Είχα επισκεφθεί και άλλες φορές, μετά την αποφοίτησή μου, τους χώρους του Ενιαίου Πολυκλαδικού Λυκείου Χανίων, στο Ακρωτήρι. Πάντα για τις ανάγκες του ρεπορτάζ. Ωστόσο, η τελευταία επίσκεψη -στο πλαίσιο της επιτυχημένης διοργάνωσης του δεύτερου reunion- αποδείχθηκε εξόχως μελαγχολική, αν και η χαρά, λίγο πριν την άφιξή μου στους χώρους του σχολείου, ξεχείλιζε καθώς θα είχα την ευκαιρία να δω -και πάλι- παλιούς συμμαθητές, αλλά και καθηγητές, με κάποιους από τους οποίους είχαμε να σμίξουμε πολλά χρόνια.
Σύντομα, η χαρά και ο ενθουσιασμός μετριάστηκαν και η μελαγχολία έκανε… την εμφάνισή της, καθώς περπατούσα στους χώρους του σχολείου, το οποίο μου θύμισε, δυστυχώς, σκηνικό… πολεμικής ταινίας. Εγκατάλειψη…
Τρεις δεκαετίες πριν, όλα ήταν διαφορετικά. Οι χώροι του πρωτοποριακού, για την εποχή του, σχολείου έσφυζαν από ζωή . Θυμάμαι ότι το σωτήριον έτος 1988, περισσότερα από 1.100 παιδιά μεταφέρονταν με λεωφορεία στο Ακρωτήρι και περνούσαν καθημερινά τις πόρτες του σχολείου. Ενός σχολείου, που όμοιό του δεν υπήρξε στα Χανιά και πιθανότατα δεν πρόκειται να υπάρξει ούτε στο -άμεσο- μέλλον.
Τεράστιοι οι χώροι, απίστευτες οι υποδομές. Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Αίθουσα εκδηλώσεων, βιβλιοθήκη, μεγάλο κυλικείο (όπου μπορούσε κανείς να καθίσει για να απολαύσει το δεκατιανό του), γήπεδο ποδοσφαίρου, κλειστό γυμναστήριο με γήπεδο μπάσκετ και γήπεδο βόλεϊ, εσωτερικές μπασκέτες σε άλλους χώρους, εργαστήρια τεχνολογίας με καταπληκτικά – πανάκριβα μηχανήματα (από τόρνους έως ό,τι μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους), εργαστήρια Φυσικής και Χημείας.
Τι να απέγινε όλος αυτός ο εξοπλισμός; Σε τι κατάσταση να είναι, άραγε, οι περισσότερες από τις προαναφερόμενες εγκαταστάσεις; Δεν θέλησα να ρωτήσω, φοβούμενος τι θα άκουγα… Συνομιλώντας με τον επί σειρά ετών διευθυντή του σχολείου Δημήτρη Τσουρουπάκη , είχαμε την ευκαιρία να θυμηθούμε γεγονότα και περιστατικά του παρελθόντος. Ομολογώ ότι με μεγάλη μου έκπληξη τον άκουσα να μου λέει αυτό που, λίγη ώρα αργότερα επανέλαβε, κατά τη σύντομη ομιλία του στην αίθουσα εκδηλώσεων: ότι, δηλαδή, ουδέποτε κατάφερε να μάθει ποιος ιθύνων νους πρότεινε και πέτυχε την κατάργηση του θεσμού των Ενιαίων Πολυκλαδικών Λυκείων (ΕΠΛ).
«Υπήρχε μία Επιτροπή στο Υπουργείο Παιδείας, ενταγμένη στο Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, με σκοπό την ενίσχυση και την επέκταση του θεσμού. Στην Επιτροπή αυτή συμμετείχα κι εγώ, ως διευθυντής Ενιαίου Πολυκλαδικού Λυκείου. Αφού παραδώσαμε τη δουλειά μας στο Υπουργείο, στον τότε υπουργό Γεράσιμο Αρσένη, βγήκε αυτός μετά από δύο μήνες και τα κατάργησε! Δεν κατάφερα έκτοτε να μάθω ποιος ήταν αυτός που εισηγήθηκε την κατάργηση του θεσμού των Ενιαίων Πολυκλαδικών Λυκείων. Ήταν τόσο πρωτοποριακός θεσμός για την εποχή που θεωρούνταν ρουσφέτι να έχει ΕΠΛ ένας Νομός», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Τσουρουπάκης.
Η κουβέντα μας διακόπηκε από τον ήχο του… κουδουνιού! Μαζευτήκαμε στη μεγάλη αυλή, όπου τελέστηκε τρισάγιο για τους μαθητές και τους καθηγητές, που δεν βρίσκονται, πια, στη ζωή. Ήταν μια ξεχωριστή στιγμή, μια συγκινητική στιγμή…
Αργότερα, στην αίθουσα εκδήλωσεων -εκεί που κάποτε έπαιζαν μουσική ο Γιώργος και ο Χάρης (τα Παντερμάκια), η Γωγώ με το ακορντεόν της, ο Μήτσος με τα πλήκτρα του, ο Κώστας με την κιθάρα του, και τραγουδούσαν η Σταρόβα, ο Γαλανάκης και άλλα παιδιά- άκουσα την παλιά μου καθηγήτρια -στη Β’ Λυκείου- και σημερινή αντιδήμαρχο Χανίων Βαρβάρα Περράκη να λέει ότι «στο σχολείο αυτό νομίζω ότι έγινα αυτό που είμαι» και να χαρακτηρίζει το Ενιαίο Πολυκλαδικό Λύκειο Χανίων μια «μεγάλη Σχολή»: «Μάθημα, γνώση, ελευθερία, συνύπαρξη και όραμα. Και η πρόκληση του καινούριου πάντα εκεί. Ένα προκλητικό σχολείο», είπε, με τη φωνή της να μου δίνει την αίσθηση ότι έτρεμε κατά διαστήματα.
Συγκράτησα, ακόμη, αρκετές από τις επισημάνσεις ενός εκ των παλαιών προέδρων του 15μελούς Συμβουλίου του ΕΠΛ Χανίων. Του Γιάννη Μαργαρώνη, σημερινού προέδρου του Επιμελητηρίου Χανίων. Σταχυολογώ τις βασικότερες, γιατί εκτιμώ ότι έχει αξία να καταγραφούν:
«Το 1985 δημιουργήθηκε ο θεσμός των Πολυκλαδικών. Για μας ο θεσμός αυτός ήταν μια μεγάλη τομή στο εκπαιδευτικό σύστημα για τους εξής λόγους:
• Δημιουργήθηκαν είκοσι μεγάλα σύγχρονα συγκροτήματα, τα οποία ήταν πλήρη από κτιριακής άποψης, αλλά και από υλικοτεχνική υποδομή.
• Οι μαθητές μπορούσαν να ανακαλύψουν, μέσω νέων μαθημάτων επιλογής και απογευματινά εργαστήρια, ικανότητες και νέες κατευθύνσεις που τους ταίριαζαν καλύτερα.
• Στον ίδιο χώρο συνυπήρχαν μαθητές γενικής και τεχνικής κατεύθυνσης, σπάζοντας το κατεστημένο που έλεγε “οι καλοί -βαθμολογικά- μαθητές στα Γενικά Λύκεια και οι κακοί στα Τεχνικά”. Αυτό δημιουργούσε έναν τρομερό ρατσισμό ανάμεσα σε ίσους ανθρώπους.
Θυμάμαι τότε που κάναμε το πρώτο Πανελλήνιο Συνέδριο Πολυκλαδικών, στον Κορυδαλλό, όπου ένα από τα αιτήματά μας ήταν το εξής: “Κάθε νέο Λύκειο Πολυκλαδικό”, με σταδιακή κατάργηση των υπολοίπων. Τα όνειρα, όμως, τελείωσαν με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Αρσένη , ο οποίος κατάργησε τον θεσμό των Ενιαίων Πολυκλαδικών Λυκείων.
Μόλις πριν από μια εβδομάδα, σε ημερίδα του ΕΒΕΧ με τις σχολές του ΟΑΕΔ και ΕΠΑΣ, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι τα βιοτεχνικά επαγγέλματα, ο τουριστικός κλάδος, ο πρωτογενής τομέας, αλλά και το εμπόριο, ζητάνε εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Ταυτόχρονα, βλέπουμε ότι η ανεργία των νέων επιστημόνων είναι στα ύψη, παρόλο που οι ίδιοι και οι οικογένειές τους ξόδεψαν πολύ χρόνο, χρήμα και όνειρα. Δυστυχώς, καμία ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας ποτέ δεν ενημερώθηκε, δεν ερεύνησε και δεν κατάστρωσε έναν στρατηγικό σχεδιασμό κατεύθυνσης Τριτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, συνδεδεμένο με την πραγματική οικονομία, τις επιχειρήσεις και την αγορά εργασίας. Δεν είναι τυχαία η υψηλή ανεργία στους νέους (50%+), ούτε η διαθρωτική ανεργία, δηλαδή άλλο σπούδασα, όμως σε άλλο κλάδο εργάζομαι, και η εγκατάλειψη της χώρας από λαμπρούς επιστήμονες. Ας ελπίσουμε ότι στην επόμενη συνάντησή μας, μετά από 10 χρόνια, όλα αυτά θα έχουν αλλάξει και το εκπαιδευτικό μας σύστημα θα είναι σύγχρονο, καινοτόμο και θα ανταποκρίνεται στην ιστορία της χώρας μας», ανέφερε ο Γιάννης Μαργαρώνης.
Εγώ πάλι, παρακολουθώντας όσα συμβαίνουν κατά καιρούς στον πολύπαθο χώρο της Παιδείας, ως μαθητής, εν συνεχεία ως δημοσιογράφος και εσχάτως -και- ως πατέρας, συμπεριλαμβανομένων και των πρόσφατων εξελίξεων, δεν ελπίζω σε τίποτα…
Οι φωτογραφίες που ακολουθούν είναι από το πρόσφατο reunion στο Ενιαίο Πολυκλαδικό Λύκειο Χανίων. Είθε, όπως εύστοχα ειπώθηκε, στην επόμενη συνάντηση, όποτε και αν αυτή γίνει, να μη λείπει κανείς…