Για «εσωστρέφεια» και για «έλλειψη αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της πόλης, που είναι πολλά», κάνει λόγο η αρχιτέκτονας Αμαλία Κωτσάκη, τονίζοντας ότι «τα Χανιά θα μπορούσαν να είναι η γη της Επαγγελίας».
Μιλώντας στις «Ακτινογραφίες» η κα Κωτσάκη καταθέτει προτάσεις για συγκεκριμένες αλλαγές στα Χανιά, λαμβάνοντας υπόψιν -όπως τονίζει- «τα πολύ περιορισμένα οικονομικά αυτή την εποχή».
«Τα Χανιά χρειάζονται μια σημαντική αλλαγή της εικόνας τους, που θα ενισχύσει τον αστικό χαρακτήρα της πόλης και θα της προσδώσει δυναμική», σημειώνει η πρώην Πρόεδρος της ΚΕΠΠΕΔΗΧ – ΚΑΜ, παρουσιάζοντας δύο συγκεκριμένες παρεμβάσεις, «ουσιαστικά διευθετήσεις υπαρχόντων χώρων και κτισμάτων», που «είναι γρήγορα υλοποιήσιμες και από τις λίγες περιπτώσεις όπου το χαμηλό κόστος που απαιτείται είναι αντιστρόφως ανάλογο της υψηλής βελτίωσης που θα κερδίσει η πόλη».
Όσο για το τι δεν άλλαζε στα Χανιά; «Την αύρα της πόλης, που είναι μαγική».
Ερωτηθείσα για το πολιτικό πρόσωπο που ξεχωρίζει σήμερα στα Χανιά, η κα Κωτσάκη απαντά: «Γιατί να ξεχωρίσει κάποιος ειδικά στα Χανιά; Η έλλειψη είναι γενική».
Αναλυτικότερα…
Ποια είναι η αγαπημένη σας εποχή στα Χανιά και γιατί;
Το φθινόπωρο, κάπου στα μέσα Οκτωβρίου, γιατί είναι η εποχή με τα ωραιότερα δειλινά. Τα Χανιά αποκτούν ένα ιδιαίτερο φως που αναδεικνύει τα χρώματα της πόλης και της φύσης.
Αγαπημένη δραστηριότητα στην πόλη των Χανίων;
Οι περιηγήσεις στις αθέατες πλευρές της.
Αγαπημένος/η συγγραφέας;
Ο Γιώργος Θεοτοκάς.
Ποιο είναι το βιβλίο που διαβάσατε τελευταία;
«Τα ίχνη της εμπειρίας» των Fr. Ansermet και P. Magistretti, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2016. Αποκαλυπτικό.
Το επόμενο βιβλίο που σκοπεύετε να διαβάσετε;
Το υπό έκδοση δικό μου, για την τελευταία διόρθωση των τυπογραφικών δοκιμίων.
Για ποιο λόγο θα φεύγατε από τα Χανιά προκειμένου να ζήσετε σε μία άλλη πόλη;
Είναι νωρίς να το σκεφτώ. Άλλωστε δεν είμαι και πολλά χρόνια στα Χανιά.
Πέντε λέξεις που αποτυπώνουν με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο τη ζωή στα Χανιά;
Χαρακτήρας, χρώμα, χαρμάνι (πολιτισμών), χουζούρι, χοχλιοί, Χανιά.
Τι θυμάστε πιο έντονα από τα μαθητικά σας χρόνια;
Τον στόχο: «ένα βιβλίο την ημέρα».
Αγαπημένη κινηματογραφική ταινία;
«Η θυσία» του Ταρκόφσκι.
Αγαπημένος/η ηθοποιός από την Ελλάδα και το εξωτερικό;
Δημήτρης Καταλειφός, Άννα Κοκκίνου, Jeremy Irons, Εmmanuelle Béart.
Facebook ή Twitter;
Facebook – άμεσο.
Αγαπημένο φαγητό;
Κάστανα στιφάδο. Gourmet σελινιώτικο.
Τι δεν τρώτε;
Όσο κι αν ακούγεται περίεργο… στάκα.
Αγαπημένο ποτό;
Οίνος! Ευφραίνει καρδίαν.
Τσικουδιά ή ουίσκι;
Πάντα με πάγο.
Αλμυρά ή γλυκά;
Ξινά.
Μαγειρεύετε;
Μόνο στην κουζίνα.
Σουβλάκι ή πίτσα;
Χορτοκαλίτσουνο.
Οικογένεια είναι…
Είναι;…
Θα κάνατε τατουάζ;
Αντίθετη σε κάθε μορφής στίγμα.
Εάν η ζωή σας ήταν τραγούδι, ποιος θα ήταν ο τίτλος;
Non, Je ne regrette rien. (Edith Piaf, μτφρ.: Όχι, δεν μετανιώνω για τίποτα).
Αγαπημένος τραγουδιστής;
Σπύρος Σακκάς.
Αγαπημένη τραγουδίστρια;
Φλέρυ Νταντωνάκη.
Αγαπημένο τραγούδι;
«Αν θυμηθείς τ’ όνειρό μου», Μ. Θεοδωράκης – Ν. Γκάτσος, αγαπημένο αγαπημένου. Αλλά και «Τι όμορφη που είσαι όταν κλαις» που μου τραγουδούσαν οι γονείς μου όταν στενοχωριόμουνα…
Τι ζηλεύετε σε άλλους ανθρώπους;
Όσους τρώνε και δεν παχαίνουν.
Εάν είχατε την ευκαιρία να περάσετε μερικές ώρες για καφέ και γεύμα με ένα δημόσιο πρόσωπο, ποιό θα ήταν αυτό και γιατί;
Με τον Le Corbusier στο εξοχικό του καλύβι που εκτίθεται στο ΚΑΜ και πριν δέκα μέρες μπήκε και στην Unesco… Να μου πει πως του φαίνονται όλα αυτά που λέμε γι’ αυτόν και το έργο του…
Αγαπημένος συνθέτης;
Johann Sebastian Βach και από τους σύγχρονους Philip Glass.
Πόσους καφέδες πίνετε την ημέρα;
Έναν.
Ελληνικός ή καπουτσίνο;
Εσπρέσσο. Άπαξ και ταχέως.
Περιγράψτε τον εαυτό σας με πέντε λέξεις.
Αμφισβήτηση, Αυτοσαρκασμός, Άνευ όρων Αίσθημα και Αίσθηση, Aποφασιστικότητα, Αποτελεσματικότητα, Αμαλία.
Πέντε λέξεις με τις οποίες οι φίλοι/ες σάς περιγράφουν;
Καλοπροαίρετη, Comme il faut, Καλοπερασάκιας, Κοσμοπολίτισσα, Κωτσάκη.
Tο μεγαλύτερο πλεονέκτημα του χαρακτήρα σας;
Συγχωρώ γρήγορα.
Το μεγαλύτερο μειονέκτημα;
Συγχωρώ εύκολα.
Έχετε κατοικίδιο ζώο;
Όχι.
Ποια είναι η ιστορική προσωπικότητα που θαυμάζετε και γιατί;
Η Ίντιρα Γκάντι, εμβληματική γυναικεία προσωπικότητα.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που βγήκατε εκτός εαυτού και γιατί;
Παραμένω σταθερά εντός εαυτού.
Αγαπημένη πόλη στην Ελλάδα, εκτός των Χανίων, για διακοπές;
Αρκαδία! Όχι μόνο ως τόπος, αλλά ως ιδέα. Σε αναζήτηση μιας επικούρειας ζωής, της φιλοσοφικής Αρκαδίας… et in Arcadia ego.
Αγαπημένη χώρα, εκτός της Ελλάδας, για διακοπές;
Η εμπειρίκειος Οκτάνα, μήπως αγγίξουμε την ουτοπία.
Ποιο είναι το επόμενο ταξίδι που προγραμματίζετε;
Στο όνειρο.
Αγαπημένο χρώμα;
Οι λεπταίσθητες αποχρώσεις του φύλλου της ελιάς.
Το χειρότερο χρώμα;
Τυρκουάζ… Μη με ρωτήσετε γιατί, δεν το συμπαθούσα από παιδί.
Τι θαυμάζετε στον σύντροφό σας;
Τη στωικότητα που τον χαρακτηρίζει.
Τι σας εκνευρίζει στον σύντροφό σας;
Δεν κοιτάζει και πολύ συχνά το ρολόι…
Κάνετε σήμερα τη δουλειά που ονειρευόσασταν στην εφηβεία;
Ναι, με την έννοια ότι πάντα ήθελα να κάνω κάτι σε σχέση με την τέχνη. Εξ άλλου η Αρχιτεκτονική είναι πολυδιάστατη και καλύπτει μεγάλο εύρος ενδιαφερόντων.
Γυμνάζεστε;
Με ασκήσεις επί χάρτου.
Φοβάστε τα ταξίδια με αεροπλάνο;
Τώρα πια, με τόσα μίλια που έχω διανύσει, είναι σαν να μπαίνω… σε ταξί.
Τι σημαίνει ζωή για εσάς;
Δημιουργία.
Το αγαπημένο σας μέρος στα Χανιά;
Τα Ταμπακαριά.
Τι σας γοητεύει και τι σας απογοητεύει στα Χανιά;
Με γοητεύει η ασάφεια των ορίων και ο διάλογος των αντιθέσεων. Δύση και Ανατολή, άστυ και ύπαιθρος, ορεινοί όγκοι και πλατιές θάλασσες, χαρά και μελαγχολία. Με απογοητεύουν δύο πράγματα: η εσωστρέφεια και η έλλειψη αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της πόλης, που είναι πολλά. Τα Χανιά θα μπορούσαν να είναι η γη της Επαγγελίας.
Αισιόδοξη ή απαισιόδοξη;
Συγκρατημένα αισιόδοξη.
Μισογεμάτο ή μισοάδειο το ποτήρι;
Δυο – τρία χιλιοστά πάνω από το μισό.
Ποια είναι η μεγαλύτερη τρέλα που έχετε κάνει για έναν άνδρα;
Το ότι δεν τον ξέχασα αμέσως.
Σας τρομάζει ο θάνατος;
Όχι.
Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας;
Το απρόοπτο.
Αγαπημένη ομάδα;
Α ρέζους θετικό.
Ο επόμενος μεγάλος στόχος της ζωής σας;
Μια, δυο, τρεις ευχάριστες ειδήσεις.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που κλάψατε και γιατί;
Από συγκίνηση, όταν μια παλιά μου φοιτήτρια ένοιωσε την επιθυμία να με ευχαριστήσει ανακοινώνοντάς μου ότι είμαι το πρώτο πρόσωπο που επέλεξε για να μοιραστεί τη χαρά για μια διεθνή ακαδημαϊκή επιτυχία της.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που γελάσατε με την ψυχή σας;
Είναι κάτι πολύ σύνηθες για μένα.
Είστε εσωστρεφής ή εξωστρεφής στις παρέες σας;
Σε πρώτη προσέγγιση εξωστρεφής. Σε δεύτερη, απολύτως εσωστρεφής.
Το μεγαλύτερο λάθος που έχετε κάνει στη ζωή σας;
Μάλλον δεν το έχω κάνει ακόμα.
Μαθαίνετε από τα λάθη σας ή τα επαναλαμβάνετε;
Και μαθαίνω και τα επαναλαμβάνω.
Ποιον Χανιώτη και ποια Χανιώτισσα θαυμάζετε και γιατί;
Πολλούς και πολλές αλλά κατά περίπτωση, για συγκεκριμένες ιδιότητες και χαρακτηριστικά που διαθέτουν.
Είστε εθελόντρια αιμοδότης;
Όχι. Από αμέλεια.
Υπέρ ή κατά της δωρεάς οργάνων και γιατί;
Υπέρ, για λόγους προφανείς.
Αγαπημένη παραλία στον Νομό Χανίων;
Σούγια, για να στηρίζουμε και το Σέλινο.
Χορεύετε;
Παιδιόθεν και συστηματικά. Από τα γυμνασιακά χρόνια στο Λύκειο Ελληνίδων Αθηνών με δασκάλα τη μεγάλη Μαρία Χορς (χορογράφο της πομπής για την αφή της Ολυμπιακής φλόγας στην Ολυμπία). Επί σειρά ετών μαθήματα στη σχολή κλασικού χορού του αείμνηστου Λεωνίδα ντε Πιάν. Και με κάθε ευκαιρία στην πίστα…
Τραγουδάτε;
Λιγότερο.
Ποιος ο πολιτικός αρχηγός που ξεχωρίζετε σήμερα και γιατί;
Δυστυχώς σήμερα η ελληνική πολιτική σκηνή στερείται προσωπικοτήτων με όραμα, ικανών να εμπνεύσουν τους πολίτες προκειμένου να συμμετάσχουν ολόψυχα στο κοινό εγχείρημα.
Ποιο πολιτικό πρόσωπο ξεχωρίζετε σήμερα στα Χανιά και γιατί;
Γιατί να ξεχωρίσει κάποιος ειδικά στα Χανιά; Η έλλειψη είναι γενική.
Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η δυσκολότερη «αποστολή» όταν είσαι μητέρα;
Να «ελαφραίνεις» τον ίσκιο σου για να επιτρέψεις την ανθοφορία του νεαρού βλαστού.
Οδηγείτε;
Πάντα μπρος «και μη σε μέλει», που λέει και το τραγούδι.
Αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτα;
Παρήλθον οι χρόνοι… Αυτοκίνητο πλέον και με την πρώτη ευκαιρία μοτοσικλέτα ως συνεπιβάτης.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που μεθύσατε;
Από τι ακριβώς;
Η καθαριότητα είναι…
… ισόποσα αναγκαία με την καθαρότητα.
Πότε λέτε ψέματα;
Πόσο σίγουροι μπορεί να είμαστε για την πραγματική αλήθεια;
Η μεγαλύτερη ευτυχία στη ζωή;
Η ελευθερία.
Η μεγαλύτερη δυστυχία;
Η ακούσια δέσμευση.
Αγαπημένη σας απασχόληση;
Η συγγραφή.
Ποια η σχέση σας με τα χρήματα;
Εφαπτομενική.
Τι θα αλλάζατε στα Χανιά;
Θα απαντήσω με την ιδιότητα του αρχιτέκτονα και με δεδομένο τα πολύ περιορισμένα οικονομικά αυτή την εποχή. Τα Χανιά χρειάζονται μια σημαντική αλλαγή της εικόνας τους, που θα ενισχύσει τον αστικό χαρακτήρα της πόλης και θα της προσδώσει δυναμική.
Α. Η πόλη παρότι διαθέτει συνολικά μεγάλη επιφάνεια δημοσίου πρασίνου αυτό δεν γίνεται αντιληπτό από τον περιπατητή καθότι το δημόσιο πράσινο εμφανίζεται περιτοιχισμένο και κατακερματισμένο. Θα ενοποιούσα λοιπόν τους χώρους αυτούς και πιο συγκεκριμένα: Πάρκο Ειρήνης και Φιλίας, Δημοτικό Κήπο, Στάδιο, Ανατολική Τάφρο, ώστε να μετατραπούν σε ένα ενιαίο πάρκο με ήπιες χρήσεις πολιτιστικές, ψυχαγωγικές και αθλητικές (όμοιες με τις σημερινές). Η πρόταση υπάρχει στις προγραμματικές δηλώσεις της νυν Δημοτικής Αρχής.
Β. Τα Χανιά δεν διαθέτουν κεντρική πλατεία κλίμακας πόλης, αλλά ούτε Δημαρχείο, αρχιτεκτονικό έργο πνοής. Με μια αστική παρέμβαση μικρής κλίμακας η πόλη μπορεί εύκολα να τα αποκτήσει. Το πώς… Δεν θα τα πούμε όλα σήμερα… Αντικείμενο επόμενης συνέντευξης.
Οι δύο παραπάνω παρεμβάσεις, ουσιαστικά διευθετήσεις υπαρχόντων χώρων και κτισμάτων, είναι γρήγορα υλοποιήσιμες και από τις λίγες περιπτώσεις όπου το χαμηλό κόστος που απαιτείται είναι αντιστρόφως ανάλογο της υψηλής βελτίωσης που θα κερδίσει η πόλη.
Τι δεν θα αλλάζατε;
Την αύρα της πόλης, που είναι μαγική.
Έρωτας ή αγάπη;
Και τα δύο ασυζητητί. Το ένα ως προϋπόθεση του άλλου.
Πιστεύετε στον Θεό;
Ποτέ δεν ξέρεις.
Πιστεύετε στον άνθρωπο;
Όσο και εκείνος σε εμένα.
Τελικά, ο γιαλός είναι στραβός ή στραβά αρμενίζουμε;
Σημασία έχει να αρμενίζουμε με ένα καλό σκαρί. Κάπου θα βγούμε!
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΜΑΛΙΑ ΚΩΤΣΑΚΗ
Η Αμαλία Κωτσάκη μάς αυτοσυστήνεται: «Γεννήθηκα στην Αθήνα. Αθηβολές, ντοπιολαλιά, χορτοκαλίτσουνα και ροδίκιο, πεζοπορίες σε φαράγγια και πανηγύρια στο Σέλινο χέρι – χέρι με τον περιχαρή πατέρα στον γενέθλιο τόπο του: οι καλοκαιρινές διακοπές των παιδικών μου χρόνων. Μνήμες βαθιά χαραγμένες που θεμελίωσαν την άρρηκτη σχέση με τα Χανιά. Αργότερα, εφηβικά ξενύχτια με χορό μέχρι πρωίας στο “Κανάλι” στο λιμάνι των Χανίων.
Σπουδές στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Μετσόβιου Πολυτεχνείου σε μια εποχή μεγάλης ακμής του και σε μια Αθήνα γεμάτη πολιτισμό. Αν ξανάρχιζα τώρα, θα διάλεγα το ίδιο.
Διδακτορική έρευνα στο Παρίσι και στην Αθήνα, που οδήγησε το 2005 στο διδακτορικό δίπλωμα. Ανεκτίμητη εμπειρία.
Εν τω μεταξύ: επάγγελμα αρχιτέκτων. Κατοικίες, τουριστικά συγκροτήματα, επαγγελματικά κτήρια, χώροι εκθέσεων, αλλά και αναπλάσεις αστικών περιοχών, αναδείξεις αρχαιολογικών χώρων και αποκαταστάσεις μνημείων, τα έργα του αρχιτεκτονικού γραφείου με έδρα την Αθήνα.
Πολλές οι διακρίσεις, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Δημοσιεύσεις, ανακοινώσεις, βραβεία σε πανελλήνιους και διεθνείς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, 12 στο σύνολο. Ήρθαν από νωρίς, τονώνοντας την αυτοπεποίθηση και προκαλώντας προβληματισμούς. Το 2000 το Βραβείο της Τάξεως Γραμμάτων και Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών για νέο διακεκριμένο αρχιτέκτονα κάτω των 40 ετών θα ενισχύσει το βάρος της ευθύνης και του καθήκοντος.
Το 2007 εκλογή στη θέση Επικούρου Καθηγητή στη νεοσύστατη Αρχιτεκτονική Σχολή του Πολυτεχνείου Κρήτης. Νέα πρόκληση παρότι κινούμενη μεταξύ θεωρίας και πράξης ουδέποτε είχα απομακρυνθεί από τον ακαδημαϊκό χώρο. Η διδασκαλία όμως είναι κάτι καινούριο όπως και η στενότερη σχέση με την πόλη των Χανίων.
Το 2013 με την ευκαιρία του εορτασμού των 100 χρόνων από την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, η έρευνα και η επιστημονική επιμέλεια της έκθεσης “ΚΡΗΤΗ 1913 – 2013 Αρχιτεκτονική και Πολεοδομία μετά την Ένωση” (Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων Δεκέμβριος 2013 – Μάρτιος 2014) που ανέλαβα έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα τα Χανιά, την Κρήτη και τους ανθρώπους της. Σημαντικές φιλίες και βαθύτεροι δεσμοί αναπτύχθηκαν και από τότε τα Χανιά αποτελούν τον τόπο της σχεδόν μόνιμης διαμονής μου. Σίγουρα, τούτη την εποχή είναι πολύ καλύτερα από το κλεινόν άστυ.
Η Προεδρία της ΚΕΠΠΕΔΗΧ – Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου που η Δημοτική Αρχή μού εμπιστεύθηκε το διάστημα 2014 – 2016 ήταν μια πολύτιμη εμπειρία που, εκτός των άλλων, μου έδωσε την ευκαιρία να διερευνήσω “εκ των έσω” τη σχέση αρχιτεκτονικής, πόλης και πολιτικής, που αποτελεί σημαντικό ερευνητικό μου ενδιαφέρον.
Τούτη την εποχή περιμένω εναγωνίως την κυκλοφορία του πέμπτου βιβλίου μου.
Τα βιβλία μου:
• “Γιώργος Θεοδοσόπουλος 1948 – 1989. Ο αρχιτέκτων και το έργο του”, εκδ. Μέλισσα, Αθήνα, 1989.
• “Αρχείο Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής” (συλλογικός τόμος), έκδοση ΕΜΠ, ΓΓΕΤ, ΣΑΔΑΣ, Αθήνα 1991.
• “Αλέξανδρος Νικολούδης 1894 – 1944. Αρχιτεκτονικά οράματα – Πολιτικές χειρονομίες”, εκδ. Ποταμός, Αθήνα 2007.
• “ΚΡΗΤΗ 1913 – 2013. Αρχιτεκτονική και Πολεοδομία μετά την Ένωση”, εκδ. Πνευματικό Κέντρο Χανίων – ΣΑΧ, Χανιά 2014».
Περισσότερα για την Αμαλία Κωτσάκη στο http://www.arch.tuc.gr/kotsaki.html.