Μοναδικές παραδόσεις, πλούσιο φυσικό περιβάλλον, αγνή ομορφιά που παραμένει αναλλοίωτη στο «άγγιγμα» του τουρισμού. Οι γραφικές εικόνες που μόλις περιγράψαμε συναντώνται στα παρακάτω χωριά της Κρήτης, τα οποία διακρίναμε για τον αυθεντικό χαρακτήρα τους.
Από τα Χανιά μέχρι το Λασίθι, ξεχωρίζουμε και σας παρουσιάζουμε γραφικά χωριά της Κρήτης –το καθένα με τη δική του ιστορία και προσωπικότητα– που προσφέρουν μοναδικές εμπειρίες στους επισκέπτες τους. Ανακαλύψτε τα μαζί μας και μάθετε γιατί πρέπει να τα επισκεφτείτε.
Λουτρό, Χανιά
Το παραθαλάσσιο χωριουδάκι στο νότιο τμήμα του νομού, 71 χλμ. από το κέντρο των Χανίων, αποτελεί φημισμένο παραθεριστικό θέρετρο, κυρίως κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Μπορεί να έχει ένα δρόμο όλο κι όλο, «σπαρμένο» με ταβερνάκια, cafes και ενοικιαζόμενα δωμάτια, αλλά, μόλις το αντικρίσετε, δεν θα αναζητήσετε τίποτα παραπάνω.
Τα πάλλευκα σπιτάκια του (θυμίζουν πολύ κυκλαδίτικο τοπίο) «αγκαλιάζουν» το μικρό λιμανάκι, δημιουργώντας μια γραφική εικόνα που θα χαραχτεί στη μνήμη σας. Τα αξιοθέατά του είναι το κτήριο όπου στεγάστηκε το κυβερνείο κατά την Επανάσταση του 1821, τα ερείπια της αρχαίας Αράδαινας με την εκκλησία του Αρχάγγελου Μιχαήλ, καθώς και αυτά της Ανώπολης.
Αν έχετε ως βάση σας το Λουτρό, μπορείτε να εξερευνήσετε το φαράγγι της Σαμαριάς και της Αράδαινας ή να ανεβείτε στην Ανώπολη και να απολαύσετε τη μαγευτική θέα στο Λιβυκό πέλαγος. Από εδώ, επίσης, αναχωρούν καραβάκια που θα σας μεταφέρουν στο νοτιότερο σημείο της Ευρώπης, το μικρό νησί της Γαύδου. Στο Λουτρό θα φτάσετε μετά από 20 λεπτά με τα δρομολόγια της ΑΝΕΝΔΥΚ (www.anendyk.gr) που αναχωρούν από τα Σφακιά.
Θέρισο, Χανιά
Ξεχάστε για λίγο τις ονειρικές παραλίες με τα κρυστάλλινα νερά και πραγματοποιήστε μία εξόρμηση στις ορεινές περιοχές του νομού. Ένας από τους πιο κοντινούς προορισμούς στην πρωτεύουσά του είναι το χωριό Θέρισο, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 12 χλμ. από το κέντρο των Χανίων.
Για να το προσεγγίσετε, θα διασχίσετε έναν ασφαλτοστρωμένο και ελαφρά ανηφορικό δρόμο, που σίγουρα θα σας μαγέψει. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής θα περάσετε ανάμεσα από ψηλά πλατάνια και θα θαυμάσετε το καταπράσινο τοπίο στο Θερισιανό φαράγγι, με τους επιβλητικούς βράχους και τον ποταμό Κλαδισό να κυλάει παραδίπλα. Το χωριό εντοπίζεται σε υψόμετρο 580 μ., με τα Λευκά Όρη να ορθώνονται αγέρωχα ακριβώς από πάνω του. Το Θέρισο είναι φημισμένο για την πλούσια ιστορία του, καθώς αποτέλεσε ορμητήριο για τους αγωνιστές της Επανάστασης του 1821.
Επίσης, στις 10 Μαρτίου 1905 ο Ελευθέριος Βενιζέλος και 1.000 ακόμη αγωνιστές από όλη την Κρήτη συγκεντρώθηκαν εδώ και κήρυξαν ένοπλο επαναστατικό αγώνα κατά του πρίγκιπα Γεωργίου Β’, προκειμένου να επιτύχουν την ένωση του νησιού με την υπόλοιπη Ελλάδα. Το κτήριο όπου στήθηκε το στρατηγείο των αγωνιστών σήμερα λειτουργεί ως μουσείο. Στην πλατεία θα παρατηρήσετε τον ανδριάντα του Ελευθέριου Βενιζέλου. Τέλος, στο χωριό λειτουργεί και μουσείο Εθνικής Αντίστασης. Το Θέρισο φημίζεται για τις παραδοσιακές ταβέρνες του που σερβίρουν ζουμερά κρεατικά και παραδοσιακά, κρητικά πιάτα, όπως γαμοπίλαφο, λουκάνικο με στάκα, αντικριστό, απάκι κ.ά.
Βάμος, Αποκόρωνας, Χανιά
Σε 25 χλμ. από την πόλη των Χανίων, ατενίζοντας τους επιβλητικούς πρόποδες των Λευκών Ορέων και μια ανάσα από το Κρητικό Πέλαγος, βρίσκεται το χωριό του Βάμου, ένας από τους ελκυστικότερους παραδοσιακούς προορισμούς της περιοχής.
Οι άνθρωποι αυτού του χωριού ήταν από τους πρώτους στην Κρήτη που προσπάθησαν να προωθήσουν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής ως εναλλακτική μορφή τουρισμού. Κτήρια του 18ου, του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα αναπαλαιώθηκαν με μεγάλη προσοχή στην ιδιαίτερη αρχιτεκτονική τους, την αισθητική του σπιτιού και του τοπικού περιβάλλοντος και μετατράπηκαν σε ιδιαίτερους ξενώνες, οι οποίοι είναι διασκορπισμένοι σε όλο το χωριό.
Αν θέλετε να μείνετε σε ένα χωριάτικο ξενώνα, να γευτείτε φυσικό μέλι και παρθένο ελαιόλαδο, να περπατήσετε σε πέτρινα καλντερίμια και στην εξοχή, να πείτε «καλημέρα» στους ντόπιους πίνοντας καφέ ή τσικουδιά στο καφενείο του χωριού, και να απολαύσετε τον ήλιο και τη θάλασσα στις κοντινές παραλίες, τότε ο Βάμος είναι ο προορισμός σας.
Ένας διατηρημένος παραδοσιακός πέτρινος δρόμος, η παλαιά γειτονιά, το παρεκκλήσι της Παρθένου Μαρίας (μνημείο του 13ου αιώνα), και το μοναστήρι Καρύδι (13ος-19ος αιώνας), με το εκπληκτικό ελαιοτριβείο με τις 12 αψίδες θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον σας. Από τον Βάμο μπορείτε να κάνετε καθημερινές εξορμήσεις στις αμμώδεις παραλίες της Αλμυρίδας και των Καλυβών. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται το παραδοσιακό Γαβαλοχώρι, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μέρη που μπορείτε να επισκεφθείτε στην επαρχία Αποκορώνου.
Αρχάνες, Ηράκλειο
Βραβευμένες για την οικιστική τους ανάπτυξη, οι Αρχάνες είναι ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό καλαίσθητων σπιτιών, μουσείων με ευρήματα των Μινωικών-Βυζαντινών χρόνων και εκθέματα λαογραφικής τέχνης, κτηρίων εξαιρετικής αρχιτεκτονικής και βυζαντινών εκκλησιών. Αυτό το χωριό-πρότυπο είναι χτισμένο σε υψόμετρο 380 μέτρων, στο βορειοανατολικό άκρο της κοιλάδας του Γιούχτα, 15 χλμ. από το κέντρο του Ηρακλείου.
Στις Αρχάνες θα απολαύσετε βόλτες σε ατμοσφαιρικές γειτονιές με καλοδιατηρημένα σπίτια, βαμμένα σε χαρούμενα χρώματα και ολάνθιστες αυλές. Όμορφοι ξενώνες και γραφικές ταβέρνες και καφενεία με παραδοσιακή κουζίνα, είναι οι πόλοι έλξης για τους επισκέπτες της. Αναζητήστε τα μαγαζάκια που λειτουργούν στα σοκάκια της «παλιάς αγοράς», όπου θα βρείτε πλήθος από χειροτεχνίες και προϊόντα από ντόπιους μικροεπιχειρηματίες.
Στις Αρχάνες ανακαλύφθηκε ένα από τα αρχαιότερα πατητήρια στον κόσμο και η περιοχή εξακολουθεί να παράγει εκλεκτό –και βραβευμένο– κρασί. Εκτός από τη γνωστή και φημισμένη κρητική φιλοξενία, οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν και τη φύση της περιοχής. Πεζοπορία στον θρυλικό Γιούχτα –το οποίο μοιάζει να έχει τη μορφή του Δία που κοιμάται– αλλά και στο ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4, μέσα από το Συλλαμιανό φαράγγι.
Ζάρος, Ηράκλειο
Ο γραφικός Ζαρός είναι ένα από τα σημαντικότερα χωριά της Ρίζας του Ψηλορείτη και από τα πιο ιστορικά κεφαλοχώρια της Κρήτης. Εξαιτίας της ύπαρξης άφθονων νερών, η περιοχή κατοικούταν σε όλες τις ιστορικές περιόδους και μέχρι και πριν από λίγα χρόνια λειτουργούσαν αρκετοί νερόμυλοι, τα ερείπια των οποίων υπάρχουν ακόμη κατά μήκος ενός υδάτινου καναλιού.
Το φυσικό περιβάλλον του Ζαρού είναι αρκετά πλούσιο και χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα φυσικά, οικολογικά και γεωμορφολογικά στοιχεία και σπάνιους τύπους τοπίων. Πάντως, τα βυζαντινά μοναστήρια με τις υπέροχες τοιχογραφίες τους, τα φαράγγια, οι πεντακάθαρες παραλίες του νότου και οι βραδιές με ζωντανή κρητική μουσική είναι κάποια από τα μέρη και τα πράγματα που μπορείτε να δείτε και να κάνετε σε αυτή τη μοναδικού φυσικού κάλλους περιοχή.
Μαργαρίτες, Ρέθυμνο
Οι Μαργαρίτες «ανθίζουν» στους βόρειους πρόποδες του Ψηλορείτη, σε υψόμετρο 300 μ. και σε απόσταση 27 χλμ. από το Ρέθυμνο. Χαρακτηρίζεται το χωριό των πιθαράδων, αφού η αγγειοπλαστική παράδοση και δημιουργία των κατοίκων του είναι εμφανής σε κάθε γωνιά του. Στις Μαργαρίτες θα περπατήσετε σε δρομάκια με μεγάλες πήλινες γλάστρες –τις περίφημες μαργαριτσανές στάμνες– έξω από κάθε σπίτι, κεραμικά κρεμασμένα στους τοίχους και πιθάρια που κοσμούν τους ανθοστολισμένους κήπους.
Στο Μουσείο Κεραμικής, στην πλατεία του χωριού, μπορείτε να θαυμάσετε τη μεγάλη συλλογή κεραμικών δημιουργιών που αναδεικνύει την τέχνη των ντόπιων. Όπως στα περισσότερα μέρη της Κρήτης, έτσι κι εδώ το τοπίο αποτελεί από μόνο του ξεχωριστό «αξιοθέατο» με εκπληκτικά δάση με κυπαρίσσια να το περιβάλλουν. Ακολουθήστε το μονοπάτι που οδηγεί στο φαράγγι, μέσα από πανέμορφες διαδρομές, ή απολαύστε τη θέα του φαραγγιού από το πάρκο στα νότια του χωριού.
Ανώγεια, Ρέθυμνο
Από τα πιο γνωστά χωριά του νομού, τα Ανώγεια εντοπίζονται σε ορεινό τμήμα του Ρεθύμνου και σε απόσταση 55 χλμ. περίπου από το κέντρο της πρωτεύουσάς του. Οφείλουν το όνομά τους στο σημείο όπου είναι χτισμένα (ανώγειο μέρος, από τις λέξεις άνω και γαία) και είναι το μέρος που πρέπει να επισκεφτείτε οπωσδήποτε σε περίπτωση που θέλετε να ζήσετε μια αυθεντική κρητική εμπειρία.
Διατηρώντας, με σεβασμό στην παράδοση και τον πολιτισμό, ανέπαφα τα ήθη και τα έθιμα μέχρι και σήμερα, τα Ανώγεια αποτελούν γενέτειρα σπουδαίων Κρητών καλλιτεχνών, όπως ο Νίκος Ξυλούρης, ο Ψαραντώνης, ο Βασίλης Σκουλάς κ.ά., οι οποίοι έχουν συμβάλλει ο καθένας με το δικό του ξεχωριστό τρόπο στο σύγχρονο πολιτισμό.
Στα Ανώγεια ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει στο παρελθόν, με τους κατοίκους του να μιλούν την ιδιότυπη διάλεκτο με βαριά προφορά, να προσφέρουν απλόχερα τη φιλοξενία τους και να είναι πρόθυμοι να αφηγηθούν στους επισκέπτες του χωριού ιστορίες για την παράδοση και τον πολιτισμό του. Κατά την παραμονή σας στα Ανώγεια, αξίζει να επισκεφτείτε το οροπέδιο της Νίδας, το αστεροσκοπείο στην κορυφή του Σκίνακα, την αρχαία Ζώμινθο και το Ιδαίον Άντρο, το σπήλαιο όπου σύμφωνα με τη μυθολογία μεγάλωσε ο Δίας.
Μαρουλάς, Ρέθυμνο
Το παραδοσιακό χωριό Μαρουλάς εντοπίζεται σε απόσταση περίπου 10 χλμ. νοτιοανατολικά από το κέντρο της πόλης του Ρεθύμνου. Ιδρύθηκε περί τον 13ο αιώνα. μ.Χ. και έχει ανακηρυχθεί ως διατηρητέος οικισμός. Πρόκειται για ένα πανέμορφο χωριό με έντονα ενετικά και οθωμανικά αρχιτεκτονικά στοιχεία, που θα σας εντυπωσιάσουν και θα σας ταξιδέψουν πίσω στο χρόνο, στις εποχές του μεσαίωνα, της αναγέννησης, της τουρκοκρατίας.
Οι Ενετοί έφεραν στο χωριό τους πύργους, τα μέγαρα, τα ελαιοτριβεία, τους στρατώνες και τα παρατηρητήρια, ενώ οι Οθωμανοί έβαλαν ανατολίτικο χρώμα στις αρχιτεκτονικές τους προσθήκες. Όλα αυτά συνδυασμένα με τα στοιχεία της κρητικής παράδοσης, δημιουργούν σήμερα ένα από τα πιο όμορφα χωριά του νομού. Μια βόλτα στα στενά σοκάκια του θα σας αποκαλύψει την ανέγγιχτη γραφικότητα και ομορφιά του με τις χαρακτηριστικές καμάρες, τους εντυπωσιακούς πύργους, τις στέρνες, τις αψιδωτές πόρτες –γνωστές ως πορτάρες– που σύμφωνα με το μύθο ήταν 12, μία για κάθε ένα από τα αρχοντικά σπίτια των 12 αριστοκρατικών οικογενειών του χωριού.
Σημείο αναφοράς του Μαρουλά είναι ο μεγάλος πύργος –ενετικής κατασκευής– ύψους 14 μέτρων και με οπτική επαφή με το Φρούριο της Φορτέτζας. Από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του Μαρουλά, επίσης, οι θαλαμωτοί τάφοι –τα αντικείμενα που βρέθηκαν στο εσωτερικό τους εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Ρεθύμνου– στο Υστερομινωικό νεκροταφείο που ανακαλύφθηκε στην περιοχή, σε απόσταση 700 μέτρων από το χωριό. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε την περίφημη «Βρύση», τη φυσική πηγή του Μαρουλά, η οποία συνδυαστικά με τις διάσπαρτες στέρνες του χωριού βοηθούσε στην ύδρευσή του.
Κριτσά, Άγιος Νικόλαος, Λασίθι
Λίγα χιλιόμετρα μακριά από τον Άγιο Νικόλαο, την πρωτεύουσα του νομού Λασιθίου, βρίσκεται ένα από τα αρχαιότερα χωριά της Κρήτης. Χτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του βουνού Κάστελλος, σε υψόμετρο περίπου 365 μέτρων, η Κριτσά έχει διατηρήσει σε σημαντικό βαθμό ακόμη αναλλοίωτη την παλιά αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της.
Περιποιημένα λιθόστρωτα σοκάκια, παλιά σπίτια και πολλά καταστήματα με παραδοσιακά προϊόντα και έργα λαϊκής τέχνης συνθέτουν μια εικόνα γραφικού χωριού. Ο ναός της Παναγίας της Οδηγήτριας στο κεντρικό δρόμο αποτελεί αρχιτεκτονικό κόσμημα του 19ου αιώνα. Η Κριτσά είναι φημισμένη για το εξαιρετικής ποιότητας βιολογικό ελαιόλαδό της, το οποίο προέρχεται από τους ελαιώνες οι οποίοι περιβάλλουν το χωριό. Κοντά στο χωριό αξίζει να επισκεφθείτε το φαράγγι της Κριτσάς, το μικρό χωριό Τάπες και την περίφημη βυζαντινή εκκλησία Παναγία Κερά.
Πηγή: greekguide.com