Διαβάζω την ερώτηση (δείτε ΕΔΩ) του φίλου Αντώνη Μπαλωμενάκη και αναγκάζομαι να επανέλθω…
1. ΤΑ ΑΕΙ υπάγονται στον έλεγχο του Κράτους, όμως η διοικητική και λειτουργική τους αυτοτέλεια επιτρέπει την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας τους επ’ ωφελεία των Ιδρυμάτων και των σκοπών τους. Εν προκειμένω, το μίσθωμα αντισταθμίζει περικοπές λειτουργικών δαπανών και επομένως καλύπτει τους σκοπούς του Πολυτεχνείου. Επίσης, καλό θα ήταν η ζέση για την “εποπτεία του Κράτους” να αφορούσε και τη συστηματική κατάλυση του ασύλου από εξωπανεπιστημιακούς, για την οποία ουδέν έχω ακούσει. Εκτός αν αυτή εξυπηρετεί τους σκοπούς του Συντάγματος…
2. Το Πολυτεχνείο Κρήτης όντως έχει αποκτήσει ένα εξαιρετικό ακίνητο, την αρχαιολογική αξία του οποίου υπερασπίζεται ο ερωτών βουλευτής. Άραγε την ίδια αξία υπερασπίζεται και η πολυετής κατάληψη του κτιρίου;
3. Νόμος 3310/2005, αλλιώς “βασικός μέτοχος”. Όντως η παρ. 1 του άρθρου επιβάλλει ονομαστικοποίηση των μετοχών εταιριών που συμμετέχουν σε δημόσιους διαγωνισμούς.
Η αμέσως όμως επόμενη παράγραφος του ίδιου άρθρου εισάγει εξαίρεση.
“Οι υποχρεώσεις της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού ισχύουν και για τις αλλοδαπές ανώνυμες εταιρείες, ανεξαρτήτως της συμμετοχής τους ή μη σε ελληνικές ανώνυμες εταιρείες, υπό την προϋπόθεση ότι το δίκαιο της χώρας, στην οποία έχουν την έδρα τους, επιβάλλει για το σύνολο της δραστηριότητάς τους ή για συγκεκριμένη δραστηριότητα, την ονομαστικοποίηση των μετοχών τους στο σύνολό τους μέχρι φυσικού προσώπου. Εφόσον δεν επιβάλλεται υποχρέωση ονομαστικοποίησης των μετοχών κατά το δίκαιο της χώρας, στην οποία έχουν την έδρα τους, προσκομίζεται σχετική βεβαίωση από αρμόδια αρχή της χώρας αυτής, εφόσον υπάρχει σχετική πρόβλεψη, διαφορετικά προσκομίζεται υπεύθυνη δήλωση του υποψηφίου. Στην περίπτωση που δεν επιβάλλεται υποχρέωση ονομαστικοποίησης, η αλλοδαπή ανώνυμη εταιρεία υποχρεούται να προσκομίσει στην Αναθέτουσα Αρχή έγκυρη και ενημερωμένη κατάσταση των μετόχων της, που κατέχουν τουλάχιστον ένα τοις εκατό (1%) των μετοχών ή δικαιωμάτων ψήφου της ανώνυμης εταιρείας. Σε περίπτωση που η εταιρεία δεν τηρεί ενημερωμένη κατάσταση μετόχων, υποχρεούται να προσκομίσει σχετική κατάσταση μετόχων, που κατέχουν τουλάχιστον ένα τοις εκατό (1%) των μετοχών ή δικαιωμάτων ψήφου, σύμφωνα με την τελευταία Γενική Συνέλευση, εφόσον οι μέτοχοι αυτοί είναι γνωστοί στην εταιρεία. Σε αντίθετη περίπτωση, η εταιρεία οφείλει να αιτιολογήσει τους λόγους για τους οποίους δεν είναι γνωστοί οι ως άνω μέτοχοι, η δε Αναθέτουσα Αρχή δεν διαθέτει διακριτική ευχέρεια κατά την κρίση της αιτιολογίας αυτής. Εναπόκειται στην Αναθέτουσα Αρχή να αποδείξει τη δυνατότητα της εταιρείας να υποβάλει την προαναφερόμενη κατάσταση των μετόχων της, διαφορετικά η μη υποβολή της σχετικής κατάστασης δεν επιφέρει έννομες συνέπειες σε βάρος της εταιρείας”.
4. Οι κυπριακές εταιρίες δεν είναι off shore. Ανήκουν στην ΕΕ και επομένως έχουν την αυτή νομοθετική θωράκιση με οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή εταιρία. Η εθνική νομοθεσία της Κύπρου συντάσσεται με την ευρωπαϊκή και προς τούτο κώλυμα δεν υφίσταται…
5. Για τα φορολογικά δεν γνωρίζω, για να είμαι δίκαιος. Ο έλεγχος όμως του διαγωνισμού από το Ελεγκτικό Συνέδριο και η έγκρισή του νομίζω ότι επιλύουν τα ζητήματα αυτά και αίρουν το δήθεν “ζημιογόνο” αποτέλεσμα…
6. Τέλος, τι σημαίνει εποπτεία Υπουργού στα ΑΕΙ; Ακύρωση διαγωνισμών με τους οποίους διαφωνούμε πολιτικά; Έλεγχο, δηλαδή, σκοπιμότητας; Συνταγματικό όριο της πλήρους αυτοδιοίκησης ή αλλιώς περιορισμός της είναι η επίσης ρητά προβλεπόμενη κρατική εποπτεία επί των ΑΕΙ. Η άσκηση της εποπτείας αυτής συνίσταται σε έλεγχο νομιμότητας και όχι σκοπιμότητας. Ο ουσιαστικός έλεγχος αποκλείεται ως ασυμβίβαστος με την καθιερωμένη από το Σύνταγμα «πλήρη» αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ που αλλιώς θα ήταν κενή περιεχομένου. Ο έλεγχος νομιμότητας ασκείται από τον εποπτεύοντα Υπουργό Παιδείας.
Σύμφωνα με το άρθρο 16 του Συντάγματος η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους. Το Κράτος είναι υποχρεωμένο κατόπιν συνταγματικής επιταγής να δημιουργεί τις συνθήκες εκείνες για την ομαλή ίδρυση, προαγωγή και ανάπτυξη των πανεπιστημίων που σκοπό έχουν τη διενέργεια επιστημονικής έρευνας και την παροχή ανώτατης παιδείας. Παρ’ όλα αυτά τα ΑΕΙ αποτελούν πλήρως αυτοδιοικούμενες μονάδες με διοικητική και δημοσιονομική αυτοτέλεια. Η ανώτατη παιδεία δεν είναι «κρατική παιδεία» και κρατικό μονοπώλιο σημαίνει ότι το Κράτος μονάχα δικαιούται να συστήσει ένα πανεπιστήμιο, όχι όμως και να επεμβαίνει στο θεσμό αυτό. Έχοντας λοιπόν διοικητική αυτοτέλεια τα ΑΕΙ εκλέγουν το διοικητικό και διδακτικό τους προσωπικό και επιτελούν ανεξάρτητα από το κράτος διοικητικό έργο. Η δημοσιονομική αυτοτέλεια έγκειται στη μοναδική ικανότητα τους να διαχειρίζονται την περιουσία τους. Άρα λοιπόν θα μπορούσε να λεχθεί ότι ο χαρακτήρας των πανεπιστημίων είναι κρατικός όσον αφορά την ίδρυση τους (και μόνον) ενώ πέραν αυτής τα ΑΕΙ είναι ΝΠΔΔ με «πλήρη αυτοδιοίκηση» τουλάχιστον όσον αφορά τη δημοσιονομική τους στρατηγική και την αξιοποίηση της περιουσίας τους!
Αυτά επί του παρόντος…
* Ο κ. Χαράλαμπος Πιτσιγαυδάκης είναι δικηγόρος