Προγραμματική σύμβαση για τη συνέχιση της ανασκαφικής έρευνας στο φρούριο Castel Selino της Παλαιόχωρας υπογράφουν ο Δήμος Καντάνου – Σελίνου, η Περιφέρεια Κρήτης και το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, ενώ η χρηματοδότηση του έργου, ύψους 90.000 ευρώ, προέρχεται από την Περιφέρεια του Βένετο (Ιταλία) με πρωτεύουσα τη Βενετία.
Την έγκριση του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης ενέκρινε ομόφωνα το Δημοτικό Συμβούλιο Καντάνου – Σελίνου . Το αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνει τη συνέχιση της ανασκαφικής έρευνας που είχε πραγματοποιηθεί παλαιότερα από την 28η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων , την καταγραφή, συντήρηση και φωτογράφιση των κεραμικών και άλλων αντικειμένων που θα προκύψουν από την παρούσα δραστηριότητα, αλλά και αυτών που ήδη έχουν αποκαλυφθεί παλαιότερα από το προσωπικό που θα προσληφθεί για τις ανάγκες του έργου. Υπεύθυνος για τη συστηματική ανασκαφή είναι ο αρχαιολόγος Μιχάλης Ανδριανάκης .
Η συνέχιση της ανασκαφικής έρευνας αναμένεται να φέρει σταδιακά στο φως ένα ακόμα τμήμα των υπολειμμάτων των κτισμάτων που βρίσκονταν στο εσωτερικό του φρουρίου καθώς και περισσότερα κεραμικά και άλλα κατάλοιπα. Η συντήρηση, καταγραφή καθώς και η δημοσίευση των ευρημάτων θα αναδείξει τη σπουδαιότητα της θέσης του φρουρίου, καθώς και του οικισμού γενικότερα της Παλαιόχωρας, την περίοδο της βενετοκρατίας. Ταυτόχρονα, θα βοηθήσει στην προβολή του πολιτισμού της περιοχής καθώς και στην τουριστική αξιοποίηση του χώρου.
Όπως προαναφέρθηκε, ο προϋπολογισμός του έργου, που θα χρηματοδοτηθεί από την Περιφέρεια του Βένετο, ανέρχεται στο ποσό των 90.000 ευρώ (στην πρώτη φάση 45.000 ευρώ) και στη δεύτερη φάση το υπόλοιπο ποσό των 45.000 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ). Σε περίπτωση μη έγκαιρης καταβολής της β΄ δόσης (45.000 ευρώ) από την Περιφέρεια του Βένετο, προκειμένου να διασφαλισθεί η ομαλή συνέχιση του έργου, ο Δήμος Καντάνου – Σελίνου είναι υποχρεωμένος να διαθέσει το ανάλογο ποσό για την κάλυψη των απαιτούμενων δαπανών μέχρι την ολοκλήρωσή του.
ΤΟ ΦΡΟΥΡΙΟ CASTEL SELINO
Το φρούριο κτίστηκε το 1279, πάνω στον λόφο Φορτέτζα , νότια της Παλαιόχωρας, με τη φροντίδα του Δούκα της Κρήτης Marino Gradenigo πάνω σε ένα φυσικά οχυρό βραχώδες ύψωμα, κοντά σε ένα μικρό λιμάνι, με πεδίο ελέγχου και τις κατάλληλες για απόβαση, ή προμήθεια νερού παραλίες του Βλιθιά και της Κουντούρας. Καταστράφηκε από τους επαναστάτες και ξανακτίστηκε το 1325, παρά τις αντιδράσεις των ντόπιων. Με την προέλαση των Τούρκων, η σημασία του μεγαλώνει, αν και η κατάληψή του έχει μόνο τοπική σημασία. Το 1539 πολιορκήθηκε από τον κουρσάρο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα, οι πολιορκημένοι ωστόσο σώθηκαν, κλεισμένοι σε μια υπόγεια δεξαμενή. Εκτεταμένες επισκευές έγιναν και το 1595. Κατελήφθη από τους Τούρκους το 1653 και στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε και ερειπώθηκε. Ο χώρος χρησιμοποιήθηκε για αμυντικούς σκοπούς και κατά τη γερμανική κατοχή.
Από την ανασκαφική έρευνα προέκυψαν σημαντικά ευρήματα, που διαφωτίζουν μία αρκετά ταραγμένη περίοδο της Κρήτης, ιδίως στα χρόνια πριν από την τουρκική κατάκτηση. Ένας μεγάλος αριθμός από θραύσματα αγγείων (όστρακα), έδωσε ήδη, μετά από τον καθαρισμό και τη συντήρηση, σημαντικές ομάδες ντόπιας κεραμικής, ή εισηγμένης κυρίως από τη Βενετία για τον εξοπλισμό του φρουρίου. Τμήματα όπλων και πυρομαχικών, νομίσματα, εξαρτήματα ρουχισμού, αντικείμενα ψυχαγωγίας και υπολείμματα τροφίμων δίδουν τη δυνατότητα να εξαχθούν σημαντικές πληροφορίες για τη ζωή, την άμυνα και τη διακίνηση αγαθών στη βενετοκρατούμενη Κρήτη, Η συνέχιση της ανασκαφικής έρευνας του μνημείου αυτού, αναμένεται να διευκρινίσει αρκετά θέματα ακόμη.
Η ανασκαφική έρευνα επιβεβαίωσε σε μεγάλο βαθμό την ακρίβεια των σχεδίων ως προς τη μορφή του φρουρίου και τη θέση των κτισμάτων. Ερευνήθηκε το μεγαλύτερο μέρος του τείχους και των πύργων, αποκαλύφθηκε ο αρχικά τοιχογραφημένος ναός, που πατεί πάνω σε θολωτή δεξαμενή, θεμέλια τοίχων. Στο νότιο τμήμα του φρουρίου οι επεμβάσεις της τουρκοκρατίας, αρκετά πρόχειρες, καλύπτουν την αρχική κατασκευή.
Φωτογραφία: Μιχάλης Ανδριανάκης