Πριν από λίγες ημέρες ψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων, ο N. 4604/2019 (ΦΕΚ 50/τχ Α’/26.03.2019), ο οποίος ρυθμίζει μια σειρά από θέματα που αφορούν τους ΟΤΑ και τα νομικά τους πρόσωπα και σχετίζονται τόσο με τις δημοτικές εκλογές όσο και με το προσωπικό, την οργάνωση, τη λειτουργία και τα οικονομικά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ειδικά σε ότι αφορά τις δημοτικές εκλογές, ο ανωτέρω νόμος επιφέρει μια σειρά από αλλαγές – τροποποιήσεις επί βασικών νομοθετικών διατάξεων που προσδιορίζουν και οριοθετούν την εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη των δημοτικών αρχών – όπως αυτές ισχύουν με το Ν. 3852/2010 και το Ν. 4555/2018 – με τις σημαντικότερες εξ αυτών να περιλαμβάνουν:
• Την αύξηση του αριθμού των υποψηφίων δημοτικών συμβούλων που μπορεί να συμμετέχει σε κάθε δημοτικό συνδυασμό, και ο οποίος πλέον, μπορεί να ανέλθει σε ποσοστό έως και 50% επί του αριθμού των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας (άρθρο 52 παρ. 1) , αντί του 30% που προβλεπόταν με τον «Κλεισθένη». Κατ’ αντιστοιχία, αυξάνεται και ο αριθμός των υποψηφίων συμβούλων κοινοτήτων άνω των 300 κατοίκων που μπορεί να περιέχεται σε κάθε συνδυασμό (άρθρο 52 παρ. 2).
• Την κατάργηση ύπαρξης επικεφαλής συνδυασμού στα ψηφοδέλτια για την ανάδειξη των κοινοτικών συμβουλίων άνω των 300 κατοίκων (άρθρο 52 παρ. 3).
• Την υποχρέωση κατάρτισης των συνδυασμών στις κοινότητες άνω των 300 κατοίκων με γραπτή δήλωση που υπογράφουν όλοι οι υποψήφιοι του συνδυασμού (άρθρο 52 παρ. 4), αντί μόνο του επικεφαλής του συνδυασμού, όπως οριζόταν στον «Κλεισθένη».
• Την αύξηση – σε (έως) 2 – των σταυρών προτίμησης σε όλες τις κοινότητες άνω των 300 κατοίκων – ανεξαρτήτως του αριθμού των μελών των εκλεγόμενων συμβουλίων (άρθρο 55 παρ.1).
• Την τροποποίηση της διαδικασίας κατανομής των εδρών του δημοτικού συμβουλίου για τις περιπτώσεις ισοψηφίας στις μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες (άρθρο 60 παρ. 1), όπου ορίζεται ότι – σε περίπτωση ισοψηφίας – η έδρα θα καταλαμβάνεται από το μικρότερο σε εκλογική δύναμη συνδυασμό σε όλο τον Δήμο. Επίσης αποσαφηνίζεται ότι η κατανομή των εκλογικών εδρών ανά συνδυασμό θα ξεκινάει από το συνδυασμό με τη μικρότερη εκλογική δύναμη (άρθρο 60 παρ. 2).
• Τις τροποποιήσεις στη διαδικασία ανάδειξης του προέδρου συμβουλίου κοινότητας άνω των 300 κατοίκων, ως εξής:
(α) για τις περιπτώσεις όπου ο πρώτος συνδυασμός λαμβάνει ποσοστό μεγαλύτερο από το 50%, οπότε πρόεδρος του συμβουλίου της οικείας κοινότητας αναδεικνύεται απευθείας ο πρώτος σε σταυρούς προτίμησης υποψήφιος σύμβουλος του πλειοψηφήσαντος συνδυασμού (άρθρο 63) και
(β) για τις περιπτώσεις όπου κανένας συνδυασμός δεν λαμβάνει ποσοστό μεγαλύτερο από το 50%, τότε ο πρόεδρος του συμβουλίου θα εκλέγεται έμμεσα, από το ίδιο το συμβούλιο κοινότητας, με μυστική ψηφοφορία ενώ υποψήφιοι για το αξίωμα του προέδρου του συμβουλίου θα είναι οι πρώτοι σε σταυρούς προτίμησης σύμβουλοι από τους δύο πρώτους κατά σειρά εκλογής συνδυασμούς. Επίσης διευκρινίζεται ότι στους συνδυασμούς για την εκλογή των συμβουλίων κοινότητας δεν θα υπάρχει πλέον υποψήφιος πρόεδρος του συμβουλίου, αλλά μόνο υποψήφιοι σύμβουλοι (άρθρο 67).
• την καθιέρωση του «μόνιμου» πληθυσμού ως πληθυσμού αναφοράς, για μια σειρά από θέματα που αφορούν τους ΟΤΑ – βάσει των διατάξεων του Ν. 3852/2010 και του Ν. 3463/2006 – αντί του έως τώρα ισχύοντος «πραγματικού» πληθυσμού. Η παραπάνω ρύθμιση, πρόκειται να μεταβάλει, σε σημαντικό βαθμό, μια σειρά θέματα που σχετίζονται τόσο με τη διαδικασία ανάδειξης των τοπικών αρχών (π.χ. αριθμό εδρών ανά εκλογική περιφέρεια) όσο και με άλλες λειτουργίες των δήμων (π.χ. υπολογισμός της αντιμισθίας των αιρετών).
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι πρόσφατα εκδόθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών και η υπ. αρ. 12/2019 εγκύκλιος, με την οποία παρέχονται προς τους συνδυασμούς και τους υποψήφιους, όλες οι απαραίτητες διευκρινήσεις και πληροφορίες για τη διαδικασία διενέργειας των εκλογών της 26ης Μαΐου για την ανάδειξη των δημοτικών αρχών, ενώ άξιο αναφοράς είναι ότι σε αυτήν, κωδικοποιείται το σύνολο της εκλογικής νομοθεσίας, ούτως ώστε να διευκολυνθούν οι υποψήφιοι και οι συνδυασμοί ως προς το σχεδιασμό της προεκλογικής τους δραστηριότητας και την τήρηση των σχετικών κανόνων που η εκλογική νομοθεσία επιβάλλει.
* Ο κ. Γαβριήλ Κουρής είναι κοινωνικός – πολιτικός επιστήμων, B.A., M.Sc., γενικός γραμματέας του Δήμου Πλατανιά