Κανένας δικαστής, κανένας εισαγγελέας και καμία φυλακή δεν μπορούν να είναι σκληρότεροι τιμωροί για έναν ένοχο, όσο το φιλότιμό του. Αν διαθέτει βέβαια… Φιλότιμο, λοιπόν. Αυτό το μεγαλειώδες συναίσθημα της ατομικής ευθύνης, του προσωπικού χρέους απέναντι στην κοινωνία.
Ο πιτσιρικάς, που με τόλμη δηλώνει: «Εγώ την έκανα τη ζημιά», ο μαθητής που αντί να αντιγράψει, δίνει λευκή κόλλα και παραδέχεται ότι δεν έχει διαβάσει, ο οδηγός που, επειδή έχει πιει, παίρνει ταξί ή παραδίδει τα κλειδιά του αυτοκινήτου στο νηφάλιο της παρέας, ο γιατρός που θα τρέξει στο σπίτι του αρρώστου τη μέρα τη γιορτινή, τιμώντας τον όρκο του… Ο γονιός που θα νουθετήσει το γιο του, λέγοντάς του να συμπεριφέρεται στα κορίτσια όπως θα ήθελε να συμπεριφέρονται τα άλλα αγόρια στην αδερφή του. Ο δάσκαλος που θα πει «το κάτι παραπάνω» κι ας χάσει λίγα λεπτά από το διάλειμμα, ο μαραθωνοδρόμος που θα θυσιάσει την επίδοση προκειμένου να βοηθήσει τον τραυματισμένο συναθλητή του, η γιαγιά και ο παππούς που θα μοιράσουν τη σύνταξη σε παιδιά κι εγγόνια, κρατώντας για τον εαυτό τους ελάχιστα…
Όλα αυτά είναι φιλότιμο! Και το φιλότιμο, διδάσκεται! Δυστυχώς, πληθαίνουν γύρω μας οι «αθώοι φταίχτες». Όλοι είμαστε έτοιμοι να δικαιολογήσουμε τα πάντα… «Δύσκολα παιδικά χρόνια, φτώχεια, ανέχεια, παιδική κακοποίηση». Οι καραμέλες μας είναι αυτές… Γι’ αυτούς τους λόγους, ένα ολόκληρο σύστημα, κοινωνικό κι αξιακό, μεγαλώνει όλο και πιο πολύ τις ανοχές του απέναντι στην εγκληματική συμπεριφορά και την παραβατικότητα.
Και το χειρότερο είδος ανοχής, το πιο δυνητικά εγκληματικό, ξεκινά μέσα από την οικογένεια. Μπερδεύουμε συχνά την αγάπη προς τα παιδιά μας με την αδιαμαρτύρητη αποδοχή οποιασδήποτε άσχημης πράξης τους. Νομίζουμε ότι τα προστατεύουμε, ενώ στην ουσία τα καταστρέφουμε, διδάσκοντάς τους την ασυδοσία, την ασέβεια, την ατιμωρησία.
Γιατί ένας νέος άνθρωπος, ο οποίος μέχρι τα 18 του έμαθε να μη λογοδοτεί σε κανέναν για τις πράξεις του, να αλλάξει συμπεριφορά όταν ενηληκιωθεί ή όταν παντρευτεί κι αποκτήσει δικά του παιδιά; Τι έμαθε ώστε να το διδάξει; Ή μήπως θα διδάξει αυτό που εμπειρικά έμαθε; Ότι, δηλαδή, δεν υπάρχει τιμωρία και ο καθένας είναι ελεύθερος να πιει και να οδηγήσει, να φερθεί βίαια, να κλέψει, να τρομοκρατήσει και να χλευάσει το «διαφορετικό», γιατί έτσι… Έτσι έμαθε, χωρίς ποτέ να υποστεί το παιδαγωγικό μέσο που ονομάζεται τιμωρία!
Ένας άνθρωπος, που χτυπά με το αυτοκίνητό του έναν άλλο άνθρωπο και τον παρατά αιμόφυρτο στο οδόστρωμα, ενώ μέσα στο αυτοκίνητο έχει και το μικρό παιδί του, είναι υπόλογος εις διπλούν… Για τραυματισμό ή και για αφαίρεση μιας ανθρώπινης ζωής, αλλά και γι’ αυτό που «δίδαξε» με την πράξη του σ’ ένα μελλοντικό πολίτη αυτής της κοινωνίας. Ότι η ανθρώπινη ζωή είναι αμελητέα αξία. Μπορούμε να την αφαιρέσουμε και να γίνουμε καπνός.
Το φιλότιμο είναι σύμφυτο με το προσωπικό κόστος! Κι εμείς -έτσι μας έμαθαν- δεν χρωστάμε τίποτα! Μόνο μας χρωστάνε…
1 Σχόλιο
Στη Χαρίκλεια Ντερμανάκη εγκάρδια συγχαρητήρια!