Παρακολουθώντας τα τελευταία χρόνια ότι στις έρευνες τουρισμού του Νομού Χανίων, γίνεται διαχωρισμός των τουριστών σε Σκανδιναβούς και μη Σκανδιναβούς, σκέφτηκα να κάνω μια διαφορετική προσέγγιση χωρίζοντας τους τουρίστες επισκέπτες σε δύο νέες κατηγορίες.
Σε αυτούς που έρχονται μέσω οργανωμένων πακέτων δηλαδή με Tour Operators (Τ.Ο.) και αυτούς που έρχονται μέσω Eταιρειών Χαμηλού Κόστους (L.C.C.).
Η μελέτη και οι συγκρίσεις γίνονται σε επίπεδο τριετίας 2015 – 2016 – 2017. Τα στοιχεία έχουν αντληθεί από τις έρευνες τουρισμού, την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), τη Fraport Greece (FG) και τον Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ).
Στον παρακάτω πίνακα καταγράφονται οι αφίξεις τουριστών τα τρία τελευταία χρόνια σε χιλιάδες, από τους Tour Operators και από τις Low Cost αεροπορικές εταιρείες.
Στα Χανιά δραστηριοποιούνται 3 low cost αεροπορικές εταιρeίες (Ryanair, Norwegian, Easy jet).
Από μια πρώτη ανάγνωση μπορούμε εύκολα να συμπεράνουμε ότι:
1. Υπάρχει μια μεγάλη αύξηση των τουριστών που έρχονται με Τ.Ο.
2. Οι αφίξεις που προέρχονται από τις L.C.C. δεν ακολουθούν την ίδια τάση αύξησης με τους Τ.Ο. Υπάρχει ποσοστιαία μείωση κάθε χρόνο, το 2017 υπάρχει και αριθμητική μείωση σε σχέση με το 2016.
3. Η μείωση των L.C.C. το 2017 ήταν ο κύριος λόγος που το αεροδρόμιο Χανίων έχει τη μικρότερη ετήσια αύξηση 4,3% σε σχέση με τα περιφερειακά αεροδρόμια 9,5% (στοιχεία ΣΕΤΕ).
Πρέπει να σημειώσουμε δε, ότι η μέση ετήσια αύξηση του αεροδρομίου Χανίων την πενταετία 2012 – 2016 ήταν 9,3%.
4. Η μείωση των αυξήσεων των L.C.C. οφείλεται στη Ryanair.
Συμπεραίνουμε ότι η Ryanair μείωσε σημαντικά την παρουσία της στα Χανιά το 2017 (δεν οφείλεται μόνο στην ακύρωση των χειμερινών πτήσεων προς την Πάφο) κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει.
Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται οι αφίξεις των Τ.Ο. και των L.C.C. σε μηνιαία βάση σε χιλιάδες, πάλι για τα έτη από το 2015 έως το 2017.
Εύκολα μπορούμε να συμπεράνουμε ότι:
• Οι L.C.C. δραστηριοποιούνται για 7 και πλέον μήνες, ξεκινούν από το τρίτο δεκαήμερο του Μαρτίου έως και τις αρχές Νοεμβρίου.
• Η καμπύλη των μηνιαίων αφίξεων των L.C.C. είναι σχετικά ομοιόμορφη, δηλαδή η διαφορά μεταξύ χαμηλής και υψηλής περιόδου δεν είναι αξιοσημείωτη.
• Οι Τ.Ο. δραστηριοποιούνται κατά κύριο λόγο την υψηλή περίοδο, Ιούνιος έως και Σεπτέμβριο και επιβεβαιώνεται η τάση να φέρνουν τον μεγαλύτερο όγκο αφίξεων Ιούλιο και Αύγουστο. Το ότι ο Ιούλιος και όχι ο Αύγουστος είναι ο μήνας με τις περισσότερες αφίξεις οφείλεται στο ότι η υψηλή περίοδος για τους Σκανδιναβούς είναι ο Ιούλιος.
• Είναι φανερό ότι οι Τ.Ο. δεν προχωρούν σε επέκταση της περιόδου αλλά το αντίθετο. Επικεντρώνονται κάθε χρόνο σε μεγαλύτερη αύξηση αφίξεων την υψηλή περίοδο. Τα Χανιά τείνουν να γίνουν τουριστική αποικία 4 έως 5 μηνών.
Η «συμπεριφορά» των αφίξεων στο αεροδρόμιο Χανίων οφείλεται σε 4 λόγους:
I. Στην παραχώρηση των περιφερειακών αεροδρομίων στη Fraport Greece.
Οι αεροπορικές εταιρείες L.C.C. αναθεώρησαν τα σχέδιά τους, επιβράδυναν την ανάπτυξη λόγω των υπερβολικών αυξήσεων των τελών και των χρεώσεων και άλλων λόγων χωρίς δε την αντίστοιχη παροχή υπηρεσιών.
Αναμένουμε, δε, να δούμε αν η F.G. έχει σχέδια και πολιτικές φιλικές προς όλες τις αεροπορικές εταιρείες με προγραμματισμένες πτήσεις και αν πιστεύει πραγματικά στην ανάπτυξη των αεροδρομίων, ιδιαίτερα δε κατά τη διάρκεια της χαμηλής περιόδου και του χειμώνα.
ΙΙ. Στην επιλεκτική έως προκλητική προτίμηση κατά την τελευταία τριετία της κυβέρνησης και ιδιαίτερα του Υπουργείου Τουρισμού και του ΕΟΤ προς τους Τ.Ο.
Η κυβέρνηση συνομιλεί, συν-διαφημίζεται (επιχορηγεί), προωθεί, παρέχει κίνητρα και επιβραβεύει τους Τ.Ο. Αντίθετα, όχι μόνο αρνείται συστηματικά να συνομιλήσει με αεροπορικές εταιρίες L.C.C., αλλά και πολεμά λυσσαλέα με νομοθετικές και άλλες παρεμβάσεις και με αντικίνητρα όλο το πακέτο των νέων υπηρεσιών (Airbnb, Taxibeat κ.τ.λ.), τις νέες τάσεις του τουρισμού και των ταξιδιών που κατά κύριο λόγο επιλέγουν οι επιβάτες L.C.C.
ΙΙΙ. Στην αδυναμία των δευτεροβάθμιων οργάνων να κατανοήσουν αλλά και να υποστηρίξουν τις νέες τάσεις τουρισμού και ταξιδιών:
Α) Περιφερειών, Δήμων, Επιμελητηρίων (Οικονομικών, Τεχνικών, Εμποροβιομηχανικών).
Β) Τουριστικών: Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων (ΠΟΞ), ΣΕΤΕ.
Γ) Επαγγελματικών Ενώσεων, ΓΣΕΕΒΕ, ΕΣΕΕ.
IV. Στην παραδοσιακή, σχεδόν αποκλειστική, εξάρτηση από τη σκανδιναβική αγορά.
Στους παραπάνω πίνακες καταγράφονται οι αφίξεις απο τις κυριότερες αγορές μέσω των L.C.C.
Υπάρχει σημαντική μείωση αφίξεων από Ιταλία και Κύπρο, η οποία θα συνεχιστεί και το 2018 (στοιχεία ΣΕΤΕ).
Οι Γερμανοί, Ιταλοί, Κύπριοι, Πολωνοί, Ιρλανδοί που έρχονται με L.C.C. έρχονται αποκλειστικά με τη Ryanair και το 60%, των αφίξεων με Low Cost των Βρετανών (68.436 χιλιάδες) είναι επίσης μέσω Ryanair.
Η μείωση αφίξεων των Νορβηγών, άρα και η εκτόπισή τους στην τρίτη θέση των αφίξεων, οφείλεται στο ότι η Ryanair δεν πραγματοποίησε πτήσεις από τη Νορβηγία το 2017. Το 2016 αφίχθηκαν 10.890 Νορβηγοί με Ryanair.
ΟΙ ΔΥΟ ΠΟΛΟΙ
Πρώτη φορά διαφάνηκε ότι υπάρχει μια σαφής διαμόρφωση και περιγραφή δύο πόλων του τουριστικού προϊόντος. Οι δύο πόλοι είναι ανεξάρτητοι, αλληλοσυμπληρούμενοι, καθόλου ανταγωνιστικοί.
Ο πρώτος πόλος: Το τουριστικό προϊόν που προέρχεται και εκπροσωπείται από τους Tour Operators με ναυλωμένες πτήσεις (charter), τις παραδοσιακές αεροπορικές εταιρείες, τα αεροδρόμια και τις ισχυρές επαγγελματικές ομάδες. Τοπικά αλλά και πανελλήνια όχι μόνο έχει εκπροσώπηση, αλλά και έχει δημιουργήσει ισχυρές ομάδες πίεσης (lobbing).
Ο δεύτερος πόλος: Το τουριστικό προϊόν που προέρχεται από τους μεμονωμένους ταξιδιώτες τουρίστες και φθάνει στα Χανιά κατά κύριο λόγο με L.C.C. Αντιπροσωπεύει τη νέα τάση στον τουρισμό, το νέο, την «4η Βιομηχανική Επανάσταση». Όχι μόνο δεν έχει εκπροσώπηση, αλλά βάλλεται, κατηγορείται, δαιμονοποιείται και διώκεται. Προκαλεί απορία η επιλεκτική έως και προκλητική προτίμηση της κυβέρνησης προς τον πρώτο πόλο, αλλά και ότι αδιαφορεί, αγνοεί (σε αγαστή, δε, συνεργασία με τους εκπροσώπους του πρώτου πόλου) και πολεμά τον δεύτερο πόλο. Τελικά ποιος εκπροσωπεί το νέο;
Κρίνεται απαραίτητο και επιβεβλημένο, τόσο τοπικά όσο και πανελλαδικά, ο δεύτερος πόλος να εκφραστεί.
ΥΓ1.: Το παραπάνω άρθρο είχε προγραμματισθεί να δημοσιευθεί αμέσως μετά το Πάσχα. Δυστυχώς οι τελευταίες εξελίξεις (αποχώρηση Ryanair, επίσκεψη Fraport Greece) ανέβαλλαν τη δημοσίευση.
ΥΓ2.: Οι τελευταίες εξελίξεις δυστυχώς επιβεβαίωσαν όλες τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς μας. Γεγονός που αποδεικνύεται από τα εξής:
1. Από τις δημόσιες δηλώσεις και τοποθετήσεις των στελεχών της Fraport Greece και άλλων.
2. Από τα «έργα» και τις «παρεμβάσεις» που εκτελέστηκαν ή θα εκτελεστούν στο αεροδρόμιο Χανίων. Είναι περισσότερο από βέβαιο ότι στοχεύουν αποκλειστικά και μόνο στις αυξημένες απαιτήσεις της υψηλής περιόδου και μόνο.
3. Από τη στοχοποίηση των εταιρειών L.C.C. (για όλα φταίνε οι άλλοι).
4. Από τις «νέες αεροπορικές εταιρίες» που θα δραστηριοποιηθούν το καλοκαίρι του 2018 στο αεροδρόμιο Χανίων. Σχεδόν όλες είναι charter και επιχειρούν μόνο την υψηλή περίοδο
5. Από την εκκωφαντική σιωπή κάποιων, τη σύμπλευση με τη Fraport Greece ορισμένων άλλων και τη λογική (του Πόντιου Πιλάτου) των ισορροπιών και των ίσων αποστάσεων κάποιων τρίτων.
* Ο κ. Χρήστος Μυλωνάκης είναι πρόεδρος του Συλλόγου Ιδιοκτητών Ενοικιαζομένων Αυτοκινήτων Ν. Χανίων.