Σπάνιες πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό για το λάβδανο ή τον αλάδανο, τον μαύρο χρυσό της Κρήτης, παρουσιάζει η ομάδα «Βιοποικιλότητα της Κρήτης».
Οπως αναφέρει σε ανάρτησή της, «ο αλάδανος (Cistus Creticus) είναι ένα από τα βασικά συστατικά που χρησιμοποιεί η φαρμακοβιομηχανία καθώς και οι παραγωγείς του “άγιου” μύρου. Πλούσιος σε πολυφαινόλες έχει αντιοξειδωτική δράση, ενισχύει το ανοσοποιητικό και βοηθάει στις κοπώσεις (στην ουσία είναι μια φυσική ντόπα). Επίσης έχει μεγάλη δράση στην προστασία του προστάτη. Οι παραπάνω ιδιότητες είναι ένα μικρό μέρος μέσα από το ευρύ εφαρμοστικό του φάσμα.
Οι Λαδανιάρηδες μαστόροι με τις δερμάτινες βουρδουλιές τα λεγόμενα αργαστήρια θα βγούνε κάτω από τον πυρωμένο ήλιο, στις πιο ζεστές μέρες του καλοκαιριού να τρυγίσουν το ρετσίνι του, να το “ξύσουν” με παλιούς μεντεσέδες ή αλλιώς ξυστριά και να το συσκευάσουν σε πλάκες μορφής σοκολάτας.
Παλιότερα η συλλογή του γινόταν και από τις τρίχες των κατσικών που βόσκανε ανάμεσα τους. Οι πρώτοι εργάτες που τρυγίζουν είναι τα αφεντικά, οι Μέλισσες».
Στη σελίδα ladano.blogspot.com, βρίσκει κανείς όλες εκείνες της πληροφορίες και πλούσιο φωτογραφικό υλικό για την τέχνη της συλλογής του λάδανου στην Κρήτη.
Το λάβδανο ή λάδανο ή ο αλάδανος είναι μια αρωματική ρητίνη με έντονες φαρμακευτικές ιδιότητες η οποία μαζεύεται από τα φύλλα του φυτού Κίσθος Κρητικός το υποείδος κρητικός [Cistus Creticus spp. Creticus ή Cistus incanus ή Cistus villosus].
Η τέχνη του λάδανου.
Το φυτό Λαδανιά (Cistus Incanus Creticus).
Η ρητίνη του λάβδανου.
Σύμφωνα με το ladano.blogspot.com, το λάβδανο μαζεύεται με μηχανικά μέσα με την χρήση ενός ειδικού εργαλείου (το αργαστήρι) ή από το τρίχωμα των κατσικιών που βόσκουν ανάμεσα στις λαδανιές.
Η συλλογή με τον τρόπο αυτό γίνεται μόνο από το είδος Cistus creticus και εξαρτάται από το μικροκλίμα της περιοχής. Στις παλαιότερες εποχές ήταν δυνατή και σε αλλά σημεία της ανατολικής Μεσογείου όπως η Βόρεια Αφρικη, η κοιλάδα της Γαδαδ και η Κύπρος, αλλά με την μεταβολή του κλίματος στις περιοχές αυτές, η συλλογή σταμάτησε.
Η ρητίνη λάδανο από το φυτό Cistus Creticus έχει μεγάλη ιστορία.
Χώρες με αναπτυγμένη την βιομηχανία των αρωμάτων, αντιλαμβανόμενες την άξια του λαδάνου και μην έχοντας την δυνατότητα να την παράγουν, κατάφεραν όμως να παράγουν ένα είδος σκουρόχρωμης γόμας.
Ο λάδανος από το φυτό Cistus Creticus είναι ένα φυσικό προϊόν.
Η περιοχή του λαδάνου ή αλαδάνου ή λάβδανου είναι η περιοχή Βόρεια της Κρήτης ανάμεσα στους δυο ποταμούς Αλμυρός προς τα ανατολικά και Γεροπόταμος δυτικά.
ΣΥΛΛΟΓΗ
Στις Σίσες υπάρχουν μεγάλες περιοχές, όπου ευδοκιμούν αποκλειστικά και μόνο αγκίσαροι. Μόνο αυτοί που έχουν μωβ λουλούδια και παράγουν αλάδανο. Οι περιοχές αυτές ονομάζονται αλαδανότοποι.
Στα τέλη περίπου Μαΐου κάθε χρόνο, μόλις αρχίσει δηλαδή η ζέστη του καλοκαιριού, οι αγκίσαροι είναι έτοιμοι για να αρχίσει η περισυλλογή του αλαδάνου. Για να συλλέξουμε τον αλάδανο από το φυτό, χρησιμοποιούμε ένα αργαστήρι, μια κατασκευή από ξύλο που πάνω της έχουμε δέσει πλαστικά λουριά. Χτυπώντας αυτά τα λουριά πάνω στο φυτό, το πλαστικό μαζεύει τον «ιδρώτα» των φύλων. Ο ιδρώτας αυτός όταν κρυώσει στερεοποιείται και γίνεται μαύρος.
Για να μαζευτεί ο αλάδανος πρέπει να κάνει ζέστη και να έχει ηλιοφάνεια. Όταν μαζευτεί ο αλάδανος από ένα φυτό, χρειάζεται μια-δυο μέρες για να ξαναπαρουσιαστεί ο χαρακτηριστικός ιδρώτας, δηλαδή το υγρό του αγκίσαρου που γίνεται αλάδανος. Η εργασία της περισυλλογής του αλαδάνου είναι πολύ κουραστική και επίπονη, γιατί ο αλαδανάρης πρέπει να ανεβοκατεβαίνει στα βουνά μέσα στη ζέστη και μέσα σε πολύ μεγάλη θερμοκρασία.
Αφού τελειώσει η περισυλλογή του αλαδάνου και τα γαλάζια λουριά του αργαστηριού, έχουν μαυρίσει, δηλαδή ο ιδρώτας του αγκίσαρου έχει στερεοποιηθεί τότε πρέπει να πάρουμε από τα λουριά τον αλάδανο. Γι’ αυτό αφήνουμε τα αργαστήρια, αρκετή ώρα κάτω από τον ήλιο για να μαλακώσει η μαύρη πάστα που βρίσκεται πάνω στα λουριά.
Το τελευταίο στάδιο της περισυλλογής του αλαδάνου είναι να το πάρουμε πάνω από το αργαστήρι. Με το ξυστρί σφίγγουμε το λουρί και τραβώντας, μαζεύουμε τον αλάδανο. Όταν περάσει λίγη ώρα το υλικό που μαζεύουμε, γίνεται Για να καθαρίσουμε τα λουράκια του αργαστηριού και να μαζέψουμε τον αλάδανο, χρησιμοποιούμε ένα ξυστρί. Το ξυστρί συνήθως είναι συνδυασμός από δύο κλειδαριές.
ΤΟ ΞΥΣΙΜΟ ΤΟΥ ΑΛΑΔΑΝΟΥ
Οι φωτογραφίες προέρχονται από την περιβαλλοντική εργασία του 3/θεσιου Δημοτικού Σχολείου Σισών. Site:http://dim-sison.reth.sch.gr