Από μικρό όγκο συναλλαγών εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται η αγορά κατοικίας στην Κρήτη, με τις τιμές να παρουσιάζουν τάσεις σταθεροποίησης σε κεντρικές περιοχές και ήπιες πτωτικές τάσεις στις λοιπές περιοχές, ενώ σχετικά αυξημένο μισθωτικό ενδιαφέρον παρουσιάζεται για κατοικίες μεσαίου μεγέθους και καλής ποιότητας κατασκευής, σύμφωνα με την εξαμηνιαία (2ο εξάμηνο 2016) έρευνα της εταιρείας οικιστικών και εμπορικών ακινήτων, συμβούλων και αποτίμησης «ΔΑΝΟΣ».
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ζητούμενες τιμές κινήθηκαν πτωτικά σε σχέση με το 2014 σε ποσοστό περίπου 5-10%, ενώ η πτωτική διαπραγμάτευση κινείται πλέον σε ποσοστά άνω του 10-15%. Όσον αφορά τον τομέα της εξοχικής κατοικίας, καταγράφονται σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες, δεδομένης της μεγάλης πτώσης των τιμών κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών.
Την ίδια ώρα, σταθερή παρέμεινε η αγορά των γραφειακών χώρων στην Κρήτη το 2ο εξάμηνο του 2016, ενώ σε σχέση με το 2014, η αγορά κινήθηκε πτωτικά σε ποσοστό περίπου 5-10%.
Αναλυτικότερα:
ΑΓΟΡΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ
Η αγορά των γραφειακών χώρων στην Κρήτη παρέμεινε σταθερή το 2ο εξάμηνο του 2016, ενώ σε σχέση με το 2014, η αγορά κινήθηκε πτωτικά σε ποσοστό περίπου 5-10%. Παρόλο το γεγονός ότι οι ζητούμενες τιμές κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα, η πτωτική διαπραγμάτευση εξακολουθεί να είναι έντονη και καταλήγει συνήθως σε απομειώσεις τουλάχιστον 10-15%. Όσον αφορά τις αποδόσεις, αυτές κινήθηκαν ελαφρώς πτωτικά το τελευταίο εξάμηνο, δεδομένου ότι οι εξελίξεις σε πολιτικό και οικονομικό τομέα δεν ήταν τόσο επιβλαβείς για την οικονομία σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις.
Στα Χανιά, τα μισθώματα στην πλατεία Δικαστηρίων είναι υψηλότερα συγκριτικά με το κέντρο της πόλης, λόγω της ύπαρξης του κτιρίου της Περιφερειακής Ενότητας και των Δικαστηρίων, ενώ οι υψηλότερες αγοραίες αξίες εντοπίζονται στο κέντρο της πόλης και συγκεκριμένα στην Πλατεία 1866 και τις οδούς Χατζημιχάλη Γιάνναρη και Σκαλίδη.
Στο Ρέθυμνο, η βασική αγορά γραφείων συγκεντρώνεται στο εμπορικό κέντρο της πόλης, την Παλιά Πόλη και την Πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου, ενώ νέοι γραφειακοί χώροι (10ετίας) εντοπίζονται στις βασικές οδούς εισόδου στο κέντρο της πόλης, όπως οι Λεωφόροι Ηγουμένου Γαβριήλ (δυτική είσοδος) και Πορτάλιου (ανατολική είσοδος).
Στο Ηράκλειο, η πλειοψηφία των γραφειακών χώρων συγκεντρώνεται στο κέντρο της πόλης (οδοί Ζωγράφου, Δαιδάλου, Δημοκρατίας, Δικαιοσύνης, Έβανς, 25ης Αυγούστου, Καλοκαιρινού, Αβέρωφ, 1821, Πλατεία Λιονταριών), όπου ελεύθεροι επαγγελματίες και εταιρείες ενδιαφέρονται για γραφεία κοντά σε δημόσιες υπηρεσίες. Αντιθέτως, η ζήτηση για γραφειακούς χώρους που βρίσκονται εκτός των κεντρικών οδών και στα προάστια της πόλης είναι σχεδόν μηδενική.
Τέλος, στο Λασίθι, λόγω του μικρού σχετικά μεγέθους των πόλεων, οι γραφειακοί χώροι συγκεντρώνονται σχεδόν αποκλειστικά γύρω από την πλατεία κάθε πόλης.
Οι τιμές μίσθωσης και πώλησης διαφοροποιούνται ανάλογα με την ακριβή θέση, την ηλικία, την ποιότητα κατασκευής και το επίπεδο συντήρησης των ακινήτων.
ΑΓΟΡΑ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ
Μετά την προκήρυξη των εθνικών εκλογών το 2015, παρατηρήθηκε αύξηση της ζήτησης για την αγορά μικρών κυρίως διαμερισμάτων. Αρκετοί ήταν εκείνοι που απέσυραν τις τραπεζικές τους καταθέσεις και τις επένδυσαν στην αγορά οικονομικών διαμερισμάτων με σκοπό την ανακαίνιση και εκμετάλλευσή τους. Τα οικιστικά ακίνητα, όπως προκύπτει από τη σχετική κινητικότητα στην κτηματαγορά, αποτέλεσαν καταφύγιο ασφαλείας για αρκετό κόσμο με ανησυχία και οικονομική ανασφάλεια. Ωστόσο, η δραστηριότητα αυτή δεν στάθηκε ικανή να ανατρέψει το αρνητικό κλίμα της κτηματαγοράς και διακόπηκε απότομα στο τέλος του 1ου εξαμήνου λόγω της επιβολής των capital controls, ενώ τροχοπέδη στην αναστροφή του αρνητικού κλίματος αποτέλεσε η έλλειψη τραπεζικής χρηματοδότης και η μη ανάκαμψη της αγοράς ενυπόθηκων δανείων.
Η αγορά κατοικίας εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από μικρό όγκο συναλλαγών, με τις τιμές να παρουσιάζουν τάσεις σταθεροποίησης σε κεντρικές περιοχές και ήπιες πτωτικές τάσεις στις λοιπές περιοχές, ενώ σχετικά αυξημένο μισθωτικό ενδιαφέρον παρουσιάζεται για κατοικίες μεσαίου μεγέθους και καλής ποιότητας κατασκευής. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ζητούμενες τιμές κινήθηκαν πτωτικά σε σχέση με το 2014 σε ποσοστό περίπου 5-10%, ενώ η πτωτική διαπραγμάτευση κινείται πλέον σε ποσοστά άνω του 10-15%. Όσον αφορά τον τομέα της εξοχικής κατοικίας, καταγράφονται σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες, δεδομένης της μεγάλης πτώσης των τιμών κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών.
Ο αριθμός των απούλητων εξοχικών κατοικιών στην Κρήτη υπολογίζεται σε 5.000 περίπου, αριθμός που έχει παραμείνει σχεδόν σταθερός την τελευταία πενταετία, λόγω της παύσης της οικοδομικής δραστηριότητας και του περιορισμένου ενδιαφέροντος από ξένους ή εγχώριους επενδυτές. Ταυτόχρονα, οι τιμές πώλησης έχουν μειωθεί σε ποσοστό έως και άνω του 40% σε σχέση με τις προ κρίσης εποχές. Σε γενικές γραμμές, υπάρχει η πεποίθηση ότι η αγορά κατοικιών άγγιξε τα πλέον χαμηλά επίπεδα το 2015 και έχει εισέλθει σε σχετική τροχιά ανάκαμψης από τις αρχές του 2016, όσο η οικονομία σταθεροποιείται, ενισχύοντας έτσι τη γενικότερη πορεία ανάκαμψης.
Στα Χανιά, στην περιοχή του κέντρου, η πλειοψηφία των κατοικιών είναι τουλάχιστον 25-30ετίας και το εύρος τιμών κυμαίνεται στα 750-1.200 €/τμ, ανάλογα με τη θέση, την ηλικία και τη συντήρηση, ενώ οι τιμές πώλησης για νεόδμητα ακίνητα κυμαίνονται στα 1.800-2.100 €/τμ. Οι τιμές πώλησης για νέες συμβατικές κατασκευές σε δημοφιλείς οικιστικές περιοχές κοντά στο κέντρο της πόλης, κυμαίνονται στα 1.600-1.900 €/τμ στην Χαλέπα, στα 1.550-1.800 €/τμ στη Νέα Χώρα και στα 1.450-1.650 €/τμ στα Λενταριανά και την Αμπεριά. Όσον αφορά τις τιμές μίσθωσης, αυτές παρέμειναν σχεδόν σταθερές σε σχέση με το 2015.
Στο Ηράκλειο, στην περιοχή του κέντρου, η πλειοψηφία των κατοικιών είναι άνω της 25ετίας, με τις τιμές πώλησης να κυμαίνονται στα 1.000-1.400 €/τμ, ανάλογα με τη συντήρηση και τη δυνατότητα στάθμευσης. Οι τιμές των νεόδμητων διαμερισμάτων σε δημοφιλείς περιοχές περιμετρικά του κέντρου, όπως η Ανάληψη, ο Μασταμπάς και ο Θέρισσος, καθώς και στο προάστιο του Αγίου Ιωάννη κυμαίνονται στα 1.800-2.200 €/τμ. Στις υπόλοιπες επεκτάσεις (Δειλινά, Κορώνη Μαγαρά, Μεσαμπελιές, Πατέλες, Πόρος, Κατσαμπάς, Μπενντεβή), οι τιμές πώλησης κυμαίνονται στα 1.700-2.100 €/τμ. Οι τιμές μίσθωσης παρέμειναν σχεδόν σταθερές και κυμαίνονται στα 4-6 €/τμ, με τις μεγαλύτερες τιμές να αφορούν το κέντρο και δημοφιλή προάστια, όπως ο Άγιος Ιωάννης.
Στο Ρέθυμνο, η πλειοψηφία των κατοικιών στην περιοχή της Παλιάς Πόλης είναι κτίρια μεγάλης παλαιότητας, με το εύρος τιμών πώλησης να κυμαίνεται στα 1.000-1.400 €/τμ, ανάλογα με το επίπεδο συντήρησης. Οι τιμές πώλησης για νέες συμβατικές κατοικίες σε περιοχές κοντά στο κέντρο, όπως η Καλλιθέα, ο Μασταμπάς και ο Κουμπές, κυμαίνονται στα 1.600-2.000 €/τμ ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ιδιοκτησίας, όπως η προβολή, ο όροφος, η θέα και το μέγεθος. Τα μισθώματα παρέμειναν σταθερά σε σχέση με το 2015, με τη μείωση να κυμαίνεται στα επίπεδα του 10% περίπου όσον αφορά την τελευταία τριετία.
Τέλος, στο Λασίθι, στις πόλεις του Αγίου Νικολάου, της Ιεράπετρας και της Σητείας, οι μεγαλύτερες τιμές πώλησης εντοπίζονται στην παραθαλάσσια ζώνη, καθώς και στις νέες επεκτάσεις, λόγω της ύπαρξης κατασκευών μικρής ηλικίας, ενώ οι τιμές πώλησης στα παλαιά τμήματα των πόλεων είναι ελαφρώς μικρότερες. Όσον αφορά τις τιμές μίσθωσης, αυτές παρέμειναν σταθερές σε σχέση με το 2015.
ΑΓΟΡΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ
Στα Χανιά, το μεγαλύτερο μισθωτικό ενδιαφέρον εντοπίζεται στο Παλιό Λιμάνι, με τα μισθώματα να κυμαίνονται στα 30-40 €/τμ, ενώ οι οδοί με τη μεγαλύτερη εμπορικότητα εξακολουθούν να είναι η Χάληδων, η Χατζημιχάλη Γιάνναρη και η Σκαλίδη, όπου τα μισθώματα κυμαίνονται στα 25-40 €/τμ. Άνοδος στα μισθώματα παρατηρείται στην οδό Τζανακάκη, λόγω του καταστήματος H&M, καθώς και στην περιοχή Ποτιέ, η οποία έχει γίνει πόλος έλξης για καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος.
Στο Ηράκλειο, το μισθωτικό ενδιαφέρον εντοπίζεται κυρίως στα καταστήματα εντός των τειχών. Οι οδοί με την μεγαλύτερη εμπορικότητα παραμένουν η Δαιδάλου, η 1866 και η πλατεία Λιονταριών, με τα μισθώματα να κυμαίνονται στα 30-50 €/τμ.
Στο Ρέθυμνο, τα μηνιαία μισθώματα κυμαίνονται στα 15-30 €/τμ στην οδό Αρκαδίου (με τις μεγαλύτερες τιμές να αφορούν το βόρειο τμήμα της οδού) και στα 10-15 €/τμ στις δευτερεύουσες οδούς (Γερακάρη, Εθνικής Αντιστάσεως) της Παλιάς Πόλης.
Τέλος, στο Λασίθι, η εμπορική δραστηριότητα συγκεντρώνεται κυρίως στην παραλιακή ζώνη και στο κέντρο των πόλεων, ενώ η σχετικά μικρή προσφορά ακινήτων έχει ως συνέπεια τις αρκετά υψηλές μισθωτικές και αγοραίες αξίες σε αρκετές περιπτώσεις.
ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ ΑΓΟΡΑΣ
Σημειώνεται ότι οι έρευνες αγοράς που πραγματοποιεί η «ΔΑΝΟΣ», αποτελούν σημείο αναφοράς για την πληροφόρηση αναφορικά με την αγορά οικιστικών και εμπορικών – επαγγελματικών ακινήτων, καθώς και την ουσιώδη πηγή άντλησης πληροφοριών για τα μέσα ενημέρωσης, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τις δημόσιες υπηρεσίες, τους ερευνητές και άλλους επαγγελματίες του κλάδου.
Η επισκόπηση γίνεται για συγκεκριμένες περιοχές – αγορές, στις οποίες τα στατιστικά έχουν κατανεμηθεί κατά μέγεθος ακινήτου και παρουσιάζει τόσο τη μέση τιμή πώλησης ακινήτων όσο και την τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο σε κάθε περιοχή ξεχωριστά.
Οι έρευνες μας επίσης, συγκρίνουν τα τελευταία στατιστικά στοιχεία με εκείνα του προηγούμενου τριμήνου, καθώς και του προηγούμενου έτους, έτσι ώστε να μπορούν να παρέχουν άμεσα στους καταναλωτές μια γενική εικόνα των άμεσων, ιστορικών αλλά και αναδυόμενων τάσεων της αγοράς.