Περιοχή πρότυπο για ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη είναι η Παλαιόχωρα , σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (Μ.Α.Ι.Χ.), σε συνεργασία με το Εργαστήριο Συστημάτων Χρηματοοικονομικής Διοίκησης και Ανάλυσης Δεδομένων – Πρόβλεψης του Πολυτεχνείου Κρήτης και με τη βοήθεια και συνεργασία του Δήμου Καντάνου – Σελίνου .
Στο πλαίσιο της έρευνας, συγκεντρώθηκαν από 25 μεταπτυχιακούς φοιτητές του ΜΑΙΧ και του ERASMUS, (προερχόμενοι από τις κυριότερες χώρες του δείγματος) πρωτογενή δεδομένα με καθαρό δείγμα 615 επισκεπτών στην ευρύτερη περιοχή της Παλαιόχωρας, κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου 2015, μέσω προσωπικών συνεντεύξεων από τον Ιούνιο μέχρι και Σεπτέμβριο. Τα συμπεράσματα είναι εξόχως σημαντικά και αισιόδοξα για το τουριστικό μέλλον της περιοχής.
Αναλυτικότερα, τα κυριότερα συμπεράσματα, τα οποία προκύπτουν από την εν λόγω μελέτη είναι τα ακόλουθα:
• Οι επισκέπτες είναι «πιστοί» της περιοχής (ποσοστό 60% έχει ξανα-επισκεφτεί την περιοχή), ενώ και η συντριπτική πλειοψηφία (ποσοστό 94%) δηλώνει πρόθεση να επισκεφτεί την περιοχή σε κάποια μελλοντική στιγμή.
• Η προσωπική επαφή και το τηλέφωνο, αποτελούν κυρίαρχες επιλογές κατά τη διάρκεια κράτησης καταλύματος.
• Το Ελαφονήσι, το Ανύδρι και η Σούγια αποτελούν τις πιο δημοφιλείς περιοχές για κοντινές επισκέψεις.
• Η ικανοποίηση για τις προσφερόμενες υπηρεσίες και από τις υπηρεσίες καταλύματος κυμαίνεται σε υψηλότατα ποσοστά, ποσοστά κοντά στο 90%.
• Είναι επισκέπτες υψηλού εισοδήματος (ποσοστό 25% δηλώνει εισόδημα άνω των 80.000 ευρώ).
• Ένα σημαντικό ποσοστό (40%) δαπανάει ποσά άνω των 900 ευρώ κατά την παραμονή στην περιοχή, ενώ διαμένει άνω των 2 εβδομάδων (ποσοστό 40%).
• Η διασπορά των δαπανών που πραγματοποιούνται από τους επισκέπτες καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα των εμπορικών επιχειρήσεων της περιοχής (Εστίασης, εμπορικά καταστήματα και τοπικών αγροτικών/τροφίμων).
• Στην περίπτωση της Παλαιόχωρας προκύπτει ότι το 85% των χρημάτων ανακυκλώνεται στην περιοχή, αφού πρόκειται για μικρές επιχειρήσεις που η δραστηριοποίησή τους είναι τοπική. Έτσι το οικονομικό αποτύπωμα των επισκεπτών/τουριστών λόγω και του υψηλού πολλαπλασιαστή τουριστικής δαπάνης, επιτρέπει την ευρύτερη περιοχή να απολαμβάνει αξιόλογα οικονομικά και κοινωνικά (θέσεις εργασίας) οφέλη.
ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΑΣ
Το πιο σημαντικό στοιχείο το οποίο διαφοροποιεί τους επισκέπτες της Παλαιόχωρας, είναι η εθνικότητά τους, καθώς τρεις στους τέσσερεις προέρχονται από μη Σκανδιναβικές χώρες. Αυτό είναι εξαιρετικά περίεργο καθώς είναι γνωστή η «πληθυσμιακή» κυριαρχία των Σκανδιναβών τουριστών (52%) στη Δυτική Κρήτη. Η πλειοψηφία των επισκεπτών προέρχεται από χώρες Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης (Γερμανία, Μ. Βρετανία, Αυστρία και Γαλλία). Μια ακόμα ιδιαιτερότητα έχει να κάνει με το δηλωθέν εισόδημα, οι περισσότεροι είναι μέσου και υψηλού εισοδήματος. Οι μισοί περίπου έχουν εισόδημα άνω των 45.000 ευρώ, ενώ ένας στους τέσσερις δηλώνει εισόδημα άνω των 80.000 ευρώ. Δύο στους δέκα, δηλώνει ότι η διάρκεια των διακοπών του είναι άνω των 2 εβδομάδων. Πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι 6 στους 10 έχουν ξαναεπισκεφτεί την περιοχή κατά το παρελθόν, δημιουργώντας μια ομάδα «πιστών» επισκεπτών της Παλαιόχωρας.
Αναφορικά με την ηλικία τους, η πλειοψηφία είναι άνω των 45 ετών, οι οποίοι έρχονται με την οικογένεια και τα παιδιά τους. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι δημόσιοι ή ιδιωτικοί υπάλληλοι, ενώ ένα 8% είναι φοιτητές.
ΛΟΓΟΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΑΣ
Κυρίαρχος λόγος που επιλέγουν την περιοχή για τις διακοπές τους είναι το φυσικό περιβάλλον. Το τρίπτυχο (ήλιος, θάλασσα, παραλίες) είναι το πιο ισχυρό κίνητρο για την επιλογή τους. Σημαντικός παράγοντας αναδεικνύεται και το τοπικό φαγητό, γεγονός που δείχνει ότι η έννοια της κρητικής κουζίνας και διατροφής διαδραματίζει καίριο ρόλο, ένα πεδίο που μπορεί να αναπτυχθεί και περαιτέρω. Η σχέση τιμών και κόστους υπηρεσιών ακολουθεί ως ένας τρίτος παράγοντας, ενώ ένα ποσοστό 25% δηλώνει ότι η επίσκεψή του σχετίζεται και με την ύπαρξη αρχαιολογικών χώρων (γράφημα 1).
ΤΡΟΠΟΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΟΣ
Ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η κράτηση του καταλύματος, είναι διαφορετικός από ό, τι συμβαίνει σε άλλες περιοχές του νομού (βλ. γράφημα 2). Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, οι περισσότεροι επισκέπτες έχουν ξαναεπισκεφτεί την περιοχή κατά το παρελθόν. Αυτό, δικαιολογεί το γεγονός ότι δύο από τους δημοφιλέστερους τρόπους κράτησης, είναι η προσωπική επαφή και το τηλέφωνο/ email . Σε παρεμφερή επίπεδα κυμαίνεται το online σύστημα, ενώ μικρότερα ποσοστά επιλέγουν κάποιο τουριστικό γραφείο ή τουριστικό πράκτορα.
ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΟΣ
Η ικανοποίησή τους από τις υπηρεσίες των καταλυμάτων κυμαίνεται σε εξαιρετικά υψηλά ποσοστά σε όλες τις κατηγορίες (καθαριότητα, υπηρεσίες ξενοδοχείου, ποιότητα φαγητού, τιμές, ασφάλεια). Μικρά ποσοστά καταγράφονται μόνο στην επιλογή των εσωτερικών δραστηριοτήτων, γεγονός όμως το οποίο έχει να κάνει κυρίως με την έλλειψη αυτών των υποδομών, αφού τα περισσότερα καταλύματα είναι μικρού μεγέθους και, όπως είναι λογικό, δεν προσφέρουν τέτοιου είδους παροχές.
ΕΞΟΔΑ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ
Στο επόμενο γράφημα (γράφημα 3), φαίνονται τα έξοδα τα οποία πραγματοποιούν οι επισκέπτες κατά τη διάρκεια παραμονής τους στην περιοχή. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι στα έξοδα δεν περιλαμβάνονται τα αεροπορικά εισιτήρια και η διαμονή σε κατάλυμα. Οι περισσότεροι, σχεδόν 4 στους 10, δηλώνουν ότι πραγματοποιούν δαπάνες άνω των 900 ευρώ, γεγονός το οποίο όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, αποτελεί σημαντική τονωτική ένεση για την τοπική οικονομία.
Το γεγονός ότι τα χρήματα αυτά πηγαίνουν κατά κύριο λόγο στην τοπική οικονομία, φαίνεται και από το πού ξοδεύουν τα χρήματά τους οι επισκέπτες. Από το παρακάτω γράφημα, οι κύριες πηγές στις οποίες διοχετεύονται οι δαπάνες των επισκεπτών, αφορούν εστιατόρια και ταβέρνες καθώς και αγορά φαγητού /ποτών, που στην συντριπτική τους πλειοψηφία γίνονται σε καταστήματα της περιοχής. Ως τρίτη επιλογή, αναφέρουν τα την αγορά προϊόντων (όπως ρούχα, παπούτσια, χρυσαφικά και σουβενίρ). Στις τελευταίες θέσεις βρίσκονται οι εκδρομές και τα έξοδα για νυκτερινή διασκέδαση (γράφημα 4).
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΕ ΓΕΙΤΟΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Στο γράφημα 5, απεικονίζονται γειτονικές περιοχές της Παλαιόχωρας, τις οποίες επισκέφτηκαν ή ανέφεραν προτίμηση για να επισκεφτούν οι τουρίστες. Στην πρώτη θέση βρίσκεται το Ελαφονήσι με ποσοστό 71, 80% (θα πρέπει να τονιστεί ότι το ποσοστό αυτό αντιπροσωπεύει την προτίμηση προς κάποια περιοχή, δλδ. στην προκειμένη περίπτωση εάν κάποιος επισκεφτεί κάποια περιοχή, κατά 71, 80% αυτή θα είναι το Ελαφονήσι). Ακολουθούν το Άνυδροι και η Σούγια με ποσοστά 53, 2% και 42% αντίστοιχα.
Στον αντίποδα, δεν φαίνεται ότι είναι μέσα στις προτιμήσεις ο Έλυρος και το φαράγγι της Κανδάνου, πιθανώς και λόγω ελλιπής πληροφόρησης.
ΟΟΜΑΔΑ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ
• Δρ. Γεώργιος Μπαουράκης, (Διευθυντής Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων)
• Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, (Πολυτεχνείο Κρήτης – Audencia Nantes School of Management, Γαλλία)
• Περικλής Δράκος, (Ε.Δ.Ι.Π. Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Κρήτης)
• Δρ. Δημήτριος Νίκλης, Ερευνητής, Τμ. Οικονομίας και Διοίκησης, Μ.Α.Ι.Χ. – Πολυτεχνείο Κρήτης
• Ανδρέας Περράκης, Ερευνητής, Μ.Α.Ι.Χ. – Πολυτεχνείο Κρήτης