Η επιλογή της Πλατείας 1866 για τη διοργάνωση της έκθεσης «Αγροτικός Αύγουστος», για πρώτη φορά την περασμένη χρονιά, προέκυψε… εξ ανάγκης, σύμφωνα με πληροφορίες. Μετά και την τότε αρχικά εκφρασμένη βούληση της Δημοτικής Αρχής να μην επιτρέπονται οι πωλήσεις προϊόντων στη διάρκειά της.
Όσα ακολούθησαν, κυρίως στο παρασκήνιο, είχαν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Υπήρξαν εντάσεις, αρνήσεις, αντιπαραθέσεις, με αποτέλεσμα η έναρξη της έκθεσης να πάει πίσω χρονικά, ο Δήμος να υποχωρήσει -άτυπα- στο θέμα της πώλησης προϊόντων και τελικά να επιλεγεί, ως χώρος διοργάνωσης, μία λύση ανάγκης και… ασφαλείας, ταυτόχρονα. Η υποβαθμισμένη, επί σειρά ετών, Πλατεία 1866 ή Νέων Καταστημάτων, όπως αλλιώς ονομάζεται. Φαντάζεστε, άλλωστε, με τον συγκεκριμένο (περυσινό, αλλά και φετινό) αριθμό περιπτέρων η έκθεση να γινόταν στη Δυτική Τάφρο; Άδεια θα φαινόταν – και θα ήταν.
Είναι γεγονός ότι τα δύο τελευταία χρόνια επιχειρήθηκε η -εκ νέου- αναβάθμιση της έκθεσης. Και τούτο διότι για ένα – δύο χρόνια πρωτύτερα, η έκθεση είχε… ξεχειλώσει πολύ, με αποτέλεσμα κάθε… πικραμένος να μπορεί να πωλεί την πραμάτεια του! Δεν χρειάζεται να επισημανθούν οι λόγοι, εύκολα άλλωστε μπορεί να τους αντιληφθεί κανείς.
Η εκ νέου αναβάθμιση, ωστόσο, δεν επιτεύχθηκε στο ακέραιο. Τουλάχιστον όχι όπως αρχικά σχεδιαζόταν. Έγιναν κάποια θετικά βήματα, σημαντικότερο εκ των οποίων είναι ότι πλέον στην έκθεση συμμετέχουν εταιρείες με ποιοτικά πιστοποιημένα προϊόντα του πρωτογενούς τομέα και όχι λογής – λογής ιδιώτες που πωλούν… λάστιχα ποτίσματος, αξεσουάρ αυτοκινήτων και δεν ξέρω ‘γω τι άλλο.
Ωστόσο, η έκθεση εξακολουθεί να μη θυμίζει, τύποις και ουσία, το σημαντικό κοινωνικο-αναπτυξιακό γεγονός που «σημάδευε» τα καλοκαίρια των Χανίων κάθε φορά που διεξαγόταν, τον μήνα Αύγουστο, στο παλιό λιμάνι, με πολλά περίπτερα, με μεγάλες εταιρείες να συμμετέχουν, με χιλιάδες επισκέπτες Έλληνες και ξένους και με υπουργούς Γεωργίας να εγκαινιάζουν, κάθε φορά, την έκθεση.
Ένας από τους λόγους υποβάθμισής της είναι και ο χώρος διεξαγωγής της. Οι διοργανωτές επιχείρησαν φέτος να δικαιολογήσουν την εκ νέου διοργάνωση της έκθεσης στην Πλατεία 1866, γνωστοποιώντας ότι σύμφωνα με το 85% των περυσινών εκθετών, που απάντησαν σε σχετικό ερωτηματολόγιο του Επιμελητηρίου Χανίων, ο συγκεκριμένος χώρος είναι ο καταλληλότερος. Είναι ένα πειστικό επιχείρημα, που αγνοεί, ωστόσο, μία βασική αρχή: ότι τους στόχους τους βάζει η πολιτική ηγεσία, η οποία οφείλει να μη βολεύεται πίσω από τις επιθυμίες επαγγελματιών – δημοτών και μη, οι οποίοι μια χαρά εξυπηρετούνται στο συγκεκριμένο σημείο, όπου η πρόσβαση -για τους ίδιους- είναι πολύ εύκολη και ακόμη πιο εύκολη είναι η μεταφορά των προς πώληση προϊόντων τους.
Τούτο το «βόλεμα» φαίνεται ότι προκύπτει εξ ανάγκης. Και αυτό διότι, επιχειρήθηκε πέρυσι να καταστεί δυνατή η διοργάνωση της έκθεσης στο παλιό λιμάνι, ωστόσο οι διοργανωτές βρήκαν μπροστά τους το… τείχος της Αρχαιολογίας, η οποία ήταν κάθετα αντίθετη! Ως γνωστόν, υπάρχει αρνητική τοποθέτηση επί του θέματος από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο από την περίοδο 2009 – 2010, γεγονός που είχε οδηγήσει στη λύση της Δυτικής Τάφρου.
Σε κάθε περίπτωση, η Πλατεία 1866 μπορεί να βολεύει, αλλά δεν αναβαθμίζει, ούτε εξυπηρετεί έναν από τους πρωταρχικούς στόχους, που είναι η γνωριμία όσο το δυνατόν περισσότερων επισκεπτών, Ελλήνων και ξένων, με τα τοπικά προϊόντα. Η καταλληλότερη λύση αναφορικά με τον χώρο διοργάνωσης της έκθεσης είναι το παλιό λιμάνι. Είτε η πλατεία Κατεχάκη είτε η «πλατεία» που δημιουργήθηκε πίσω από το Γυαλί Τζαμισί, μετά την κατεδάφιση του Λιμενικού Περιπτέρου. Και ο καταλληλότερος χρόνος οι πρώτες -και όχι οι τελευταίες- ημέρες του Αυγούστου.
Μπορώ να αντιληφθώ τους λόγους για τους οποίους οι αιρετοί δεν τραβούν το σκοινί. Υπάρχουν πολύ σοβαρότερα ζητήματα, για τα οποία θα πρέπει να συνεργαστούν αρμονικά με την Αρχαιολογία. Δεν μπορώ, όμως, να κατανοήσω την άρνηση από την πλευρά των αρχαιολόγων, η επιστημονική δουλειά των οποίων, σε τοπικό επίπεδο, είναι πολύ σημαντική και αυτό οφείλουμε να το αναγνωρίσουμε.
Τα μνημεία δεν μπορεί και δεν πρέπει να μπαίνουν σε… γυάλα. Υπάρχει και πρέπει να υπάρχει δυνατότητα «αξιοποίησής» τους, με δικλείδες ασφαλείας πάντα για την αποτελεσματική προστασία τους, για να αποτελούν, πραγματικά, «ζωντανά» τμήματα μιας πόλης και μιας κοινωνίας που οφείλει να προσπαθεί καθημερινά να αλλάζει, να εξελίσσεται, να βελτιώνεται. «Αξιοποίηση» που δύναται, σε κάποιες περιπτώσεις, να έχει ακόμη και οικονομικά οφέλη, σε μια εποχή εντονότατης δυσπραγίας, μ’ ένα κράτος ουσιαστικά χρεοκοπημένο. Οφέλη που θα αξιοποιούνται και πάλι υπέρ των μνημείων. Ζούμε σε μια άλλη εποχή, άλλωστε. Μια εποχή που απαιτεί ευρύ πνεύμα, ευελιξία, ταχύτητα, συνέργειες, κατανόηση της νέας πραγματικότητας και αξιοποίηση των ευκαιριών, με γνώμονα το κοινό καλό και το δημόσιο συμφέρον.
Φωτογραφίες από τα εγκαίνια παλαιότερων εκθέσεων στο παλιό λιμάνι των Χανίων (πάνω το 2005 και κάτω το 2009). Άλλη αίσθηση, άλλος αριθμός συμμετοχών, άλλο επίπεδο, συγκριτικά με το… δυτικό -προβληματικό- πεζοδρόμιο της Πλατείας 1866 και τη χωροθέτηση των περιπτέρων στον χώρο… στάθμευσης επί πληρωμή της εν λόγω πλατείας.