Ενετικά φρούρια και αρχαίες πολιτείες. Παλιές γειτονιές που ορίζουν τις πιο ατμοσφαιρικές βόλτες. Χώροι πολιτισμού και πολύχρωμες περατζάδες. Οι γίγαντες της παραλιακής ζώνης προτάσσουν τα δικά τους στολίδια.
Θα αποτελέσουν τις βάσεις σου. Τα σημεία αναφοράς. Τα «λιμάνια» σου. Τον τόπο που θα σε υποδεχτεί, θα σε φιλοξενήσει, θα σε προμηθεύσει με τα απαραίτητα όποτε κι αν το χρειαστείς. Εκεί θα οδηγηθούν τα βήματά σου όταν -μετά τις αναρίθμητες στιγμές χαλάρωσης- νιώσεις την ανάγκη να κοινωνικοποιηθείς. Στους… μεγιστάνες της παραλιακής ζώνης θα επικεντρωθείς στα καλύτερα, σε αυτά που τους κάνει να ξεχωρίζουν.
Ο κύκλος αρχίζει στο βορειοδυτικότερο άκρο της Κρήτης, στην Κίσσαμο (ή Καστέλι), στο επίνειο της αρχαίας Πολυρρηνίας. Συνορεύει με τη χερσόνησο της Γραμβούσας και τις τραχιές απολήξεις του Ροδωπού (ή ακρωτήριο Σπάθα), σε φέρνει σε επαφή με τους παραθαλάσσιους οικισμούς που κοιτούν κατάματα τα ωραιότερα ηλιοβασιλέματα και ξεχωρίζει για το Αρχαιολογικό της Μουσείο.
Ακολουθεί το Κολυμπάρι στην άκρη του κόλπου των Χανίων, ένας σχετικά νέος οικισμός στην παραλία του οποίου αποβιβάστηκαν οι Τούρκοι το 1645 σηματοδοτώντας τον Μεγάλο Κρητικό Πόλεμο.
Επόμενη στάση στο ενετικό λιμάνι των Χανίων. Εδώ μπορείς να αγκυροβολήσεις και μια και δυο ζωές. Είναι η πύλη του ρομαντισμού, η πύλη που σε εισάγει στα τρανταχτά μνημεία των Ενετών, των Οθωμανών, των Ορθόδοξων και των Εβραίων.
Στην ακροθαλασσιά ξεχωρίζουν ο αιγυπτιακός φάρος και το φρούριο Φιρκά που φιλοξενεί το Ναυτικό Μουσείο, ενώ σήμα κατατεθέν της θεωρούνται τα 7 σωζόμενα (από τα συνολικά 17 νεώρια), εκ των οποίων το Μεγάλο Αρσενάλι χρησιμοποιείται ως χώρος πολιτισμού. Η πλούσια σε αξιοθέατα Παλιά Πόλη χωρίζεται σε συνοικίες Σπλάτζια (τουρκική), Τοπανάς (εβραϊκή), Κουμ Καπί (Ακτή Μιαούλη) κ.ά., με τα σοκάκια τους να χαρτογραφούν τις πιο ατμοσφαιρικές βόλτες.
Το γειτονικό Ρέθυμνο τώρα είναι γνωστό για τη Φορτέτζα, το ενετικό φρούριο που ορθώνεται στο παραλιακό μέτωπο της τρίτης μεγαλύτερης πόλης του νησιού. Κλασική φοιτητούπολη, σφύζει από ζωή και προτάσσει ως σπουδαιότερά της αξιοθέατα τη Λότζια, την Κρήνη Ριμόντι, την Πύλη Γκουόρα (Μεγάλη Πόρτα), το Νερατζέ τζαμί και, φυσικά, το πολύβουο λιμάνι…
Σητεία – Η «πλώρη» της Κρήτης
Το σύγχρονο λιμάνι και το αεροδρόμιο τη βάζουν για τα καλά στον τουριστικό χάρτη. Η απομόνωση από τους Λασιθιώτες γειτόνους της μόνο υπέρ της λειτουργεί, καθώς ακόμα και σήμερα θεωρείται ως η πιο ανόθευτη από προσμείξεις πλευρά της Κρήτης. Στα «εντός» σημεία αναφοράς η Καζάρμα και η πολύβουη προκυμαία που ορίζουν τα βήματα, στα «εκτός» η μονή Τοπλού, το Βάι, η Ιτανος, η αξέχαστη διαδρομή από το Παλαίκαστρο έως τη Ζάκρο και η διάσχιση του εντυπωσιακού φαραγγιού των Νεκρών.
Χανιά – Πύλη ρομαντισμού
Κάποιοι λένε πως είναι η πιο όμορφη πόλη της Ελλάδας. Οι υπόλοιποι απλά συμφωνούν. Τα Χανιά σε κερδίζουν με την πρώτη ματιά, με την πρώτη βόλτα στο πολύβουο ενετικό λιμάνι, τον πρώτο περίπατο από τον φάρο μέχρι τα νεώρια και τον ιστιοπλοϊκό. Ενας περίπατος στα δαιδαλώδη στενορύμια της Παλιάς Πόλης αποκαλύπτει αμέτρητες γραφικές εικόνες, μνημεία βυζαντινά, ενετικά, οθωμανικά, διαδρομές ανάμεσα σε ξενώνες, στυλάτα εστιατόρια, καφέ και καταστήματα παραδοσιακών ειδών. Οσο για τη διασκέδαση, επιλογές πολλές και για όλα τα γούστα, με τους ίδιους τους Χανιώτες τελευταία να δείχνουν πως ξαναερωτεύονται την Παλιά Πόλη τους και τον νυχτερινό παλμό να ξαναγυρνά στο παλιό λιμάνι.
Λουτρό, Σφακιά – Μυστικό αγκυροβόλι
Είναι ο ορισμός της πολυπόθητης απομόνωσης. Στο Λουτρό δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να πας παρά μόνο με καΐκι από τη Χώρα Σφακίων ή την Παλαιόχωρα, ή φυσικά με τα πόδια, ακολουθώντας ένα επίπονο μονοπάτι μιάμισης ώρας από τη Χώρα Σφακίων ή την Ανώπολη. Ξέρεις λοιπόν τι θα συναντήσεις εδώ: ηρεμία, ρυθμούς ζωής που απέχουν έτη φωτός από τον μαζικό τουρισμό, λίγες μα τίμιες επιλογές φαγητού και διαμονής, και κλίμα φιλικό και παρεΐστικο. Στο Λουτρό θα δεις και το κυβερνείο που χρησιμοποίησαν οι Σφακιανοί στα χρόνια της Επανάστασης του ’21, κυρίως όμως θα χορτάσεις ήλιο και θάλασσα…
Ρέθυμνο – Ενετική γοητεία
Ατέλειωτες βόλτες στη Φορτέτζα, στο πολύβουο ενετικό λιμάνι με τον φάρο, στην παραλιακή με την εκπληκτική αμμουδιά, στην Παλιά Πόλη με τα τόσα αξιοθέατα, τη Λότζια, την Κρήνη Ριμόντι, το Νερατζέ Τζαμί (ωδείο σήμερα) αλλά και την αγορά με τα δεκάδες μαγαζιά που σφύζουν από ζωή. Το Ρέθυμνο άλλωστε είναι μια πόλη ζωντανή, χάρη και στους φοιτητές της, μα κυρίως χάρη στους ίδιους τους Ρεθυμνιώτες, ανθρώπους φιλόξενους, δραστήριους και δυναμικούς. Και κάτι νέο: τα τελευταία χρόνια στο Ρέθυμνο στοχεύουν στην ανάπτυξη ενός μεγάλου δικτύου ποδηλατοδρόμου: 17 χλμ. μετράει μέχρι σήμερα, και ο στόχος είναι να φτάσει τα 180 χλμ. σε οικισμούς και χωριά όλου του Ρεθύμνου.
Αγία Γαλήνη – Ονομα και πράγμα
Το πιο αγαπημένο παραθεριστικό κέντρο του νότιου Ρεθύμνου είναι η Αγία Γαλήνη. Αρχισε κι εκείνο να μεγαλώνει όταν το ανακάλυψαν οι πιο «ψαγμένοι» ταξιδιώτες πριν από κάποια χρόνια και έκτοτε δεν έπαψε να αναπτύσσεται, κι όμως, χωρίς να χάσει αυτό που υπόσχεται το όνομά του, τη γαλήνη. Μέσα στον αμφιθεατρικά χτισμένο οικισμό βρίσκεις όλο και περισσότερα δωμάτια, το λιμανάκι του φιλοξενεί όλο και πιο συχνά σκάφη και ιστιοπλοϊκά, μα οι ψαράδες του ακολουθούν τους ίδιους ρυθμούς, η θέα στη θάλασσα είναι το ίδιο υπέροχη και τα ηλιοβασιλέματα το ίδιο γλυκά όπως πάντα. Στα συν και η όμορφη αμμουδιά της!
Πάνορμος – Το καστέλι του Μυλοποτάμου
Μέχρι πριν από κάποια χρόνια ήταν ένα ψαροχώρι που ζούσε από την αλιεία· σήμερα είναι ένα δημοφιλές θέρετρο για πολλούς που εκτιμούν δεόντως τις αμμουδιές του και τους χαλαρούς ρυθμούς του. Κι όμως ο Πάνορμος (ή το Πάνορμο, μόλις 24 χλμ. από το Ρέθυμνο) δεν έχει χάσει τη γραφικότητά του. Απόλαυσε τη βόλτα σου στα στενορύμια του, ψάξε για μαγαζιά με παραδοσιακά προϊόντα, δες και το βενετσιάνικο κάστρο (Casteli di Milopotamo) και φυσικά κάνε και τις βουτιές σου στα πεντακάθαρα νερά των ακτών του.
Ηράκλειο – Πολύβουο κέντρο
Κι όμως, το Ηράκλειο τα έχει όλα. Ζωή, κίνηση, γραφικά στενά, μια αξιοζήλευτη αγορά, κρήνες, προμαχώνες και μεσαιωνικούς δρόμους. Ολα μαζί ορίζουν το πρόσωπο της πολύβουης πρωτεύουσας, το μεγάλο αστικό και οικονομικό κέντρο που «κρατάει» τον νεοφερμένο -και όχι μόνο- επισκέπτη. Kούλες ο αξιοθαύμαστος, ενετικά τείχη τα μεγαλοπρεπή και οι εκκλησίες που αναδίδουν άρωμα μεσαίωνα είναι οι πρωταγωνιστές, η πλειονότητα των μνημείων της λειτουργούν ως πολιτιστικοί χώροι (φερ’ ειπείν η Βασιλική του Αγίου Μάρκου φιλοξενεί τη Δημοτική Πινακοθήκη, η πύλη Ιησού μια ολοκαίνουργια έκθεση αφιερωμένη στον Ν. Καζαντζάκη κ.ά.), ενώ μουσεία-κοσμήματα όπως το Ιστορικό και το σπουδαίο Αρχαιολογικό συμπληρώνουν το πολιτισμικό καρέ.
Χερσόνησος – Βροντερό παρόν
Αν δεν είχε τα προσόντα, δεν θα εξελισσόταν σε μέγιστο τουριστικό θέρετρο. Ασε λοιπόν κατά μέρος τις προκαταλήψεις και αναζήτησε τα λείψανα του αρχαίου της κόσμου. Απόλαυσε την πρασινογάλαζη θάλασσα, περπάτησε στα χνάρια της παράδοσης στο Πισκοπιανό, στην Ανω Χερσόνησο ή στο Κουτουλουφάρι, κάνε μια επίσκεψη στην Παναγία Καρδιώτισσα στην Κερά, δες τον μνημειακό πλάτανο στο Κράσι, κάνε τις υποθαλάσσιες βόλτες σου στο Cretaquarium, και μετά αναλογίσου αν Χερσόνησος σημαίνει μόνο «ξεφάντωμα».
Μάταλα -Χίπικο παρελθόν
Επανήλθαν στο προσκήνιο χάρη στο μουσικό φεστιβάλ του καλοκαιριού κι όμως η αλήθεια είναι πως δεν είχαν χάσει ποτέ την αίγλη τους. Τα Μάταλα, ίσως εξαιτίας της άρρηκτης σχέσης τους με τις ξακουστές σπηλιές και τα παιδιά των λουλουδιών, πάντα μαγνήτιζαν το δικό τους κοινό. Ανοιχτόκαρδα όπως τότε, γαλήνια και γοητευτικά, με μια ξεχασμένη ατμόσφαιρα να τα περικλείει, το μόνο που έχεις να τους καταλογίσεις είναι πως τους πάει… Η παραλία είναι ιδανική για μεγάλους και παιδιά, οι κοντινές βόλτες σε πηγαίνουν από την Κόκκινη Αμμο μέχρι τον Κομμό, στα γραφικά Πιτσίδια και στο Καμηλάρι, στο Σίβα με τις ξακουστές του ταβέρνες και στον Κουσέ με τα ξακουστά του βότανα· διαδρομές που διευρύνουν τα πολλά και ενδιαφέροντα…
Ιεράπετρα – Τέρμα Νότος
Ωραίοι άνθρωποι, καλό φαγητό, γλυκόπιοτη ρακή, εντός πόλης αμμουδιές που κοιτούν το Λιβυκό και νυχτερινή ζωή που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα. Αλλωστε η Ιεράπετρα, η μεγαλύτερη πόλη του Λασιθίου, είναι το κέντρο της νοτιοανατολικής ακτής! Ενετικό κάστρο και τζαμί στα κλασικά σημεία αναφοράς, εκδρομές σε Μύρτος, Τέρτσα, Αγία Φωτιά όσον αφορά στις κλασικές, κοντινές, πανέμορφες παραλίες – ανάβαση σε Δίκτη και Θρυπτή όσον αφορά στα πλούσια ορεινά της κάλλη. Εδώ, θα ξανάρθεις.
Άγιος Νικόλαος – Διεθνούς φήμης
Από τη δεκαετία του ‘60 τραβά τα βλέμματα χάρη στη γραφική λιμνοθάλασσα που τον έκανε γνωστό στα πέρατα της γης. Η διάσημη «βουλισμένη λίμνη» συνδέεται με το λιμάνι με κανάλι, για κάποιους είναι… άπατη, ενώ για άλλους συγκοινωνεί υπογείως με το ηφαίστειο της Σαντορίνης. Οπως και να ‘χει, κλείνει μέσα της την ουσία του Αγίου. Επιβεβλημένη, λοιπόν, η βόλτα στα νερά της, αλλά όχι η μοναδική. Η πλακόστρωτη αγορά της πόλης, η Κιτροπλατεία, ο Γαργαδόρος (και το παραθαλάσσιο μονοπάτι που τις ενώνει), τα Χαβάνια και ο Ορμος ολοκληρώνουν την άκρως κοσμική και φωτογενή περιήγηση.
Πηγή: thetravelbook.gr
Κείμενο: Ηλέκτρα Φατούρου, Γιάννης Μαντάς
Φωτογραφίες: Ηρακλής Μήλας, Γιώργος Πατρουδάκης, Παναγιώτης Σαρρής