Πραγματική κατάθεση ψυχής είναι η συνέντευξη του Νίκου Γιακουμάκη στο HANIA.news και στις «Ακτινογραφίες» . Ο Χανιώτης δικηγόρος, ο οποίος διατηρεί για πολλά χρόνια μία ιδιαίτερη σχέση με την κρητική μουσική, την παράδοση και τον πολιτισμό του νησιού, αποκαλύπτει και αποκαλύπτεται σε μία εκ βαθέων «εξομολόγηση».
Θαυμάζει «κάθε Χανιώτη και κάθε Χανιώτισσα που προσπαθεί συνειδητά και «στοχευμένα», εκ πεποιθήσεως και ενστίκτου να προσφέρει στον τόπο. Θαυμάζω π.χ. τον ζωγράφο Πέτρο Ξενάκη, τους σκηνοθέτες Δημήτρη Καλογεράκη και Θοδωρή Παπαδουλάκη, την αθλήτρια Άννα Ντουντουνάκη, και πολλούς άλλους που αφήνουν τη δράση τους να μιλήσει, ζώντας ταυτόχρονα απλά κι αθόρυβα. Ομοίως κάθε Χανιώτη και Χανιώτισσα, μάνα/πατέρα, επαγγελματία, υπάλληλο, νοικοκύρη/νοικοκυρά, πολιτικό, αθλητή/αθλήτρια, αγρότη/τισσα, κτηνοτρόφο, οικογενειάρχη κ.λπ., που δίνει τη μάχη του μέσα από μια παρόμοια στάση ζωής».
Αναφερόμενος στην πόλη των Χανίων, τονίζει ότι «αν μπορούσα θα έκανα μικρές αισθητικές – «παιδευτικές» παρεμβάσεις σε κάποια σημεία της πόλης, επί σκοπώ πρόκλησης του κοινού προβληματισμού και σεβασμού στα αυτονόητα “αφανή” δικαιώματα του άλλου» , κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στην Παλιά Πόλη, και προσθέτει ότι «κυρίως όμως, θα ήθελα να εκλείψει από τα Χανιά (και την Κρήτη), η νοοτροπία του να έχω δικαίωμα λόγου και να ομιλώ, ενώ δεν έχω τίποτα χρήσιμο να πω, όπως και το δικαίωμα να κριτικάρω, χωρίς όμως να συμμετέχω. Τραγική νοοτροπία, δυστυχώς όμως επικρατούσα».
Όσο για τα πολιτικά πρόσωπα που ξεχωρίζει στα Χανιά; «Χωρίς να παραβλέπω ότι κινείται σε κομματικές γραμμές και αναγκαιότητες, συμπαθώ τον Μανούσο Βολουδάκη, αλλά και τον Γρηγόρη Αρχοντάκη. Νομίζω ότι σε διαφορετικές πολιτικές συνθήκες, θα μπορούσαν να προσφέρουν πολλά. Παρά τις αδυναμίες του συστήματος που υπηρετούν (ή υπηρέτησαν), είναι “ανοικτοί” και απροκατάληπτοι, έχουν αντίληψη στην εξεύρεση λύσεων και ανθρώπων» , αναφέρει χαρακτηριστικά.
Αναλυτικότερα:
Ποια είναι η αγαπημένη σας εποχή στα Χανιά και γιατί;
Χειμώνας, από τότε που πρωτοπιάνει το χειμωνιάτικο κρύο έως την ανοιξιάτικη υποχώρησή του, πριν τις Μαγιάτικες ζέστες. Γιατί ταιριάζει με την ανάγκη να «κλειστώ» λίγο σ’ εμένα και να σκεφθώ βαθύτερα τη διαδρομή μου μέχρι σήμερα, να θυμηθώ, να επαναπροσδιορίσω και ίσως να τοποθετήσω πιο δίκαια την «αλήθεια των σχέσεών μου» με όλο το περιβάλλον μου (τους ανθρώπους, συγγενείς μου, φίλους και «μη», φύση, επάγγελμα, αποδράσεις, επιρροή διαφόρων προσώπων και καταστάσεων στη ζωή μου, ΜΜΕ και λοιπών μέσων επικοινωνίας, τεχνολογίας κ.λπ.), δηλαδή με καθετί που συνδέεται με το παρελθόν και το παρόν μου).
Αγαπημένη δραστηριότητα στην πόλη των Χανίων;
Όχι μόνο μία. Κυρίως, οι συναντήσεις, συζητήσεις και η αναζήτηση δράσεων, με ανθρώπους που επιδιώκουν την ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας του τόπου και το πώς όλα αυτά μπορούν να γίνουν μια πολιτική – πολιτιστική πρόταση και πράξη, αλλά και συνείδηση. Μοιάζει ίσως με μικρή ματαιότητα, αλλά ενδιαφέρουσα ματαιότητα. Επίσης, οι βόλτες με φίλους στη Χανιώτικη φύση, στα χωριά, στη Μαδάρα και οι συζητήσεις με μουσικούς καλλιτέχνες διαφόρων ειδών μουσικής.
Αγαπημένος/η συγγραφέας;
Με έχουν συγκινήσει -κατά καιρούς- πολλοί συγγραφείς και ποιητές. Ο Καζαντζάκης, ο Καββαδίας, ο Καρυωτάκης, ο Γιώργης Γιατρομανωλάκης, ο Paulo Coelho, ο Bukowski, ο Καστοριάδης, και πολλοί άλλοι που δεν θυμούμαι πρόχειρα. Ιδία όμως διαχρονική αξία και ανάγκη τακτικής ανάγνωσης κάνουν -σ’ εμένα- τα κείμενα και στιχουργήματα των σύγχρονων συγγραφέων – ποιητών – μαντιναδολόγων της Κρήτης, όπως των Μήτσου Σταυρακάκη, Γιώργη Καράτζη, Αριστείδη Χαιρέτη, Γιώργη Σταυρακάκη κ.ά., τα Ριζίτικα, ο Ερωτόκριτος, τα ποιήματα του Κωστή Φραγκούλη κ.λπ. Κι αυτό γιατί, πέραν της αδυναμίας που έχω, από μικρή ηλικία, στον ιδιωματικό λόγο, έχω αντιληφθεί ότι η (κάθε) ντοπιολαλιά έχει -μεταξύ άλλων- και την εξής δυναμική: με άμεσο τρόπο αναγιγνώσκεται, κατανοείται, μεταφέρεται προφορικά και δημιουργεί τα ίδια περίπου συναισθήματα στους δέκτες της, ανεξαρτήτου μορφώσεως, ηλικίας, επαγγέλματος, τάξης ή κάθε άλλου είδους διάκρισης ήθελε δοθεί. Αυτή η αμεσότητα δεν συναντάται εύκολα αλλού, σε κανένα άλλο κείμενο. Αν δεν είσαι των γραμμάτων, δεν μπορείς να κατανοήσεις εύκολα ποιητές, συγγραφείς και φιλοσόφους. Χωρίς ιδιαίτερες διακρίσεις, όλα τα διαβάζω, και προσπαθώ να τους δώσω την αξία που πρέπει και που κάθε φορά μου «χρειάζεται». Όλα τα είδη γραφής και ποίησης με συγκινούν, έκαστο έχει κάτι διαφορετικό να μου προσδώσει.
Ποιο είναι το βιβλίο που διαβάσατε τελευταία;
Δεν χαίρομαι γι’ αυτό, αλλά δεν ντρέπομαι και να πω ότι το βάρος των οικογενειακών, επαγγελματικών, κοινωνικών κ.λπ. υποχρεώσεων με έχει απομακρύνει από το τακτικό διάβασμα, που ήταν -παλαιότερα- μια από τις βασικές μου ασχολίες. Το βιβλίο που τυχαίως διάβασα τελευταία ήταν «πολιτικής» σκέψης, του παλαιού πολιτικού Γεωργίου Ράλλη με τίτλο «Με ήσυχη συνείδηση », όπου ο συγγραφέας διατυπώνει διάφορες σκέψεις του για γεγονότα που χαρακτήρισαν την Ελλάδα τα τελευταία 40 χρόνια. Καλό είναι να ακούς και να διαβάζεις κάθε άποψη, χωρίς προκατάληψη, τα συμπεράσματα εκάστου, δικά του. Ακόμη ένα, που πρόσφατα μου άρεσε ήταν «Η Ποιητική Του Ανδρισμού» του ανθρωπολόγου Michael Hertzfeld, που πραγματεύεται ζητήματα της συμπεριφοράς των ορεσίβιων της Κρήτης και πόσο εύκολο είναι εκ του μακρόθεν να κριτικάρεις ανθρώπους, κοινωνίες, γεγονότα χωρίς να ξέρεις την αθέατη πλευρά τους. Παλιότερα διάβαζα και μυθιστορηματικούς συγγραφείς, τα τελευταία χρόνια με ενδιαφέρουν περισσότερα τα βιβλία που φωτίζουν την αφανή πλευρά των γεγονότων και η ποίηση, ελληνική και ξένη.
Το επόμενο βιβλίο που σκοπεύετε να διαβάσετε;
Σκοπεύω, αν βρω τον κατάλληλο χρόνο, να μελετήσω τον Κυριάκο Σιμόπουλο, κάποια από τα βιβλία του, γιατί, όπως κι ο ίδιος έγραφε: «Στόχος μου, στόχος των βιβλίων μου, είναι η επισήμανση των πλαστογραφιών, των παραχαράξεων και των διαστρεβλώσεων της ιστορικής αλήθειας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. ..». Έχω ακούσει για τη γραφή και την ανάλυσή του και σκοπεύω στο άμεσο μέλλον ν’ αποκτήσω ίδια αντίληψη.
Για ποιο λόγο θα φεύγατε από τα Χανιά προκειμένου να ζήσετε σε μία άλλη πόλη;
Δεν ήθελα ποτέ -ούτε θέλω- να φύγω από τα Χανιά. Ακόμα και όταν έζησα επί μακρόν στην Θεσσαλονίκη ως φοιτητής, που ήταν και η μεγαλύτερη περίοδος που έχω διαμείνει μόνιμα εκτός Χανίων, και παρότι και η ζωή και η πόλη, ήταν εξαιρετικά, με πολλές διαφορετικές επιλογές σε κάθε τι, ήδη από τον 1ο μήνα διαμονής μου εκεί, ήμουν βέβαιος ότι η επιθυμία μου ήταν -αποφοιτώντας- να γυρίσω για μόνιμη εγκατάσταση στα Χανιά.
Πέντε λέξεις που αποτυπώνουν με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο τη ζωή στα Χανιά;
Παιχνίδια φωτός – εναλλαγή τοπίων – «βαριά κληρονομιά» ισόρροπης διαχείρισης και αξιοποίησης των προϊόντων της φύσης και του περιβάλλοντος – σπάνιος πολιτιστικός πλούτος – άρνηση και «εκμετάλλευση» -κατά το δοκούν- των 2 προηγουμένων στοιχείων – σύγχυση.
Τι θυμάστε πιο έντονα από τα μαθητικά σας χρόνια;
Τους δασκάλους και τους καθηγητές μου, τους χώρους των σχολείων που φοίτησα, τις πρώτες μουσικές και πνευματικές αναζητήσεις και γνώσεις, τις πρώτες εντυπώσεις από την γυναικεία ομορφιά και την θηλυκότητα, το ενδιαφέρον που μου προκάλεσε ο κρητικός λαϊκός πολιτισμός ήδη από τις τάξεις του δημοτικού, το λιομάζωμα και το φύτεμα του αμπελιού και των κήπων, τους παππούδες, τις γιαγιάδες μου, τους συγγενείς μας και τον χρόνο που πέρναγα μαζί τους, την προσπάθεια των γονιών μου να μας μεγαλώσουν, τις πρώτες μου εντυπώσεις από τα γήπεδα, τους αθλητικούς χώρους, τους αθλητικούς αγώνες κείνης της εποχής και τα “πάθη” που αναπτύσσονταν εκεί.
Αγαπημένη κινηματογραφική ταινία;
Πολλές, όχι μόνο μία. Πρόσφατα με εντυπωσίασαν 2 ανθρωποκεντρικές, το «BEST OFFER» του Τζουζέπε Τορνατόρε, και, από τα καθ’ ημάς, το «ΜΕΣΑ ΦΩΣ» του Σταύρου Ψυλλάκη. Και οι δύο αναφέρονται σε συγκεκριμένες «στάσεις ζωής» των πρωταγωνιστών τους και τα αντίστοιχα «αποτελέσματα» των επιλογών τους αυτών. Επίσης, πάντα προτείνω το «Σάμουρε» του Θοδωρή Παπαδουλάκη, που έχει καταφέρει -έξυπνα και διεισδυτικά- να τονίσει την διαφορετικότητα σε μια κλειστή κοινωνία, και τον σεβασμό που πρέπει να μας διακατέχει για κάθε άνθρωπο. Εντυπωσιάστηκα πρόσφατα στο θέατρο «Δημήτρης Βλησίδης», από τον θεατρικό μονόλογο του Βασίλη Βασιλάκη πάνω στην «Ασκητική» του Καζαντζάκη, με σκηνοθέτη και μοναδικό ηθοποιό -επί σκηνής- τον ίδιο.
Αγαπημένος/η ηθοποιός από την Ελλάδα και το εξωτερικό;
Πολλοί, από την Ελλάδα, ο Μάνος Κατράκης και η Ειρήνη Παππά, η Τζένη Καρέζη κυρίως στις θεατρικές της παραστάσεις, η Καραμπέτη κ.α. πολλοί. Από το εξωτερικό, ο Ντε Νίρο, ο Πατσίνο, το ντουέτο Μαστρογιάννι – Λόρεν, ο Άντονι Χόπκινς, ο Βενσάν Κασέλ, η Μέριλ Στριπ, και άλλοι πολλοί. Οι παλαιότεροι Έλληνες και Ελληνίδες, ήταν χαρισματικοί ηθοποιοί, τους απολαμβάνω ακόμα. Ο Βέγγος, ήταν αστείρευτης ευρηματικότητας χαρισματικός κωμικός, διαχρονικός, και σήμερα τον βλέπω άνετα. Επίσης, ανέκαθεν με εντυπωσίαζαν και θαύμαζα τους «καρατερίστες» ηθοποιούς, όπως Ανέστη Βλάχο, Δήμο Σταρένιο, Αρτέμη Μάτσα, Σπύρο Καλογήρου, Σαπφώ Νοταρά, Γεωργία Βασιλειάδου κ.α., όπως και τη γενιά των Κούρκουλου, Λάσκαρη, Ναθαναήλ κ.α., που κατάφερναν με μια εκφραστικότητα στο πρόσωπο και το βλέμμα να αποδώσουν επιτυχώς το «μοιραίο» του ρόλου τους.
Facebook ή Twitter;
Facebook, κι όσο περνά ο καιρός όλο και πιο λίγο, γιατί ενώ βρίσκεις ενδιαφέρουσες πληροφορίες και πρόσωπα, μου πλεονάζουν οι παρεμβαλλόμενες ασήμαντες αναρτήσεις και προβολές, που μου τη χαλάνε.
Αγαπημένο φαγητό;
Όλα που σου «φέρνουν» στον νου και μυρίζουν τη γη και τη φύση, απ’ όπου γης και φύσης, όχι μόνο τα εντόπια. Υπάρχουν μοναδικές γεύσεις σε όλη την Ελλάδα, η Κρήτη είναι ίσως η πολυποικιλότερη περιοχή.
Τι δεν τρώτε;
Το κακό φαγητό, κι όταν μου τύχει κάπου, δεν ξαναπάω. Όλα τα προϊόντα της φύσης που τρώγονται αυτούσια ή μαγειρεύονται, έχουν -έκαστο- τη διατροφική και γευστική του μοναδικότητα, τα τρώγω και απολαμβάνω όλα, μου αρέσουν όλα.
Αγαπημένο ποτό;
Ντόπιο κόκκινο κρασί, δηλαδή ρωμέικο, εφόσον είναι προσεγμένο, γιατί και ‘κεί ο υπερχειλίζων τοπικός εγωισμός υπερκερνά την πραγματικότητα. Πολύ συχνά ο παραγωγός ενός ντόπιου αντικειμενικά μετριότατου κρασιού, το θεωρεί άριστο, διότι, έχοντάς το φτιάξει ο ίδιος, αρκείται απόλυτα στο να θεωρεί ως τέτοιο, έχοντας περιπέσει σε πολλά φάουλ κατά τα στάδια παραγωγής του. Είναι η εγωπαθής προσωπική πλάνη περί τα πράγματα που περισσεύει στην Κρήτη, ιδία στα Χανιά. Παρά ταύτα, στα Χανιά έχουμε αξιότατους και μερακλήδες παραγωγούς, που κάθε χρόνο παράγουν καλό κρασί, το οποίο δεν έχει βρει την θέση που του αξίζει στην αγορά. Το ντόπιο φαΐ, θέλει ντόπιο κρασί. Με το βραστό, το τσιγαριαστό, τα καλιτσούνια, την κρεατότουρτα, δεν πάει τόσο π.χ. το cabernet και το syrah, όσο τα ντόπια ρωμέικα κρασιά. Πολύ αγαπημένα μου ποτά, τα υψηλής περιεκτικότητας σε οινόπνευμα καπνιστά σκωτσέζικα, γιαπωνέζικα κ.ά. malt ουίσκυ (Ardbeg, Yioychi), κάποια αμερικάνικα ουίσκι, ορισμένα καλά γαλλικά κονιάκ, που είναι σπάνιας γευστικής αξίας, ποιότητας και… σπάνιας «απόκτησης», λόγω της ακρίβειάς τους.
Τσικουδιά ή ουίσκι;
Και τσικουδιά και ουίσκι, αλλά και μπίρα και κρασί και τσίπουρο, ως και κάθε ποτό που σε βγάνει στην όρεξη, αλλά αυτά είναι τα βασικά και τα πιο «δυνατά» να φτιάξεις διάθεση.
Αλμυρά ή γλυκά;
Τυρί (γραβιέρα) με μέλι, διαχρονική αξία. Πολλές φορές τη νύχτα διακόπτω τον ύπνο μου, τρώγω ένα κομμάτι τυρί με μέλι και ξαναπέφτω.
Μαγειρεύετε;
Ναι, όταν βρω χρόνο, παλιότερα περισσότερο. Πολύ δημιουργική απασχόληση με την αγωνία να πετύχω ένα καλό αποτέλεσμα, ακόμα κι όταν μαγειρεύω μόνο για μένα. Πολύ σπουδαίο -για μένα- είναι, μετά το μαγείρεμα, και το πλύσιμο των πιάτων. Με ξεκουράζει πολύ σαν εργασία.
Σουβλάκι ή πίτσα;
Εναλλάξ, τη μια στα σουβλάκια, την άλλη στις πίτσες.
Οικογένεια είναι…
Μια μικρή «κοινωνία» αγάπης και ειλικρίνειας. Η ευθύνη των γονέων να λειτουργήσει κατ’ αυτό τον τρόπο, θεμελιώδης. Είναι νομίζω η βασική, πρωτογενής μονάδα – «βιοτεχνία» παραγωγής ανθρωπιάς. Συνεπώς, αν καταφέρει και σταθεί σ’ αυτόν τον πήχυ, είναι βέβαιο ότι θα «παραδώσει» στην κοινότητα ευαίσθητα και σκεπτόμενα άτομα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η ευθύνη των γονέων σε μια τυχόν διαζευγμένη οικογένεια είναι μικρότερη, το αντίθετο. Λόγω της δουλειάς μου, έχω γνωρίσει συγκροτημένα άτομα, που μπορεί μεν να ατύχησαν ως σύζυγοι, όμως ευτύχησαν και ευτυχούν ως γονείς, διότι είχαν οικογενειακή συνείδηση και βάση και έθεσαν θεμέλια. Και αντίστροφα, πολλές κατ’ επίφασιν «πετυχημένες» οικογένειες στα μάτια της κοινής γνώμης, που όμως εντός τους επικρατεί διχασμός και αποξένωση. Άρα, κατά τη γνώμη μου, η ευθύνη των γονέων, διαζευγμένων ή μη, μεγάλη.
Θα κάνατε τατουάζ;
Ναι, δεν έχω καμία προκατάληψη, χωρίς όμως να το θεωρώ κι απαραίτητο. Αν πάντως «χτυπήσω» κάποιο ποτέ, θα είναι μικρό και διακριτικό και για κάποιο σοβαρό λόγο που θα καθορίσει την απόφασή μου αυτή.
Εάν η ζωή σας ήταν τραγούδι, ποιος θα ήταν ο τίτλος;
Πολλά και διαφορετικά τραγούδια και μουσικές, θα ήταν κατάλληλα ως τίτλοι της ζωής μου, αντιπροσωπεύοντας συναισθηματικές καταστάσεις που έχω ζήσει ή επιθυμώ/ούσα να ζήσω. Το «Να ’μουν βοσκός» του Ψαρογιώργη σε στίχους Μήτσου Σταυρακάκη, αντιπροσωπεύει ένα κομμάτι της ζωής που θα ήθελα περισσότερο να έχω ζήσει, την απόλυτη ελευθερία κι έμπνευση του βοσκού μες στη φύση. Για αυτά που έχω έως τώρα νιώσει, με εκφράζουν το «Sanson Ki Mala Pe» του Nusrat Fateh Ali Khan, το «Σαν αεράκι» του Παπαδημητρίου με την Αρβανιτάκη, η «Βροχή» της Οπισθοδρομικής, το «Δε θέλω μέσα στη καρδιά», γνωστότερο και ως «Καστελιανός» του Γιώργη Κουτσουρέλη, το «Bayatilar» του Eldar Mansurov, το «Σαν εκκλησιά στην έρημο» του Μιχάλη Παπαδάκη (Πλακιανός), το «Mensaje» του Vicente Amigo, είναι όμως και άλλα πολλά. Έχω μεγάλη αδυναμία στις λαϊκές μουσικές, όπως το ισπανικό flamenco, τα φλάουτα και τα τσαράνγκο των Ινδιάνων της Νοτίου Αμερικής (Los Incas, Los Calchakis, Inti-Illimani, Quilapayun), την κοσμική μουσική της Κωνσταντινούπολης, τους μουσικούς δρόμους της Ανατολής, την jazz, σε όλα τα συρτά (προαιώνιες μελωδίες της Κισσάμου, του Σελίνου, του Αποκόρωνα και της Κυδωνίας, νεότερες συνθέσεις μεταπολεμικών συνθετών της Κρήτης) και στην ταπεινή και μεστή ερμηνεία των Ριζίτικων.
Αγαπημένος τραγουδιστής;
Αυτός που μου φαίνεται ότι τραγουδάει από καρδιάς, κι έχει γνώση των βασικών κανόνων του είδους που έχει επιλέξει, ακόμα κι αν δεν είναι καλλίφωνος -με τη στενή έννοια του όρου. Ο Θανάσης Σκορδαλός ουδέποτε υπήρξε ό καλλίφωνος τραγουδιστής, όμως αποτελεί ερμηνευτικό πρότυπο της μουσικής του. Ομοίως, αν και από λίγο διαφορετική γωνία, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μίκης Θεοδωράκης κ.λπ. Όλοι αυτοί μου προκαλούν την ίδια συγκίνηση που μου προκαλεί κι ένας καλλίφωνος υπό πλατειά εννοία. Δεν αρκεί μόνο μια καλή φωνή, μια ικανότητα, πρέπει να συνοδεύεται από συναίσθημα και γνώση. Λατρεύω π.χ. από χρόνια τον Ψαραντώνη, ο τρόπος που αρθρώνει είναι μοναδικός, όταν τραγουδάει τον Ερωτόκριτο, νομίζεις ότι όλα διαδραματίζονται μπροστά σου, όμως, για τους ίδιους λόγους, αγαπώ και πολλούς άλλους τραγουδιστές.
Αγαπημένη τραγουδίστρια ;
Τα αυτά. Πλέον τούτων, με έχει συγκινήσει πολύ τραγουδιστικά μια από τους γυναικείους θρύλους του φλαμένκο, η τυφλή από παιδί “Νίνια Ντε Λα Πουέμπλα” ή Ντολόρες Χιμένεθ Αλκαντάρα (La Niña de La Puebla – Dolores Jiménez Alcántara – 1908-1999), η οποία, αν και τυφλώθηκε σε ηλικία 8 ετών, μεγάλωσε τραγουδώντας, έκανε οικογένεια με συντροφιά το τραγούδι, γέρασε κι έφυγε, τραγουδώντας. Άρα, για μένα, ο/η «αγαπημένος/η» τραγουδιστής/τρια μπορεί να είναι και πολλά άλλα πράγματα, πλην μιας καλής -και μόνο- φωνής. Από τη δική μας μουσική, με συγκινεί πολύ η φωνή και ο τρόπος της Αρβανιτάκη και της Ειρήνης Δερέμπεη.
Αγαπημένο τραγούδι;
Ο 1ος χανιώτικος συρτός, με όλες τις παραλλαγές του, από έναν/μια καλό τραγουδιστή/στρια, με καλές μαντινάδες. Είναι ίσως η τελειότερη μελωδία που έχει συντεθεί στο κρητικό ρεπερτόριο, γι’ αυτό κι έχει υποστεί πάμπολλες επιτυχείς παραλλαγές έως σήμερα.
Τι ζηλεύετε σε άλλους ανθρώπους;
Την ικανότητά τους να καπνίζουν ελάχιστα, 1-2 τσιγάρα την ημέρα. Θεωρώ ότι ο καπνός είναι μια σπουδαία γευστική απόλαυση, την οποία πρέπει να απολαμβάνεις με μέτρο, όπως δεν πίνεις ούτε τρως ούτε κοιμάσαι ούτε διασκεδάζεις όλη μέρα/νύχτα. Εγώ σ’ αυτό, έχω υποστεί και υφίσταμαι ένα Βατερλώ, γι’ αυτό και μου αφιερώνω «ένδοξα» το παρακάτω ποίημα:
Τώρα και μέρες προσπαθώ να κόψω το τσιγάρο,
γιατί ‘ναι της υγείας μου μόνιμη απειλή,
κι όπως του τσιγαρόχαρτου βυζαίνω τη θηλή,
σκέφτομαι την απόφαση, μια και καλή να πάρω
Αποβραδύς το μελετώ, το ψιλοκοσκινίζω,
τα συν και πλην τσ’ απόφασης βάζω στη ζυγαριά,
τα συν -ως είναι φυσικό- βγαίνουνε πιο βαριά,
κι όσο το κουταλομετρώ, τόσο και πλιά καπνίζω.
Τ’ άλλο πρωί, πριν τη δουλειά, καλά-καλά, ντακάρω,
με του καφέ τη συντροφιά, θυμούμαι το καπνό
και πριν να το καλοσκεφτώ, τον όρκο μου πατώ,
στρίβω τσιγάρο σέρτικο κι αχόρταγα φουμάρω
Και δούλος γίνομαι ξανά κι έρμαιο των παθών μου,
της νικοτίνης δέσμιος, τσιράκι του καπνού,
κι αξιολύπητος, δειλός, λογιάζω συν του νου,
πως πέθανε η εκτίμηση πού ‘χα στον εαυτό μου ~ Μήτσος Σταυρακάκης
Εάν είχατε την ευκαιρία να περάσετε μερικές ώρες για καφέ και γεύμα με ένα δημόσιο πρόσωπο, ποιο θα ήταν αυτό και γιατί;
Δεν είναι κάτι που με απασχολεί ή με επείγει. Από τις κουβέντες με τους αληθινούς μου φίλους, μαθαίνω ακόμα και τώρα, πολλά πράγματα που με απασχολούν, λύνω απορίες παλιές ή καινούργιες. Τα δημόσια πρόσωπα που θα ήθελα να συναντήσω, φροντίζω, κατά το μέτρο του δυνατού κι εφικτού, να τα συναντώ ή να έχω κάποια επικοινωνία μαζί τους, εφόσον τύχει να είναι δεκτικά σε αυτό.
Αγαπημένος συνθέτης;
Όλοι οι λαϊκοί μικροσυνθέτες των Χανίων, της Κισάμου και της Κρήτης, όμως και όλοι οι συνθέτες του κόσμου που έχουν αφήσει από 1 έως περισσότερα μουσικά κομμάτια που εξακολουθούν να έχουν την πολύτιμη μοναδικότητα και θέση στο παγκόσμιο μουσικό ρεπερτόριο, όλοι αυτοί μου είναι προσφιλείς κι ιδιαιτέρως αγαπητοί και εντός της μνήμης μου. Π.χ. ο Ηλίας Δροσερός από τον Δραπανιά Κισάμου άφησε τη μελωδία, γνωστή ως συρτό «Χαραυγή», και ίσως τίποτε άλλο τόσο σπουδαίο, όμως αυτό ήταν, είναι και θα είναι μια σπάνιας αξίας και ωραιότητας κρητική μελωδία. Ομοίως, ο Eldar Mansurov από το Αζερμπαϊτζάν συνέθεσε το «Bayatilar» (που μουσικά διασκευάστηκε επιτυχώς από τον Πέτρο Δουρδουμπάκη με τίτλο «Ταξιδιάρικο πουλί» σε στίχους του Γιώργου Δουρδουμπάκη κι έγινε γνωστό από τον Βασίλη Λέκκα), και θα μείνει πάντα γνωστός γι’ αυτό ίσως και μόνο το κομμάτι, άρα εγώ θα τον αγαπώ πολύ και μνημονεύω πάντα, έστω και γι’ αυτό μόνο το τραγούδι.
Πόσους καφέδες πίνετε την ημέρα;
Το έχω παγιώσει στους 3, από 4 – 5 που έπινα παλιότερα. Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς καφέ, μαγικό «προϊόν» της φύσης, όπως κι ο καπνός.
Ελληνικός ή καπουτσίνο;
Έχει να κάνει με τον τόπο και τρόπο παρασκευής του. Κάποια καφέ ή καφενεία που λειτουργούν με το παλιό τρόπο (μπρίκι, γκάζι κ.λπ.), ψήνουν υψηλής ποιότητας ελληνικό, που είναι μοναδικός. Οι μεγάλες δυνατότητες των σύγχρονων μηχανημάτων, ευνοούν την επιλογή του εσπρέσσο και των παραλλαγών του. Ο αράβικος καφές με κάρδαμο είναι επίσης κάτι ξεχωριστό.
Περιγράψτε τον εαυτό σας με πέντε λέξεις.
Δεν αισθάνομαι άνετα, περιγράφοντάς τον (5).
Πέντε λέξεις με τις οποίες οι φίλοι/ες σάς περιγράφουν;
Εξωστρεφή – συγκαταβατικό – δοτικό – συνεργάσιμο – γενικά ήπιο – με μικροεξάρσεις (5+).
Tο μεγαλύτερο πλεονέκτημα του χαρακτήρα σας;
Υπομονή, εντός μεγάλων ορίων, βαθιά αγάπη των προσώπων που δένομαι.
Το μεγαλύτερο μειονέκτημα;
Το συναίσθημα. Βαθιά λύπη, όταν (νομίζω ή αισθάνομαι ότι) προδίδομαι.
Έχετε κατοικίδιο ζώο;
Όχι, αλλά τελευταία με απασχολεί κάπως. Δεν έχω τις συνθήκες να το φιλοξενήσω, ως διαμένων εντός πόλης και σε οικία που δεν περισσεύει αρκετός χώρος για κατοικίδιο. Αν έμενα στην εξοχή ή αν είχα περισσότερο εξωτερικό χώρο, μάλλον θα είχα. Αγαπώ πολύ όλα τα ζώα, ταυτόχρονα όμως με «ενοχλεί» η υστερία με τα ζώα, που επικρατεί την τελευταία πενταετία. Ο αυτονόητος σεβασμός στα ζώα, δεν πρέπει να ξεπερνά τον σεβασμό στον άνθρωπο, και το αντίστροφο. Η έλλειψη του μέτρου, που μας χαρακτηρίζει, υπάρχει κι εδώ, και βεβαίως δεν αφορά όλους τους κατόχους κατοικιδίων, αρκετοί είναι υποδειγματικοί, κάποιοι άλλοι είναι υστερικοί.
Ποια είναι η ιστορική προσωπικότητα που θαυμάζετε και γιατί;
Η ιστορική αλήθεια είναι ένα μέγεθος που -ιδίως στις μέρες μας- δεν μπορεί ν’ αποτιμηθεί σε απόλυτο ποσοστό. Π.χ. ο Μέγας Αλέξανδρος είναι αδιαμφισβήτητο ότι, κατακτώντας, μετέδωσε τον ελληνικό πολιτισμό και τα ευεργετήματά του, χωρίς όμως να είχε ρωτήσει ποτέ κανείς τους εκπολιτισθέντες, αν ήθελαν, κατακτώμενοι βιαίως, να εκπολιτισθούν. Συνεπώς, θαυμάζω πτυχές του χαρακτήρα πολλών ιστορικών προσώπων, και πέραν τούτου, αναζητώ πληροφορίες περί της ιστορικής αληθείας.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που βγήκατε εκτός εαυτού και γιατί;
Πρόσφατα, πολλές φορές, χααα!!! Έχει να κάνει με την αστάθεια των χαρακτήρων που μπλέκονται στη ζωή μου, τον άκαμπτο εγωισμό τους, την απροειδοποίητη μεταστροφή και υποχώρησή τους από κάτι για το οποίο έχουν δεσμευτεί ή έχουν πει «μεγάλα» λόγια γι’ αυτό. Νομίζω, όμως, ότι γενικά είμαι εγκρατής.
Αγαπημένη πόλη στην Ελλάδα, εκτός των Χανίων, για διακοπές;
Κύθηρα – Πρέσπες – Ζάκρος Λασιθίου, ως ησυχαστήρια, Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Ηράκλειο, αν πρόκειται για μεγαλούπολη, Ανώγεια ως «πληρότητα», εφόσον γνωρίσεις ή διεισδύσεις λίγο στους Ανωγειανούς. Τα Ανώγεια έχουν ισορροπία στην εργασία και το καθισιό, γλεντούν αυθόρμητα και «πρωτόγονα», είναι σε άμεση επαφή με το φυσικό τους περιβάλλον, και το μεγαλύτερο τους προσόν: σαρκάζουν και κυρίως αυτοσαρκάζονται καθημερινά, έως πλήρους απογύμνωσης του ξερού εγωισμού κι επανατοποθέτησής του στη θέση που πρέπει.
Αγαπημένη χώρα, εκτός της Ελλάδας, για διακοπές;
Δεν έχω ταξιδέψει πολύ έξω, ούτε και είναι κάτι που το έχω καταγράψει στις σημαντικές ελλείψεις μου. Στην κεντρική Ιταλία, στην επαρχία της Umbria, στην περιοχή του Chiusi και στο Assisi, μου άρεσε πολύ ο τόπος και η φύση.
Ποιο είναι το επόμενο ταξίδι που προγραμματίζετε;
Πολύ κοντά, εδώ στη Μαδάρα. Ένα τριήμερο στο βουνό, είναι τόσο ευεργετικό όσο π.χ. ένα δεκαήμερο ταξίδι διακοπών κάπου αλλού. Τα Λευκά Όρη είναι ένα σύμπαν ατελείωτο, που δεν «εξαντλείται η γνώση του» σε μια ζωή.
Αγαπημένο χρώμα;
Συνήθως οι αποχρώσεις του μαύρου, του γκρι, του καφέ και του μπλε, κυρίως όμως η εκάστοτε εποχή μου καθορίζει την έλξη και σε άλλα χρώματα.
Το χειρότερο χρώμα;
Αποφεύγω το άσπρο στην ένδυσή μου, στους τοίχους του σπιτιού μου, στα αντικείμενα που αγοράζω, στις χρωματικές μου επιλογές γενικά, χωρίς όμως να το θεωρώ «χειρότερο» ή «κακό» χρώμα.
Τι θαυμάζετε στη σύντροφό σας;
Τη σταθερότητα και υπομονή της.
Τι σας εκνευρίζει στη σύντροφό σας;
Είναι τόσο σημαντικά τα δύο προηγούμενα, που κι αν με εκνευρίσει κάτι, είναι ανάξιο λόγου.
Κάνετε σήμερα τη δουλειά που ονειρευόσασταν στην εφηβεία;
Όχι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχω συμβιβαστεί ή δεν έχω αγαπήσει τη δουλειά μου. Ασχολούμαι παράλληλα και με άλλα πράγματα που θα μπορούσαν να είναι και η κύρια εργασία μου, αν είχα ακολουθήσει τα εφηβικά μου σχέδια.
Γυμνάζεστε;
Έχω μια μόνιμη ενασχόληση με τον κρητικό χορό εδώ και 35 περίπου χρόνια, λιγότερο ή περισσότερο κατά περιόδους. Αυτό είναι ένα μόνιμο ξεσκούριασμα, ίσως όχι με τους παλιούς ρυθμούς έντασης, αλλά είναι κάτι. Όταν βρίσκω χρόνο παίζω μπάσκετ με την ομάδα των συναδέλφων δικηγόρων, δυστυχώς όχι τακτικά. Μου λείπει η φυσική εκγύμναση των χειρονακτικών αγροτικών εργασιών που βίωνα έως τα 25 μου, φοβούμαι ότι δεν θα καταφέρω να επανέλθω σ’ αυτό, όπως θα επιθυμούσα.
Φοβάστε τα ταξίδια με αεροπλάνο;
Πλέον, ναι, τα φοβάμαι λίγο.
Τι σημαίνει ζωή για εσάς;
Να είσαι ευχαριστημένος με αυτό που έχεις, να χτίζεις σχέσεις, να δίνεις ό, τι μπορείς, να κρατιέσαι ήρεμα δυνατός κι αποφασιστικός.
Το αγαπημένο σας μέρος στα Χανιά;
Όλα τα Χανιά, όλος ο Νομός.
Τι σας γοητεύει και τι σας απογοητεύει στα Χανιά;
Ισχυρό DNA τόπου και ανθρώπων, που επιβιώνει ως σήμερα «τραυματισμένο», λόγω επιπόλαιας διαχείρισής του. Η προσπάθεια της νέας γενιάς να προσδιορίσει την ταυτότητά της. Όλα αυτά είναι γοητευτικά εφόσον προκύψει κάτι, και απογοητευτικά ως ιστορική πορεία.
Αισιόδοξος ή απαισιόδοξος;
Φύσει αισιόδοξος, θέσει απαισιόδοξος.
Μισογεμάτο ή μισοάδειο το ποτήρι;
Ανάλογα, άλλες φορές ξέχειλο, κι άλλες μισοάδειο, άλλες πάλι στεγνό.
Ποια είναι η μεγαλύτερη τρέλα που έχετε κάνει για μία γυναίκα;
Να βγω από την «τάξη» της καθημερινότητας για να συναντήσω πρόσωπα που έχω ανάγκη να δω. Και τώρα, το κάνω.
Σας τρομάζει ο θάνατος;
Ο «συναισθηματικός» πόνος, ναι, ο θάνατος, καθόλου πια.
Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας;
Υγεία των παιδιών και της συζύγου μου, ως και των φιλικών προσώπων που είναι «απαραίτητα» στη ζωή μου.
Αγαπημένη ομάδα;
Ολυμπιακός – Μπαρτσελόνα – Εθνική Βραζιλίας, χωρίς αυτό να με κυριεύει, όπως όταν ήμουν έφηβος και έως τα 25 – 30 μου, όπου και το ποδοσφαιρικό θέαμα ήταν διαφορετικό καί όλα ήθελα να τα θεωρώ λιγότερο ύποπτα. Δεν αξίζει να τα παίρνει κανείς στα σοβαρά όλα αυτά πια, πλην μικρών εξαιρέσεων, όπως π.χ. την παρουσία ομάδων που εκπροσωπούν την επαρχία στα σπορ (Πλατανιάς, Γιάννινα, Ξάνθη, Παναιτωλικός κ.λπ.), που και αυτό ακόμη σηκώνει κάποια συζήτηση.
Ο επόμενος μεγάλος στόχος της ζωής σας;
Να μπορέσω να υποστηρίξω την πορεία και τις ανάγκες των παιδιών μου σε ό, τι αποφασίσουν να κάνουν στη ζωή τους.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που κλάψατε και γιατί;
Οι δύο τελευταίες φορές που έκλαψα φανερά, ήταν η μια στο θάνατο του πατέρα μου το 2012 και η άλλη όταν ένα πρόσωπο της οικογένειάς μου αντιμετώπισε κάποιο πρόβλημα υγείας πέρσι. Όμως υπάρχει και το κρυφό – εσωτερικό κλάμα που δεν βγαίνει έξω, και αυτό, ανάλογα με τη ροή των γεγονότων, μπορεί και να συμβαίνει πολύ συχνά, για διάφορους λόγους, κυρίως από τη στάση κάποιων προσώπων που παίρνουν μόνο και δεν ανταποδίδουν ή διακηρύττουν «μεγάλες ιδέες» και γρήγορα τις εγκαταλείπουν. Δανείζομαι και παραθέτω μια πρόσφατη ανάρτηση της φίλης μου Γιωργίας του Ανάστο, που με «έπιασε» πολύ: ~ «Δάκρυα» του Δημ. Παπακώστα: Δεν τα βλέπει κανείς. Ούτε αυτός που κλαίει. Κυλάνε κατά μέσα κάθε φορά που λέμε ήσυχα ή σκεφτόμαστε: “Μου μάτωσες την καρδιά”. Γίνονται μια θάλασσα που δε χωράει στους χάρτες. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν μέσα τους και τις εφτά θάλασσες. Δεν τους ξέρει κανείς. Κανείς απ’ αυτούς δε δείχνει θαλασσινός.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που γελάσατε με την ψυχή σας;
Πολύ συχνά μου συμβαίνει αυτό, ιδία με το ευφυές «χωριάτικο» κρητικό χιούμορ.
Είστε εσωστρεφής ή εξωστρεφής στις παρέες σας;
Εξωστρεφής αρκετά, νομίζω.
Το μεγαλύτερο λάθος που έχετε κάνει στη ζωή σας;
Κάποια στιγμή της ζωής μου, είχα αφήσει τον χρόνο να κυλά σχετικά άπραγος. Όχι ότι δεν έκανα τίποτα, αλλά -τότε- είχα πληθώρα χρόνου να μάθω πράγματα που με ενδιέφεραν πολύ, και που δεν έχω τώρα τον χρόνο να ασχοληθώ με αυτά.
Μαθαίνετε από τα λάθη σας ή τα επαναλαμβάνετε;
Άλλα εξ αυτών με διδάσκουν, άλλα τα επαναλαμβάνω, γιατί δεν μπορώ να μετακινηθώ από την ιδιοσυγκρασία και τις όποιες αρχές μου. Τρόπον τινά, ισχύει για μένα μια κουβέντα του Μήτσου Σταυρακάκη που λέει: «Ό, τι ‘χω κάμει στη ζωή, καλά ‘ναι καμωμένο, δεν μετανιώνω τίποτα, σωστό γή λαθεμένο» . Δηλαδή έχω μάλλον εντοπίσει και αναγνωρίσει τα λάθη μου, αλλά ίσως τα επαναλάβω, γιατί δεν μπορώ να αλλάξω, ελπίζοντας ότι αυτά βλάπτουν εμένα κι όχι κάποιον άλλο. Κάπως έτσι.
Ποιον Χανιώτη και ποια Χανιώτισσα θαυμάζετε και γιατί;
Κάθε Χανιώτη και κάθε Χανιώτισσα που προσπαθεί συνειδητά και «στοχευμένα», εκ πεποιθήσεως και ενστίκτου να προσφέρει στον τόπο. Θαυμάζω π.χ. τον ζωγράφο Πέτρο Ξενάκη, τους σκηνοθέτες Δημήτρη Καλογεράκη και Θοδωρή Παπαδουλάκη, την αθλήτρια Άννα Ντουντουνάκη, και πολλούς άλλους που αφήνουν τη δράση τους να μιλήσει, ζώντας ταυτόχρονα απλά κι αθόρυβα. Ομοίως κάθε Χανιώτη και Χανιώτισσα, μάνα/πατέρα, επαγγελματία, υπάλληλο, νοικοκύρη/νοικοκυρά, πολιτικό, αθλητή/αθλήτρια, αγρότη/τισσα, κτηνοτρόφο, οικογενειάρχη κ.λπ., που δίνει τη μάχη του μέσα από μια παρόμοια στάση ζωής.
Είστε εθελοντής αιμοδότης;
Ναι, όταν δεν έχω κάτι που να με εμποδίζει, δίνω αίμα. Έχω δώσει αρκετές φορές και θα το επαναλάβω στο μέλλον.
Υπέρ ή κατά της δωρεάς οργάνων και γιατί;
Υπέρ. Η ζωή είναι το υπέρτατο αγαθό, δεν πρέπει να το στερείς.
Αγαπημένη παραλία στον Νομό Χανίων;
Οι νότιες, Γιαλισκάρι, Κριός, Ορθή Άμμος, Λαφονήσι, Ίλιγγας, Φαλάσαρνα κ.ά.
Χορεύετε;
Πάντα, είτε με το σώμα διά ζώσης, είτε με το νου, διά σκέψης. Ακόμα κι όταν κάθομαι ή στα μικρά κενά της δουλειάς μου, το μυαλό διαπερνούν χορευτικά στιγμιότυπα χορευτών/τριών που θαυμάζω.
Τραγουδάτε;
Ναι, διαρκώς και δυνατά, με πολύ πάθος, αλλά από μέσα μου! Δεν είμαι καλλίφωνος, ούτε έχω βρει χρόνο να βελτιώσω τις όποιες δυνατότητές μου.
Ποιος ο πολιτικός αρχηγός που ξεχωρίζετε σήμερα και γιατί;
Αυτόν που θα τολμήσει να παραδεχθεί ότι δεν είναι δήθεν ικανότερος των άλλων και θα ζητήσει τη συνεργασία τους σε εξεύρεση λύσεων. Άρα, τη δεδομένη στιγμή, κανέναν, γιατί όλοι τους κάνουν μόνο κριτική, και σπανίως έως ποτέ αυτοκριτική.
Ποιο το πολιτικό πρόσωπο που ξεχωρίζετε σήμερα στα Χανιά και γιατί;
Χωρίς να παραβλέπω ότι κινείται σε κομματικές γραμμές και αναγκαιότητες, συμπαθώ τον Μανούσο Βολουδάκη, αλλά και τον Γρηγόρη Αρχοντάκη. Νομίζω ότι σε διαφορετικές πολιτικές συνθήκες, θα μπορούσαν να προσφέρουν πολλά. Παρά τις αδυναμίες του συστήματος που υπηρετούν (ή υπηρέτησαν), είναι «ανοικτοί» και απροκατάληπτοι, έχουν αντίληψη στην εξεύρεση λύσεων και ανθρώπων.
Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η δυσκολότερη «αποστολή» όταν είσαι πατέρας/μητέρα;
Να μεταδώσεις αυτοπεποίθηση στα παιδιά σου, να είσαι κοντά τους σε κάθε φάση της ζωής τους, γιατί ο χρόνος κυλά γρήγορα, και, όταν απουσιάσεις, αφήνεις κενά που δεν αναπληρώνονται. Είχα και έχω την τύχη, παρά το ελεύθερο ωράριο του επαγγέλματος και τις συναναστροφές μου, να μην απουσιάσω πολύ από το μεγάλωμα των παιδιών μου.
Οδηγείτε;
Πολύ, και μου αρέσει πολύ, είναι ο χρόνος που περνάω με τον εαυτό μου, παρατηρώ, σκέπτομαι μόνος, ακούω μουσική μόνος.
Αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτα;
Αυτοκίνητο.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που μεθύσατε;
Σ’ ένα τραπέζι στο Θέρισο προ μερικών ετών, χάλια. Η μέθη είναι μια εμπειρία που πρέπει να ζήσεις, για να την αποφεύγεις χωρίς αιτία, ή να σου προκύπτει όταν υπάρχει λόγος.
Η καθαριότητα είναι…
… μισή αρχοντιά, χαα! Η καθαριότητα και η τάξη είναι βασικές συνθήκες στον χώρο διαβίωσης, εργασίας, διασκέδασης, φαγητού, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τις επιτυγχάνω πάντα στο απόλυτο. Στο σπίτι, στο φαγητό, έχω «στρατιωτικές» τάσεις στην τάξη και στην καθαριότητα.
Πότε λέτε ψέματα;
Όταν θέλω να κερδίσω λίγο χρόνο για κάτι, χωρίς όμως να διαστρεβλώνω ή να αποφεύγω την πραγματικότητα. «Η αλήθεια δεν έχει αντίπαλο» , μας έλεγε και «δίδασκε» ο προπονητής ποδοσφαίρου Γιάννης Πετράκης, όταν συνεργαστήκαμε στον ΑΟ Χανιά την αγωνιστική περίοδο 2011 – 12, και η ρήση του αυτή επιβεβαιώνεται καθημερινά. Ήταν κάτι που ήδη ξέραμε, όλοι που ήμασταν συνεργάτες του εκείνη τη χρονιά, αλλά το εμπεδώσαμε με ένα διαφορετικό – καινούργιο τρόπο τότε.
Η μεγαλύτερη ευτυχία στη ζωή;
Η προσωπική και οικογενειακή «υγεία», ήτοι σωματική και ψυχική, και οι φιλίες.
Η μεγαλύτερη δυστυχία;
Το αντίστροφο του προηγουμένου, και στα δύο. Είναι δυστυχία (και ατυχία) να μην έχεις υγεία και να είσαι άφιλος. Ειδικά το πρώτο, το παραβλέπουμε καθημερινά.
Αγαπημένη σας απασχόληση;
Η μελέτη και παρατήρηση της απλότητας και σοφίας του παγκόσμιου λαϊκού πολιτισμού (στις τέχνες, στην ντοπιολαλιά και ομορφιά των εθνικών γλωσσών κ.λπ.), οι συζητήσεις με φίλους, η παρακολούθηση των αθλητικών δραστηριοτήτων των τέκνων μου, και των αθλητικών δραστηριοτήτων των μικρών κατηγοριών γενικώς. Φέτος «ενεπλάκην» κάπως με τη γυναικεία ομάδα μπάσκετ του ΟΑΧ, είδα πολλά παιχνίδια της και το ευχαριστήθηκα πολύ.
Ποια η σχέση σας με τα χρήματα;
Η έλλειψή τους για την κάλυψη των εντελώς βασικών αναγκών είναι πρόβλημα, ότι επιπλέον τούτου, πάλι είναι πρόβλημα, μεγαλύτερο του πρώτου. Δεν κυνηγώ ποτέ το χρήμα, όσο κι αν το στερούμαι.
Τι θα αλλάζατε στα Χανιά;
Αν μπορούσα θα έκανα μικρές αισθητικές – «παιδευτικές» παρεμβάσεις σε κάποια σημεία της πόλης, επί σκοπώ πρόκλησης του κοινού προβληματισμού και σεβασμού στα αυτονόητα «αφανή» δικαιώματα του άλλου. Εντελώς παραδειγματικά, και επειδή είμαι κάτοικος Παλιάς Πόλης, άρα πολίτης γ’ συνθηκών διαβίωσης, παρά τα περί του αντιθέτου θεωρούμενα, ήτοι μη έχων στοιχειώδη ησυχία ύπνου, μη έχων καμία ευκολία στάθμευσης σε μια περιοχή που συρρέουν εποχούμενα όλα τα Χανιά, αποκλεισμένος από την πρόσβαση με το όχημά μου στην ίδια μου την εστία πλην αυστηρού ωραρίου από 06.00 π.μ. έως 11.00 π.μ., «εγκλωβισμένος» στις παιδιόθεν γνωριμίες μου με όλους τους καταστηματάρχες, άρα «αδύναμος» να παρέμβω σε παραβιάσεις, ωραρίου, κοινής ησυχίας κ.λπ., θα έκανα μια προσπάθεια προβολής των προβλημάτων αυτών, ώστε να ευαισθητοποιήσω -χωρίς τσακωμούς κι εντάσεις- τους συμπολίτες μου. Δεν συζητώ τα Σάββατα της λαϊκής της Μίνωος, το πόσο αποκλεισμένοι είμαστε, μοναδική οδός διέλευσης η Δασκαλογιάννη, πήχτρα, άντε να βγεις στη Βενιζέλου, άθλος! Όλα αυτά έν έτει 2016!
Κυρίως όμως, θα ήθελα να εκλείψει από τα Χανιά (και την Κρήτη), η νοοτροπία του να έχω δικαίωμα λόγου και να ομιλώ, ενώ δεν έχω τίποτα χρήσιμο να πω, όπως και το δικαίωμα να κριτικάρω, χωρίς όμως να συμμετέχω. Τραγική νοοτροπία, δυστυχώς όμως επικρατούσα.
Σοφό το σχόλιο, εν προκειμένω, και πάλι του Μήτσου Σταυρακάκη: «Δεν έχω τίποτα να πω, για τούτο και σωπαίνω, κι όσους μιλούνε άσκοπα, δε τσοι καταλαβαίνω».
Δεν επιδοκιμάζω ακραίες ή παραβατικές συμπεριφορές της σύγχρονης Κρήτης, αλλά δεν μπορώ να υπερτονίζω και να δαιμονοποιώ γεγονότα που δεν γνωρίζω καλά και εκ των έσω, «καταπίνοντας» ταυτόχρονα καθημερινά μια Κρήτη χωρίς ασφαλή οδικό άξονα, έως πρόσφατα υπερκαταναλωτική στην τρέχουσα «ανάπτυξή» της (!), μακριά από την ιδιαιτερότητα και την ταυτότητά της, μακριά από τα μετρημένα λόγια και την ολιγάρκεια.
Τι δεν θα αλλάζατε;
Τη βασική πολεοδομική γραμμή της πόλης.
Έρωτας ή αγάπη;
– Αδιαφορώ που μ’ άνοιξες, πληγή που δε θα γιάνει,
μόνο πονώ, που μια ζωή, να σ’ αγαπώ, δε φτάνει
(του Γιώργη Σταυρακάκη ή Μιχαλόμπα)
– Μόνο η αγάπη συγχωρεί, τα λάθη τα μεγάλα,
γι’ αυτό, και σε παρακαλώ, θέλω να κάμεις κι άλλα
(του Αριστείδη Χαιρέτη ή Γυαλάφτη)
Και τα δύο συνυπάρχουν και καθορίζουν απόλυτα τη ζωή και τη σκέψη μου.
Πιστεύετε στον Θεό;
Ναι, στην αγάπη του Θεού, αλλά και στη Θεία δίκη, όχι με την έννοια απαραίτητα της τιμωρίας και ζημίας, παρά με τη σημασία και ουσία της αποκατάστασης της αληθείας και τις συνέπειές της για κάθε άνθρωπο. Ασφαλώς και για μένα τον ίδιο.
Πιστεύετε στον άνθρωπο;
Πολύ και πάντοτε, ειδικά στη νέα γενιά, όσο κι αν νομίζουμε ότι ίσως βρίσκεται αλλού γι’ αλλού. Είναι πανέξυπνη, ταχύτατης αντίληψης, άρα και ικανότατη, αλλά τους δίνουμε/δίνουν λάθος πράγματα να δουν και να «πιστέψουν». Βρίσκονται απόλυτα εντός του χωροχρόνου που τους «γέννησε» με ό, τι καλό ή κακό συνεπάγεται αυτό, έχουν αίσθηση του χιούμορ, τους γοητεύουν οι ομορφιές και το άγνωστο της φύσης, διότι έχουν βιώσει το συναίσθημα σε «κλειστούς» χώρους (διαμερίσματα, πόλεις).
Τελικά, ο γυαλός είναι στραβός ή στραβά αρμενίζουμε;
Ο γυαλός ήταν, είναι και θα είναι στην ίδια θέση. Δεν μας βρήκε αυτός, εμείς τον βρήκαμε. Ανέκαθεν οι άνθρωποι εξηύραν τρόπους καλής πλεύσης του. Είναι βέβαιο ότι αρμενίζουμε στραβά σ’ ένα γυαλό που, όσο κι αν τον έχουμε στραβώσει, αντιστέκεται (ως πότε;).
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΝΙΚΟΣ ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗΣ
Ο Νίκος Γιακουμάκης, «δικηγόρος, καταγόμενος και γεννηθείς το 1968 στο Καστέλι Κισσάμου, διαμένων από το 1975 στα Χανιά, παντρεμένος με την Ελένη Βιολάκη, καθηγήτρια γαλλικής γλώσσας, πατέρας 3 τέκνων» , μας αυτοσυστήνεται: «Ως τέκνο εκπαιδευτικών, αμφοτέρων Κισσαμιτών, έλαβα από αυτούς και το ευρύτερο οικογενειακό μας περιβάλλον, πολλές παραστάσεις για: την αξία του κρητικού λόγου και ιδιώματος, τον σεβασμό προς τους γηραιότερους και τη ζωή στο χωριό και τη φύση, την ισορροπία που προσφέρει η χανιώτικη και η κρητική διατροφή, αρκετά βιβλία και κείμενα σχετικά με την ιστορία, τη λαογραφία, τη μουσική του κόσμου και τον πολιτισμό. Ο κρητικός λαϊκός πολιτισμός, αποτέλεσε -από την παιδική μου ηλικία έως σήμερα- προσωπική μου ανάγκη, μέσω χρόνιας παρατήρησης διαφορετικών εκφραστών των λαϊκών τεχνών ανά περιοχή και ανά τοπική διαφορετικότητα, σε Παγκρήτια κλίμακα.
Μουσικοχορευτικά – τέχνες – συλλογικές δράσεις: Μέλος των χορευτικών ομάδων, του Παγκρητίου Ομίλου Βρακοφόρων Χανίων, της Παγκρήτιας Αδελφότητας Μακεδονίας, της Ένωσης Κρητών Φοιτητών Θεσσαλονίκης, του συλλόγου Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης. Υπεύθυνος κρητικού χορού του οργανισμού «Ένωση Φοιτητικών Εστιών Θεσσαλονίκης» έως το 1996, πρόεδρος του πολιτιστικού σωματείου «Το Ρόδο» έως το έτος 2012. Διδάσκων κρητικό χορό στον Δικηγορικό Σύλλογο Χανίων από το 2014 έως σήμερα, συμμετέχων στη θεατρική ομάδα του Δικηγορικού Συλλόγου Χανίων στα έργα «12 ένορκοι» και «10 μικροί νέγροι». Πρόεδρος του Ταμείου Αλληλοβοήθειας Δικηγόρων Χανίων»