Είναι αλήθεια ότι η παραχώρηση των 14 κορυφαίων (από άποψη αριθμού επιβατών, κερδών και περαιτέρω προοπτικών) ελληνικών περιφερειακών αεροδρομίων σε έναν ανάδοχο και, κυρίως, ο τρόπος με τον οποίο έγινε, τελικά, εγείρει σοβαρά ερωτήματα, για τα περισσότερα από τα οποία δεν έχουν δοθεί μέχρι σήμερα πειστικές απαντήσεις από καμία κυβέρνηση.
Θυμίζω ότι το θέμα της αποκρατικοποίησης ξεκίνησε το 2010, επί υπουργίας Δημήτρη Ρέππα, προχώρησε επί συγκυβέρνησης ΝΔ – ΠΑΣΟΚ και ολοκληρώθηκε (;) επί ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Αναγκαίο το ερωτηματικό, όταν υπάρχει ακόμη -νομικός- δρόμος, αν και η αίσθηση που απορρέει, παρακολουθώντας κανείς την εξέλιξη της υπόθεσης μέχρι και σήμερα, είναι ότι το συγκεκριμένο θέμα βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα της… γερμανικής κυβέρνησης και, κατά συνέπεια, πολύ δύσκολα κάτι θ’ αλλάξει.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Δύο από τα πλέον σημαντικά ερωτήματα, που θέτουν όσοι αντιδρούν στην ιδιωτικοποίηση:
• Είναι θεμιτό ο τεχνικός σύμβουλος του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων των περιφερειακών αεροδρομίων (Lufthansa Consulting GmbH) να είναι ταυτόχρονα και μέτοχος στη γερμανική εταιρεία Fraport (μέσω της μητρικής); Θυμίζω ότι όπως προκύπτει από τις επίσημες ιστοσελίδες τόσο της Lufthansa AG όσο και της Fraport AG, η Lufthansa Consulting ανήκει κατά 90% στη Lufthansa Commercial Holding, θυγατρική της Deutsche Lufthansa AG. Η τελευταία κατέχει το 8,45% των μετοχών της Fraport AG, όπως ο ευρωβουλευτής της Λαϊκής Ενότητας Νίκος Χουντής είχε επισημάνει τον Μάιο του 2016.
Υπενθυμίζεται, δε, ότι κύριος μέτοχος της Fraport είναι το γερμανικό ομόσπονδο κρατίδιο της Εσης (31,35%), ενώ ακολουθούν το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Εσης (20, 2%), η αεροπορική εταιρεία Lufthansa (8,45%) και η αυστραλιανή επενδυτική εταιρεία Rare Infrastructure Limited. Ουσιαστικά, δηλαδή, το ελληνικό κράτος αποκρατικοποιεί και το γερμανικό κράτος «κρατικοποιεί» την εν λόγω περιουσία μιας άλλης χώρας.
• Με ποια λογική η Fraport απαλλάχθηκε από την καταβολή δημοτικών τελών (για καθαριότητα κ.λπ.), όταν, ως γνωστόν, ακόμη και μη κερδοσκοπικά κοινωφελή ιδρύματα πληρώνουν κανονικά;
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Είναι, επίσης, αλήθεια ότι η λειτουργία των αεροδρομίων στην Ελλάδα ήταν προβληματική επί σειρά ετών. Δεν νομίζω ότι υπάρχει κανείς που να μπορεί να υποστηρίξει με σοβαρά επιχειρήματα ότι οι σημαντικότερες πύλες εισόδου από αέρος της χώρας αποτελούσαν παραδείγματα προς μίμηση. Να θυμηθούμε, για παράδειγμα, τα χάλια του αεροδρομίου της Σαντορίνης, που αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως;
Να θυμηθούμε τι γινόταν στο αεροδρόμιο «Δασκαλογιάννης»; Να θυμηθούμε, για παράδειγμα, τον καθημερινό αγώνα του πρώην αερολιμενάρχη Χανίων Σταύρου Καστρινάκη προκειμένου να εξασφαλίσει μικρά κονδύλια για απολύτως αναγκαία έργα συντήρησης, σ’ ένα αεροδρόμιο που προσέφερε πολύ σημαντικά κέρδη ετησίως;
Να θυμηθούμε θέματα υποδομών, θέματα καθαριότητας, θέματα πλήρους και αποτελεσματικής λειτουργίας;
Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς;
Την άρνηση της ελληνικής πολιτείας να τοποθετήσει στο αεροδρόμιο των Χανίων την ειδική τεχνολογία εξοπλισμού τερματικών σταθμών CUTE (Common Use Terminal Equipment), διαδεδομένη στα πληροφοριακά συστήματα αεροδρομίων (SITA), προκειμένου να καταστεί εφικτή η αύξηση της ικανότητας διαχείρισης επιβατών, άρα και η σαφής βελτίωση της λειτουργίας του αεροδρομίου;
Να θυμηθούμε την άρνηση της ελληνικής πολιτείας να συναινέσει στο αίτημα της αεροπορικής εταιρείας χαμηλού κόστους Ryanair για μειωμένα τέλη και φόρους κατά τους μήνες εκτός high season, με απαλλαγή των ναύλων για τα μικρά αεροδρόμια από το Τέλος Εκσυγχρονισμού και Ανάπτυξης Αεροδρομίων, που ανέρχεται σε 12 ευρώ ανά επιβάτη, καθώς και μείωσή του κατά 50% στο αεροδρόμιο της Αθήνας; Να θυμηθούμε ότι η Ryanair είχε δεσμευτεί -εφόσον τα κίνητρα αυτά ισχύσουν για πέντε χρόνια- να φέρει επιπλέον 2 εκατ. επιβάτες στην Αθήνα και ακόμη 3, 5 εκατ. στα περιφερειακά αεροδρόμια, εκ των οποίων τα 2 εκατ. στη χαμηλής ζήτησης περίοδο ως το 2018, με τον εμπορικό διευθυντή της, Ντέιβιντ Ο’ Μπράιεν να επισημαίνει ότι «είναι καλύτερο να έχεις επιβάτες χωρίς φόρους, παρά φόρους χωρίς επιβάτες»; Είναι προφανές ότι αν η ελληνική πολιτεία συναινούσε στο εν λόγω αίτημα, η υλοποίησή του θα ίσχυε για το σύνολο των αεροπορικών εταιρειών και όχι αποκλειστικά και μόνο για την ιρλανδική Ryanair.
ΛΥΣΗ Η ΑΠΟΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ;
Ήταν μια -κάποια- λύση η αποκρατικοποίηση; Ήταν. Εκεί που είχαν οδηγηθεί τα πράγματα, με ευθύνη των προηγούμενων κυβερνήσεων, αλλά και μερίδας εργαζομένων (συνδικαλιστών και όχι μόνο). Όχι, όμως, με τον τρόπο που έγινε και όχι υπό τους συγκεκριμένους όρους.
Θυμίζω τι είχε δηλώσει στο HANIA.news ο Χανιώτης πρώην ειδικός γραμματέας Αναδιαρθρώσεων και Ιδιωτικοποιήσεων (από τον Δεκέμβριο του 2009 έως τον Μάρτιο του 2012), Γιώργος Χριστοδουλάκης, ο οποίος είχε χειριστεί το θέμα της αποκρατικοποίησης:
«Γιατί αυτά τα 14; Γιατί όχι 5 groups των 7 αεροδρομίων; Γιατί όχι 3 groups; Γιατί αυτά τα 14 και όχι κάτι άλλο; Τι θα γίνει με τα υπόλοιπα 21; Η λογική του χαρτοφυλακίου έχει να κάνει ότι συνδυάζω περιουσιακά στοιχεία με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε τα καλά να αναβαθμίζουν και τα λιγότερο καλά. Και έτσι το όλο, ως χαρτοφυλάκιο, συμπεριφέρεται καλύτερα από τα επιμέρους στοιχεία του. Αυτοί τι έκαναν; Πήγαν και πήραν τα 14 καλύτερα, τα έβαλαν σε ένα “καλάθι” και τα πουλήσανε. Δηλαδή πουλάμε το φιλέτο και αφήνουμε τον κατιμά έξω. Αυτό μπορεί να πείσει έναν άνθρωπο, ο οποίος είναι σχετικά ορθολογιστής, ότι είναι η καλύτερη δυνατή διαδικασία; Και, αν είναι, ποια είναι η μελέτη που το θεμελιώνει αυτό; Να δημοσιευτεί. Να τη δούμε. Εκεί είναι το ζήτημα. Το πώς δομήθηκαν τα groups. Και, από ‘κει και πέρα, οι όροι που τους παραχωρείς τα αεροδρόμια. Αν τα 40 χρόνια είναι πολλά ή λίγα, αν το τίμημα είναι μεγάλο ή μικρό κ.λπ. Αυτά είναι επιμέρους. Κατ’ αρχήν είναι πώς δομείς το χαρτοφυλάκιο και τι κάνεις με το υπόλοιπο».
Οι υπέρμαχοι της αποκρατικοποίησης μιλούν για το υψηλό τίμημα (άνω του 1, 2 δισ. ευρώ) που θα καταβάλει (δεν το έχει κάνει ακόμη, όπως καταγγέλλεται, καθώς αναζητά… πόρους!) η Fraport. Δεν έχουν άδικο, με βάση τουλάχιστον όλα όσα είχαν ειπωθεί δημόσια πριν από το άνοιγμα των προσφορών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συλλόγων Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΟΣΥΠΑ) Βασίλης Αλεβιζόπουλος, ο οποίος θα βρίσκεται στα Χανιά τη Δευτέρα 30 Ιανουαρίου για να μιλήσει σε εκδήλωση της Ανοικτής Πρωτοβουλίας ενάντια στην εκχώρηση του αεροδρομίου «Δασκαλογιάννης» (7 μ.μ., Επιμελητήριο Χανίων) υποστήριζε παλαιότερα ότι το αρχικό ποσό των 300 εκατ. ευρώ αποτελεί «ασύμφορη πρόταση» για την πλευρά των εν δυνάμει επενδυτών και εξέφραζε την πεποίθηση ότι ο διαγωνισμός θα «ναυαγήσει»!
«Ο διαγωνισμός δεν θα προχωρήσει γιατί τα περιφερειακά αεροδρόμια δεν έχουν συνεχή ροή κίνησης σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, γιατί το κράτος έχει αφήσει να απαξιωθούν οι υποδομές με αποτέλεσμα να απαιτούνται πολύ μεγάλες επενδύσεις, γιατί όλα σχεδόν δεν έχουν όμορες εκτάσεις για εμπορική αξιοποίηση, κάτι που ενδιαφέρει τους ιδιώτες. Μόνη εξαίρεση αποτελεί το αεροδρόμιο Θεσσαλονίκης, όπου όμως έχουν ήδη, σε κάποια απόσταση, αναπτυχθεί μεγάλα εμπορικά κέντρα».
Αυτά έλεγε παλαιότερα ο κ. Αλεβιζόπουλος, ο οποίος όταν είδε ότι προχώρησε ο διαγωνισμός, άλλαξε το… ποίημα κι έκανε λόγο για… «ξεπούλημα», προτάσσοντας, ταυτόχρονα, το ενδιαφέρον της ΟΣΥΠΑ -και- για τον τουρισμό των νησιών! Λυπάμαι, αλλά δεν πείθει. Τώρα την έπιασε την ΟΣΥΠΑ και τον Πρόεδρό της ο… πόνος για τον τουρισμό των νησιών; Τόσα χρόνια πού ήταν;
Ο ΑΡΝΑΟΥΤΑΚΗΣ
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου, για την παρουσίαση της έρευνας για τον τουρισμό στα Χανιά το 2016, ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης εξέφρασε την άποψη ότι «η επέκταση της τουριστικής περιόδου μπορεί να ξεκινήσει από τα Χανιά λόγω και ότι το αεροδρόμιο το έχει πάρει η Fraport και μπορεί να δώσει την επέκταση που δεν μπορούσε να δώσει ο δημόσιος φορέας».
Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω αν ο κ. Αρναουτάκης ξέρει κάτι περισσότερο απ’ όσα γνωρίζουμε όλοι οι υπόλοιποι. Εκείνο, πάντως, που μέχρι στιγμής έχει ειπωθεί δημόσια, από την πλευρά της Ryanair, η οποία -όπως προαναφέρθηκε- έχει εκφράσει ενδιαφέρον να φέρει κόσμο και εκτός high season, είναι ότι «η Fraport θα καταστρέψει τον τουρισμό των νησιών».
«Οι Γερμανοί αυτό που θα κάνουν θα είναι να αυξήσουν τις υποδομές, οι οποίες εκτός υψηλής σεζόν θα είναι άδειες. Κατόπιν, ως μονοπώλιο, θα αυξήσουν τα τέλη των αεροδρομίων. Αυτοί θα καταστρέψουν τον τουρισμό των νησιών προσελκύοντας περισσότερους tour operators μόνο για δύο μήνες, ενώ αυτό που πραγματικά χρειάζονται τα νησιά είναι περισσότερους επιβάτες για περισσότερους μήνες», έχει αναφέρει κατά το παρελθόν ο εμπορικός διευθυντής της Ryanair κ. Ο’ Μπράιεν.
Ποιος θα επιβεβαιωθεί; Ο χρόνος θα δείξει…
ΑΓΩΝΑΣ ΑΠΟ ΠΟΛΙΤΕΣ
Τις τελευταίες εβδομάδες έχει ξεκινήσει μία πρωτοβουλία, από πολίτες των Χανίων, ενάντια στην «εκχώρηση», όπως υποστηρίζουν, του αεροδρομίου. Οι πολίτες αυτοί (όλοι οι πολίτες) έχουν δικαίωμα, έστω και σε τούτη τη χρονική συγκυρία (έστω, δηλαδή, και λίγο πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία της παραχώρησης των 14 περιφερειακών αεροδρομίων), να εκφράζουν τις απόψεις τους και να διεκδικούν αυτό που οι ίδιοι θεωρούν ότι είναι καλύτερο για τον τόπο τους.
Ως «Ανοικτή Πρωτοβουλία ενάντια στην εκχώρηση του αεροδρομίου» έχουν ξεκινήσει, μάλιστα, και επαφές με αυτοδιοικητικούς των Χανίων, θεωρώντας ότι μόνο με μαζική κινητοποίηση των τοπικών Αρχών και των πολιτών δύναται να ματαιωθεί η «εκχώρηση». Μόνο που -πέραν της όποιας κριτικής για ενδεχόμενες μικροπολιτικές στοχεύσεις, η οποία καταγράφεται, αλλά δεν υιοθετείται από τον γράφοντα- η αίσθηση που υπάρχει στη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών είναι ότι επιχειρείται, με μεγάλη καθυστέρηση, να δοθεί μια «μάχη» που έχει χαθεί προ πολλού.
Όχι μόνο γιατί οι «αγωνιστές» τού «όχι», είπαν, τελικά, «ναι» σε όλα, αλλά και γιατί, όπως αποδεικνύεται στην πράξη, ουδείς εκ των αιρετών, σε τοπικό επίπεδο, πίστεψε εξ αρχής σε ενδεχόμενη επιτυχή έκβασή της, την ίδια ώρα, που δεν είναι λίγοι εκείνοι οι πολίτες, οι οποίοι πιστεύουν ακόμη και σήμερα ότι η πραγματική «μάχη» θα έπρεπε να είχε δοθεί εγκαίρως για τους όρους και τις προϋποθέσεις της συγκεκριμένης αποκρατικοποίησης. Αυτή η «μάχη», όμως, χάθηκε νωρίς, πριν καν αναλάβουν τη διακυβέρνηση της χώρας ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ…