Κρατήσανε σε ομηρία τη χώρα πάνω από 85 ημέρες, στο τέλος δεν κατάφεραν τίποτα. Όχι επειδή ο pρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα (φωτογραφία) έβαλε βέτο στον διορισμό ενός υπουργού ευρωσκεπτικιστή στο υπουργείο Οικονομίας, αλλά επειδή οι υποσχέσεις τους δεν μπορούσαν να γίνουν πράξη.
Αν μεταφερθούμε στην Ελλάδα του 2015 συνέβησαν ακριβώς τα ίδια. Μόνο οι πρωταγωνιστές αλλάζουν ως προς τα ιδεολογικοπολιτικά τους πιστεύω (αν και όχι εξ ολοκλήρου), και τα οικονομικά μεγέθη. Η Ιταλία είναι η τέταρτη οικονομία της Ευρωζώνης και το δημόσιο χρέος της ανέρχεται στα 2.900 δισ. ευρώ.
Οι λαϊκιστές του Κινήματος των πέντε Αστέρων (Μ5Α) με τον Ντι Μάιο και της ακροδεξιάς Λέγκας τον Σαλβίνι, επιδιώκουν τoν sfascismo istituzionale, την κατάργηση της ανεκτικής και ανοικτής κοινωνίας, που θεμελιώθηκε στη χώρα μετά την ήττα του φασισμού από το αντιφασιστικό μέτωπο, στο οποίο πρωταγωνιστικό ρόλο είχαν οι κομμουνιστές με τον Τολιάτι.
Το σύνταγμα της Ιταλίας δίκαια θεωρείται ένα από τα περισσότερο δημοκρατικά συντάγματα στον κόσμο. Θεμελιώνει τις βασικές αρχές του σε μια δίκαιη, δημοκρατική και ανεκτική κοινωνία, ενάντια στον πόλεμο και τον ρατσισμό, η οποία δεν έχει καμιά σχέση με τα ξενοφοβικά και ρατσιστικά συνθήματα «πάνω από όλα οι Ιταλοί» του Σαλβίνι.
Η Ιταλία υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη της ΕΟΚ και πάντα διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στις ευρωπαϊκές ιδέες της ενοποίησης της Ευρώπης με τον Αλτιέρο Σπινέλι, τον Ντε Γκάσπαρι, οι οποίοι καμιά σχέση δεν είχαν με τον ευρωσκεπτικισμό του Πέπε Γκρίλο και την έξοδο της χώρας από το ευρώ.
Το Σύνταγμα της Ιταλίας δεν είναι πρωθυπουργοκεντρικό και δίνει αρκετές εξουσίες στον Πρόεδρο, όχι μόνο ως προς τον διορισμό του Πρωθυπουργού και της κυβέρνησης, αλλά και για την υπεράσπιση βασικών δικαιωμάτων του ιταλικού λαού, αλλά και των ξένων επενδυτών.
Ο Πρόεδρος έκανε χρήση (αν και στην Ελλάδα πέρασε στα «ψιλά γράμματα»), στο άρθρο 47 του ιταλικού Συντάγματος, που είναι η “προστασία των αποταμιευτών”. Γι’ αυτό και το διάγγελμά του, στo μεγαλύτερο μέρος του, είχε αναφορές στα spreads, στο Χρηματιστήριο, στα επιτόκια και στις απώλειες της χώρας από την κυβερνητική κρίση (51 δισ. ευρώ χάθηκαν σε μια εβδομάδα) και το μήνυμα που δίνει η χώρα τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό της.
Με δεδομένα τα χαρακτηριστικά μιας μεγάλης πολιτικής κρίσης για τη χώρα, η πρόταση του Ματέο Ρέντσι για δημιουργία του Μετώπου anti-sfascisti είναι μια πολιτική πρόταση που μπορεί να κινητοποιήσει την πλειοψηφία του ιταλικού λαού ενάντια στο τέρας του λαϊκισμού και τη μετατροπή της χώρας από μια ανοικτή κοινωνία σε μια ξενοφοβική και κλειστή.
Όσοι έχουμε ζήσει σε αυτή τη χώρα και έχουμε γνωρίσει από κοντά την αλληλεγγύη της στην περίοδο των συνταγματαρχών αλλά και την τεράστια συμβολή της στη σύγχρονη πολιτική επιστήμη, από τον Μακιαβέλι, τον Γκράμσι μέχρι τον Νομπέρτο Μπόμπιο, δεν μπορούμε να μην ευχηθούμε και να μην ελπίζουμε ότι θα βρουν ξανά τον δρόμο τους. Γιατί Ενωμένη Ευρώπη χωρίς την Ιταλία δεν μπορεί να υπάρξει.
* Ο κ. Μιχάλης Αρτεμάκης είναι οικονομολόγος