«Ο Χάρος τ’ αποφάσισε να φτιάξει ένα περβόλι
και βάνει νιες αντί μηλιές και νιους για κυπαρίσσια
μωρά παιδιά βασιλικούς, για βιόλες τσι μανάδες
γερόντους να το βλέπουνε, να το ποτίζουν γράδες».
Ριζίτικο που γράφτηκε για τον αδικοχαμένο με τροχαίο -μηχανή- σμήναρχο της Πολεμικής Αεροπορίας, Μανώλη Γαρεφαλάκη (18 Ιουν. 2020), από τον συνάδελφό του, σμήναρχο Μανώλη Καρυωτάκη. Ο στιχουργός το αφιερώνει: «… σε κάθε παλικάρι και σε κάθε Ντελίνα, που χάθηκε σε δρόμο, ουρανό, βεντέτα, νοσοκομείο, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει!».
Και συνεχίζει:
«Μπλαβίζουν τ’ άστρα τ’ ουρανού, βροντά και ξεβορίζει
κι ένα πουλί, λευκό πουλί, χάνεται ξεστρατίζει.
Η μάνα του τ’ αναζητά, ο Κύρης του φωνιάζει
βουβαίνονται τ’ άλλα πουλιά και φόβος τα σκεπάζει».
Θρήνος και κοπετός απ’ άκρου εις άκρον της Κρήτης. Γονείς, μανάδες και πατεράδες, θρηνούν τα αδικοχαμένα στην άσφαλτο παιδιά τους, παππούδες και γιαγιάδες τα εγγόνια τους, συγγενείς και φίλοι τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Σπίτια κλείνουν, χαμόγελα σβήνουν, καρδιές ραγίζουν, πόνος πολύς, πόνος βαρύς, πόνος ανείπωτος, αβάσταχτος. Φτωχά τα λόγια, αδύναμα, ανίκανα, ανήμπορα να παρηγορήσουν. Να πεις τι; Να παρηγορήσεις πώς; Με τη δύναμη της πίστης και της ψυχής, ο μόνος δρόμος και τρόπος. Όμως… ο πόνος είναι πόνος. Πληγές αθεράπευτες, καρδιές αγιάτρευτες, ζωές άδειες, χωρίς ελπίδα.
Ένα γιατί γεννιέται και θεριεύει. Γιατί να χάνονται τόσες ζωές; Γιατί να τσακίζονται, να σβήνουν τα όνειρα τόσων νέων, τόσων παιδιών; Γιατί να διαλύονται, να καταστρέφονται τόσες οικογένειες; Γιατί, τόσο άδικα και τόσο βίαια, να σβήνει η ελπίδα και η ζωή; Γιατί η Κρήτη, με πληθυσμό το 1/10 του πληθυσμού της Ελλάδας, με περισσότερα από τέσσερα εκατομμύρια (4.000.000) επισκέπτες τον χρόνο, γιατί να έχει το χειρότερο και το πιο επικίνδυνο, (σύμφωνα με τις στατιστικές των θανάτων) οδικό δίκτυο της Ελλάδας; Γιατί τόση απαξίωση σε ένα νησί που η ιστορία του και ο πολιτισμός του, η αντρειοσύνη του και η λεβεντιά του, διαχρονικά, προκαλούν παγκόσμιο θαυμασμό και, στην προσφορά του, υποκλίνεται η οικουμενική ανθρωπότητα; Γιατί η ζωή στην Κρήτη δεν αξίζει; Είναι υποτιμημένη; Γιατί; Γιατί;
Αλήθεια ποιος θα απαντήσει σε όλα αυτά τα γιατί; Ποιος θα ορθώσει το ανάστημά του; Ποιος θα αφυπνίσει συνειδήσεις; Θα υψώσει το λάβαρο; Στο τραγικό ναυάγιο της Φαλκονέρας (8 Δεκ. 1966) βρέθηκε ένας Ειρηναίος και έγραψε ιστορία. Τώρα ποιος; Στον θρήνο, το μοιρολόι και την παρηγοριά θα μείνει η Κρήτη; Μέχρι την επόμενη τραγωδία και την επόμενη.. και… Εξέλειψαν οι μπροστάρηδες; Οι «κουζουλοί» τσι Κρήτης που γράψανε την ιστορία αυτού του τόπου; Όλοι μας βολεμένοι στην ησυχία και την καλοπέρασή μας; Στα… «ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα»;
Ανάπτυξη… ανάπτυξη… έργα… υποδομές… Εκατομμύρια διατίθενται για την ανάπτυξη του νησιού. Ασφαλώς χρειάζονται η ανάπτυξη, τα έργα, οι υποδομές, αλλά… ένα νησί, ένας τόπος που τρώει τα παιδιά του, που τα στέλνει στον θάνατο, τι να την κάνει την ανάπτυξη;
Εδώ και τώρα η Κρήτη απαιτεί να πάψει, επιτέλους, ο χάρος να φτιάχνει το περβόλι του «από νιες και νιους». Ανασκουμπωθείτε λοιπόν όλοι εσείς που έχετε την ευθύνη της ανάπτυξης. Κηρύξτε την Κρήτη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ξεπεράστε τους νόμους και τις γραφειοκρατίες και δώστε στην Κρήτη αυτό που της αξίζει. Ένα ασφαλές οδικό δίκτυο από την Κίσαμο μέχρι τη Σητεία. Το οφείλετε στους εκατοντάδες αδικοχαμένους νεκρούς της ασφάλτου του νησιού. Γιατί αν το ναυάγιο της Φαλκονέρας κατάπιε 217 ανθρώπους, η άσφαλτος της Κρήτης, όλα αυτά τα χρόνια, έχει καταπιεί και καταπίνει πολλές εκατοντάδες ψυχές. Έχει κλείσει και συνεχίζει να κλείνει δεκάδες – εκατοντάδες σπίτια.
Για να σταματήσει επιτέλους, όπως λέει και το ριζίτικο του Καρυωτάκη: «Στην παγωμένη πλάκα του να θρηνούν την αδικιά του, να στάζουν μαύρα δάκρυα, στην άκρη του μαρμάρου».