Σημαντικές παρεμβάσεις σε Δήμους της Κρήτης προβλέπει το πρόγραμμα Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις (ΟΧΕ) σε περιοχές εκτός Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΒΑΑ), ύψους 30 εκατ. ευρώ περίπου, που εγκρίθηκε κατά τη σημερινή συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου (δείτε ΕΔΩ τα θέματα της συνεδρίασης).
Ειδικότερα, προτείνεται η εφαρμογή των ΟΧΕ εκτός περιοχών ΒΑΑ στις παρακάτω περιοχές:
• Περιοχή που θα καθοριστεί εντός των ορίων των Δήμων Αγ. Νικολάου, Ιεράπετρας και Οροπεδίου Λασιθίου (ΠΕ Λασιθίου).
• Περιοχή που θα καθοριστεί εντός των ορίων των Δήμων Ρεθύμνου και Αγ. Βασιλείου (ΠΕ Ρεθύμνου).
• Οριοθετημένες περιοχές UNESCO της Κρήτης (εντός των ορίων 12 Δήμων). Οι Δήμοι Σητείας, Μυλοποτάμου, Ανωγείων και Αμαρίου εμπίπτουν εξ’ ολοκλήρου στις τρεις περιοχές UNESCO.
Αξιοσημείωτο είναι, κατά συνέπεια, ότι αρκετές από αυτές τις παρεμβάσεις, ύψους 20 εκατ. ευρώ, αφορούν τρεις μεγάλες περιοχές ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους του νησιού, με χαρακτηριστικά αυθεντικότητας στον τρόπο ζωής και τις συνήθειες και παραδόσεις των κατοίκων τους, οι οποίες έχουν εγγραφεί σε καταλόγους της UNESCO.
Πρόκειται για τον ορεινό όγκο του Ψηλορείτη, που χαρακτηρίζεται ως Φυσικό Πάρκο Ψηλορείτη και την περιοχή του Φυσικού Πάρκου στο ανατολικό άκρο της Σητείας, που έχουν εγγραφεί στον κατάλογο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO και για τον Εθνικό Δρυμό της Σαμαριάς και τον Ορεινό όγκο των Λευκών Ορέων (ΕΔΛΟ), που έχουν εγγραφεί στον κατάλογο Άνθρωπος και Βιόσφαιρα της UNESCO.
Υπενθυμίζεται ότι πρωτοβουλίες για τη δημιουργία δικτύων και συνεργειών γύρω από τα μνημεία και τους φυσικούς τόπους της Κρήτης δρομολογεί η Περιφέρεια (δείτε ΕΔΩ αναλυτικό ρεπορτάζ), με πρώτο στόχο την ταυτοποίηση, ανάδειξη και προώθηση μιας εξαιρετικά ενδιαφέρουσας πολιτιστικής διαδρομής, που θα διασυνδέει, κατά τρόπο ενιαία, τα Λευκά Όρη, τον Ψηλορείτη και τη Σητεία, τα τρία, δηλαδή, φυσικά μνημεία του νησιού που είναι ενταγμένα στην UNESCO και αποτελούν πηγές έλξης για χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο. Παράλληλος στόχος είναι η τουριστική αξιοποίηση του ισχυρού brand name UNESCO, με τη νέα καμπάνια της Περιφέρειας Κρήτης να δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα σε αυτόν τον τομέα για προφανείς λόγους.
Οι τρεις αυτές περιοχές αποτελούνται στην ουσία από υπο-δίκτυα φυσικών και πολιτισμικών μνημείων, καθώς και από αντίστοιχα τοπικής επιχειρηματικότητας, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους από περιπατητικές και άλλες διαδρομές αναδεικνύοντας ολιστικά το φυσικό, ιστορικό και πολιτισμικό περιβάλλον των περιοχών τους στηρίζοντας το φυσιολατρικό, εναλλακτικό και γεω-τουρισμό και κατά συνέπεια την τοπική παραγωγή και οικονομία. Παράλληλα, συμμετέχουν στα παγκόσμια δίκτυα των Μνημείων της UNESCO, και των Παγκόσμιων και Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων, προδίδοντάς τους μεγαλύτερη δυναμική ανάπτυξης και διείσδυσης στην παγκόσμια τουριστική αγορά.
Εν τούτοις οι περιοχές αυτές της Κρήτης:
• Δεν έχουν προβληθεί διεθνώς στη βάση αυτής τους της κατάκτησης, η οποία λόγω της διεθνούς της αναγνωρισιμότητας (ισχυρό brand name της UNESCO) μπορεί να επιφέρει σημαντικά πολλαπλασιαστικά οφέλη στην προσέλκυση επισκεπτών, αλλά και στην εν γένει οικονομική τους ανάπτυξη.
• Δε συνεργάζονται μεταξύ τους προκειμένου να δημιουργήσουν μια οντότητα ικανού μεγέθους, η οποία θα υποστηρίξει πιο αποτελεσματικά την προσπάθεια ανάδειξής τους, αλλά και της δημιουργίας των προϋποθέσεων εκείνων που θα υποστηρίξουν σε τοπικό επίπεδο τον επισκέπτη ο οποίος επιδιώκει να βιώσει τα χαρακτηριστικά των περιοχών αυτών κατά τρόπο μοναδικό.
• Δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα αντιληπτό στους κατοίκους των περιοχών το συγκριτικό πλεονέκτημα που διαθέτουν έτσι ώστε να το υποστηρίξουν και να το προάγουν περεταίρω δημιουργώντας νέα προστιθέμενη αξία πάνω σε αυτό. Οι τρεις περιοχές οφείλουν να αναπτύσσουν δράσεις στον τομέα της εκπαίδευσης – ενημέρωσης, της επιστήμης και του πολιτισμού (συστατικά στοιχεία της UNESCO), τα οποία ενισχύουν την ερμηνεία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, τον υπεύθυνο τουρισμό, την ποιότητα ζωής και το τελικό προσφερόμενο τουριστικό προϊόν των περιοχών τους.
Η Περιφέρεια Κρήτης με τη συμμετοχή του Φορέα Διαχείρισης του δρυμού της Σαμαριάς, του ΑΚΟΜΜ ΑΕΕ-ΟΤΑ που διαχειρίζεται το Γεωπάρκο του Ψηλορείτη, του Δήμου Σητείας που διαχειρίζεται το Γεωπάρκο Σητείας και του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας επεξεργάζονται μια πρόταση δικτύωσης/συνεργασίας των τριών περιοχών λαμβάνοντας υπόψη τα διεθνή δεδομένα σχεδιασμού μιας περιβαλλοντικής και πολιτισμικής διαδρομής με περιοχή αναφοράς την ενδοχώρα της Κρήτης. Η διαδρομή/δίκτυο των περιοχών UNESCO αποτελεί μια καινούρια ισχυρή πρόταση, η οποία θα λειτουργήσει παράλληλα στο μοντέλο «Ήλιος και θάλασσα» που σήμερα κυριαρχεί στην τουριστική ανάπτυξη της Κρήτης δημιουργώντας νέα δεδομένα στην ανάπτυξη της Κρήτης.
Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΑΡΝΑΟΥΤΑΚΗΣ
Πριν από λίγες ημέρες, ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης δήλωσε από το Ρέθυμνο: «Είμαστε στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε από το Ρέθυμνο ότι την ερχόμενη εβδομάδα στο περιφερειακό μας συμβούλιο θα εγκρίνουμε την πρόταση της διαχειριστικής και δική μας, ούτως ώστε να γίνει στην ευρύτερη περιοχή του Ρεθύμνου μια ολοκληρωμένη χωρική επένδυση. Έχουμε δει ότι στις άλλες δυο μεγαλύτερες πόλεις της Κρήτης, Ηράκλειο και Χανιά, έχουμε τα σχέδια βιώσιμης αστικής ανάπτυξης άρα θεωρήσαμε και στο Ρέθυμνο και στο Λασίθι σωστό να γίνουν τέτοια προγράμματα και θα εγκριθούν την επόμενη εβδομάδα, μέσα από τις προτάσεις που θα φέρουμε στο περιφερειακό συμβούλιο. Παράλληλα, θα εγκριθεί από τη Σαμαριά μέχρι τη Σητεία ένας οριζόντιος άξονας που θα είναι όλα τα γεωπάρκα της Κρήτης, που είναι ενταγμένα στην Ουνέσκο. Άρα, τρεις ουσιαστικά παρεμβάσεις, οι οποίες θα ξεπερνούν τα τριάντα εκατομμύρια, έρχονται προς έγκριση».
Ο κ. Αρναουτάκης τόνισε ότι θα προηγηθεί διαβούλευση για τις ολοκληρωμένες επενδύσεις για την κάθε περιοχή, ώστε να κατατεθεί μια ολοκληρωμένη πρόταση σε διάφορους άξονες, που θα προτείνουν οι ίδιο φορείς.
«Οι χωρικές επεμβάσεις μπορούν να συμπεριλαμβάνουν μία ανάπλαση, δράσεις για την τοπική οικονομία, συνεργασία με επιχειρηματίες, επαγγελματίες. Η κάθε περιοχή μπορεί να προτείνει κάτι διαφορετικό. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή εμείς βλέποντας την ισόρροπη ανάπτυξη του νησιού καταθέτουμε την πρότασή μας, που θα είναι πάνω από δέκα εκατομμύρια για το Ρέθυμνο. Επιπλέον, μια ολοκληρωμένη χωρική επένδυση θα είναι αυτή με τα γεωπάρκα. Στον Ψηλορείτη, στο φαράγγι της Σαμαριάς και της Σητείας. Άρα, ένας άξονας οριζόντια στην Κρήτη, όπου θα μπορούν να γίνουν διάφορες επενδύσεις, τις οποίες θα υποδείξουν οι τοπικοί φορείς και οι δήμοι. Άρα, τρεις ολοκληρωμένες χωρικές επενδύσεις σύντομα θα εγκριθούν μέσα από τη διαβούλευση. Είναι σημαντικό ότι δεν είναι ένα πρόγραμμα που έρχεται από πάνω προς τα κάτω, αλλά ένα πρόγραμμα που έρχεται από κάτω προς τα πάνω και οι φορείς θα έρθουν να υλοποιήσουν αυτό το πρόγραμμα» κατέληξε.
ΟΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΧΩΡΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ (ΟΧΕ)
Οι Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις (ΟΧΕ) αποτελούν εργαλείο ολοκληρωμένης χωρικής ανάπτυξης για την εφαρμογή αναπτυξιακών στρατηγικών συγκεκριμένων χωρικών ενοτήτων. Οι περιοχές αυτές είτε παρουσιάζουν συγκεκριμένα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν με συνολικό τρόπο, είτε διακρίνονται από σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν και να μεγιστοποιηθούν με βάση ένα ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχέδιο.
Ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας της χωρικής στρατηγικής και του σχεδίου υλοποίησης θα πρέπει να εξασφαλίζεται με τη συμπληρωματικότητα και συνεκτικότητα των προτεινόμενων δράσεων, καθώς και με την αντιπροσωπευτικότητα του συστήματος διακυβέρνησης.
Στους στόχους της χωρικής στρατηγικής κάθε περιοχής περιλαμβάνονται η βελτίωση της οικονομικής κατάστασης και απασχόλησης, η -με κοινωνικούς όρους- βελτίωση της καθημερινής ζωής των πολιτών και η διατήρηση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος με βάση την αειφόρο προσέγγιση της αναπτυξιακής διαδικασίας.
Οι Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τα Ταμεία ΕΚΤ, ΕΤΠΑ και Ταμείο Συνοχής, μέσω συνδυασμένων επενδύσεων, με αναφορά σε δύο τουλάχιστον Άξονες Προτεραιότητας και με συνδυασμό μίας ή περισσοτέρων συμπληρωματικών επενδυτικών προτεραιοτήτων από διαφορετικούς θεματικούς στόχους, ενός ή περισσοτέρων Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Όπου κρίνεται απαραίτητο, δράσεις χρηματοδοτούμενες από συγκεκριμένα μέτρα των Ταμείων ΕΓΤΑΑ και ΕΤΘΑ, μπορούν να συμπληρώσουν τις ΟΧΕ.