Ο Δήμος Χανίων γνωστοποίησε, στις 2 Ιουνίου 2020, ότι προχωρά σε επιπλέον παραχώρηση κοινόχρηστου χώρου, «εξαντλώντας τα όρια τα οποία θέτει η πρόσφατη νομοθεσία», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε σε ανακοίνωσή του (δείτε ΕΔΩ).
«Το κρίσιμο στοιχείο αυτή τη χρονική στιγμή είναι η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και με σεβασμό πάντα στην αξία του δημόσιου χώρου, στο δικαίωμα των ΑμεΑ και των υπολοίπων δημοτών», επισήμανε, μεταξύ άλλων, στην ίδια ανακοίνωση, ο δήμαρχος Χανίων Παναγιώτης Σημανδηράκης.
Είναι κατανοητό και σωστό ότι η Δημοτική Αρχή, στο πλαίσιο των διατάξεων του άρθρου 65 του Ν. 4688/2020, προχώρησε στη λήψη έκτακτων μέτρων για τη χορήγηση επιπλέον χώρου ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων και για την τμηματική καταβολή ή μείωση, σε κάποιες περιπτώσεις, των τελών χρήσης κοινοχρήστων χώρων, προκειμένου να βοηθήσει τη βιωσιμότητα των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος στη σημερινή εξαιρετικά δύσκολη οικονομική συγκυρία, εξαιτίας της πανδημίας και των επιπτώσεών της.
Όμως, «εξαντλώντας τα όρια» που της έδωσε η πρόσφατη νομοθεσία όσον αφορά τους παραχωρούμενους χώρους, τηρεί, μεν, τυπικά, τη βασική αρχή της ακώλυτης διέλευσης πεζών και ΑμεΑ, υπάρχει, ωστόσο, ο κίνδυνος να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των τραπεζοκαθισμάτων σε πλατείες, δρόμους και πεζόδρομους των Χανίων, εις βάρος του δημόσιου χώρου και της προσβασιμότητας των κατοίκων και των (σαφώς λιγότερων) επισκεπτών της πόλης και φυσικά των ατόμων με αναπηρία (ΑμεΑ).
Και αυτό, τη στιγμή, μάλιστα, που η ουσιαστική βελτίωση, από την Πολιτεία, των αρχικών μέτρων που είχαν ανακοινωθεί, όσον αφορά τις ελάχιστες αποστάσεις μεταξύ των τραπεζιών, την αναλογία πελατών ανά τ.μ., τη δυνατότητα χρήσης εσωτερικών χώρων κ.λπ., έχει αμβλύνει σε μεγάλο βαθμό την αρχικά εκτιμώμενη μεγάλη μείωση των τραπεζοκαθισμάτων των επιχειρήσεων.
Με άλλα λόγια, η «εξάντληση των ορίων» που δίνει η νομοθεσία, θα είχε νόημα και θα ήταν αναγκαία, αν παρέμεναν τα αρχικά ανακοινωθέντα μέτρα της Πολιτείας, τα οποία πραγματικά δημιουργούσαν σοβαρό πρόβλημα βιωσιμότητας των επιχειρήσεων, λόγω της πολύ μεγάλης μείωσης των τραπεζοκαθισμάτων. Με αυτό το δεδομένου, εξάλλου, έδωσε και ο σχετικός νόμος 4688/24-5-2020 τη δυνατότητα στους Δήμους να αυξήσουν σημαντικά τους παραχωρούμενους χώρους για τραπεζοκαθίσματα, όπου αυτό είναι εφικτό.
Όμως, μεταγενέστερα του νόμου, εκδόθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση 33465/31-5-2020 (δείτε ΕΔΩ), η οποία, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει σημαντικές βελτιώσεις στις προϋποθέσεις λειτουργίας των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος όσον αφορά τον αριθμό των τραπεζοκαθισμάτων, με αποτέλεσμα να μην υφίσταται πλέον η ίδια αναγκαιότητα «εξάντλησης των ορίων» που δίνει ο σχετικός νόμος.
Συγκεκριμένα, οι βασικές βελτιώσεις από την Πολιτεία στις προϋποθέσεις λειτουργίας των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος είναι οι εξής:
– Ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός πελατών ορίζεται ως ο αριθμός που προκύπτει από την αναλογία ενός πελάτη ανά 2 τ.μ. συνολικής ωφέλιμης επιτρεπόμενης επιφάνειας λειτουργίας και όχι ανά 3 τ.μ. που είχε ανακοινωθεί αρχικά.
– Ο μέγιστος αριθμός καθήμενων ατόμων σε ένα τραπέζι είναι τα 6 άτομα και όχι τα 4 που προβλεπόταν αρχικά, ενώ δεν υφίσταται όριο σε περίπτωση οικογένειας με ανήλικα τέκνα.
– Καθορίζεται ελάχιστη απόσταση μεταξύ των τραπεζιών σύμφωνα με τη διάταξη των καθισμάτων ως εξής: α) όταν στον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ δύο παράπλευρων τραπεζιών δεν τοποθετείται καρέκλα σε κανένα εκ των δύο, τότε η ελάχιστη απόσταση μεταξύ αυτών ορίζεται στα 0,70μ., β) όταν στον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ δύο παράπλευρων τραπεζιών τοποθετείται καρέκλα σε ένα εκ των δύο, τότε η ελάχιστη απόσταση μεταξύ αυτών ορίζεται στα 1,10 μ. και γ) όταν στον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ δύο παράπλευρων τραπεζιών τοποθετείται καρέκλα σε κάθε ένα εκ των δύο, τότε η ελάχιστη απόσταση μεταξύ αυτών ορίζεται στα 1,70μ. Υπενθυμίζεται ότι, αρχικά, ανεξαρτήτως της διάταξης των καθισμάτων, προβλεπόταν απόσταση μεταξύ των τραπεζιών τουλάχιστον 2 μέτρα.
– Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και εσωτερικός ημιυπαίθριος χώρος του καταστήματος όταν υφίσταται πλευρά ή πλευρές αυτού σε επαφή με υπαίθριο εξωτερικό χώρο ή αίθριο που δύναται να αφαιρεθεί.
Στη συνέχεια, εκδόθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση 34781/4-6-2020 (δείτε ΕΔΩ), η οποία, πέραν της δυνατότητας χρήσης των υπαίθριων και ημιυπαίθριων χώρων των καταστημάτων με τις προαναφερόμενες προϋποθέσεις, δίνει επιπρόσθετα τη δυνατότητα χρήσης των κυρίως εσωτερικών χώρων των καταστημάτων με τις εξής προϋποθέσεις:
– Ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός πελατών ορίζεται ως ο αριθμός που προκύπτει από την αναλογία ενός πελάτη ανά 2,20 τ.μ. συνολικής αδειοδοτούμενης επιφάνειας.
– Καθορίζεται ως ελάχιστη απόσταση μεταξύ των τραπεζιών σύμφωνα με τη διάταξη των καθισμάτων ως εξής: α) όταν στον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ δύο παράπλευρων τραπεζιών δεν τοποθετείται καρέκλα σε κανένα εκ των δύο, τότε η ελάχιστη απόσταση μεταξύ αυτών ορίζεται στα 0,90μ., β) όταν στον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ δύο παράπλευρων τραπεζιών τοποθετείται καρέκλα σε ένα εκ των δύο, τότε η ελάχιστη απόσταση μεταξύ αυτών ορίζεται στα 1,20μ. και γ) όταν στον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ δύο παράπλευρων τραπεζιών τοποθετείται καρέκλα σε κάθε ένα εκ των δύο, τότε η ελάχιστη απόσταση μεταξύ αυτών ορίζεται στα 1,80μ.
Πρέπει, επίσης, να ληφθεί υπόψιν ότι το διακύβευμα για το υπόλοιπο της τρέχουσας τουριστικής σεζόν είναι η προσέλευση ικανού αριθμού επισκεπτών που θα συντηρήσουν και θα καταστήσουν βιώσιμη τη λειτουργία των εκατοντάδων επιχειρήσεων εστίασης των Χανίων και όχι η υπερβολική αύξηση των τραπεζοκαθισμάτων που κατ’ ουσίαν δεν χρειάζεται.
Γιατί είναι πιθανό, με τα μέχρι τώρα δεδομένα, να έχουμε πληθώρα επιπλέον τραπεζοκαθισμάτων, χωρίς όμως τον αντίστοιχο αριθμό πελατών και το μόνο που θα έχουμε καταφέρει, είναι να έχουμε καταστρατηγήσει τελείως την έννοια του σεβασμού του δημόσιου χώρου και της πολυπόθητης βιώσιμης αστικής κινητικότητας, για την οποία γίνεται πολύς λόγος στα Χανιά, δημιουργώντας παράλληλα κι ένα κακό προηγούμενο για τα επόμενα χρόνια. Ας μην ξεχνάμε ότι, όπως λέει και η λαϊκή παροιμία, «ουδέν μονιμότερο του προσωρινού».
Ας μην ξεχνάμε, επίσης, και το γεγονός της αδυναμίας ουσιαστικής αστυνόμευσης και ελέγχου των παραχωρούμενων χώρων από τον Δήμο Χανίων, λόγω της έλλειψης επαρκούς στελέχωσης της αρμόδιας Υπηρεσίας, καθώς και της έλλειψης Δημοτικής Αστυνομίας.
Σήμερα, λοιπόν, που βρισκόμαστε λίγο πριν από την έναρξη της τουριστικής περιόδου, υπάρχουν πολίτες που πιστεύουν ότι η Δημοτική Αρχή θα πρέπει να επανεξετάσει τα σχετικά μέτρα παραχώρησης επιπλέον κοινόχρηστου χώρου στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, λαμβάνοντας υπόψιν τις πρόσφατες βελτιώσεις από την Πολιτεία στις προϋποθέσεις λειτουργίας των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος. Απαιτείται εξορθολογισμός, στηρίζοντας μεν τις επιχειρήσεις, αλλά με σεβασμό στον δημόσιο χώρο και στην προσβασιμότητα των κατοίκων και των επισκεπτών της πόλης και φυσικά των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ).
Από τη στιγμή, μάλιστα, που υπάρχει η δυνατότητα μείωσης των τελών χρήσης κοινόχρηστου χώρου, ίσως είναι προτιμότερο, σε πολλές περιπτώσεις, ο Δήμος να κάνει χρήση αυτού του βοηθητικού -προς τις επιχειρήσεις- μέτρου, αντί της παραχώρησης επιπλέον κοινόχρηστου χώρου εις βάρος του δημόσιου χώρου και της προσβασιμότητας, ώστε να αποφευχθεί το πιθανό ενδεχόμενο να γεμίσουν πλατείες, δρόμοι και πεζόδρομοι των Χανίων με τραπεζοκαθίσματα.
ΤΑ ΕΚΤΑΚΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ
Ας δούμε τι ισχύει με βάση τον Κανονισμό Παραχώρησης Κοινόχρηστων Χώρων και τι αποφασίστηκε:
Α) Στις περιπτώσεις των υφιστάμενων καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, τα οποία είχαν δικαίωμα ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων:
• Το ελάχιστο πλάτος παραχώρησης από 1,20μ. και 1,00μ. εντός Παλιάς Πόλης θα είναι 0,60μ.
Η μείωση του ελάχιστου πλάτους παραχώρησης από 1,20μ. και 1,00μ. εντός της παλιάς πόλης σε 0,60μ., δίνει το δικαίωμα επιπλέον ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων κυρίως σε στενούς πεζόδρομους της παλιάς πόλης, δυσχεραίνοντας τη διέλευση των πεζών και των ατόμων με αναπηρία (ΑμεΑ), καθώς πρακτικά είναι πολύ δύσκολο, στις περισσότερες περιπτώσεις, να διατηρηθεί η ανάπτυξή τους στο πλάτος των 0,60μ.
• Η ζώνη μη παραχώρησης εκατέρωθεν της όδευσης τυφλών οριοθετείται στα 0,20μ.
Στον Κανονισμό Παραχώρησης Κοινόχρηστων Χώρων η ζώνη μη παραχώρησης εκατέρωθεν της όδευσης τυφλών οριοθετείται τουλάχιστον στα 0,50μ. Ωστόσο, όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, τα 20 εκατοστά εκατέρωθεν της όδευσης τυφλών δεν εξασφαλίζουν την απρόσκοπτη διέλευσή τους κατά μήκος αυτής, αφού αυξάνεται η πιθανότητα ένα κάθισμα να πατάει πάνω στην όδευση ή να βρίσκεται σε επαφή με αυτήν, γεγονός το οποίο συνέβαινε, σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμα και με τα 50 εκατοστά ελεύθερης ζώνης.
• Το μέγιστο ποσοστό παραχώρησης σε πλατείες 30% αυξάνεται στο 60%.
Ο διπλασιασμός του μέγιστου ποσοστού παραχώρησης σε πλατείες από 30% σε 60% δίνει τη δυνατότητα να καταληφθεί σημαντικό μέρος μίας πλατείας με τραπεζοκαθίσματα και ουσιαστικά αλλοιώνει την έννοια της πλατείας ως ενός ελεύθερου κοινόχρηστου χώρου για κατοίκους και επισκέπτες της πόλης.
• Η ρήτρα μέγιστου ποσοστού πλάτους παραχώρησης στα πεζοδρόμια (40%ή 50%) και τους πεζόδρομους (50%) δεν εφαρμόζεται εφόσον εξασφαλίζεται η όδευση ΑμεΑ (1,50μ.) και οχημάτων ανάγκης (3,50μ.).
Η μη εφαρμογή του μέγιστου ποσοστού πλάτους παραχώρησης στα πεζοδρόμια (40% για τη Δημοτική Ενότητα Χανίων και 50% για τις υπόλοιπες Δημοτικές Ενότητες), δίνει τη δυνατότητα κατάληψης με τραπεζοκαθίσματα όλου του εναπομείνοντος πλάτους του πεζοδρομίου, αφήνοντας μόνο 1,5μ. πλάτος για τη διέλευση των πεζών. Αντίστοιχα, η κατάργηση του μέγιστου ποσοστού πλάτους παραχώρησης 50% στους πεζόδρομους, δίνει τη δυνατότητα κατάληψης με τραπεζοκαθίσματα όλου του εναπομείνοντος πλάτους του πεζόδρομου, αφήνοντας μόνο 1,5μ. πλάτος για τη διέλευση των πεζών ή 3,5μ. πλάτος για τη διέλευση των οχημάτων εκτάκτου ανάγκης, όπου απαιτείται. Η κατάργηση των παραπάνω ορίων, σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος των πεζοδρομίων και πεζοδρόμων της πόλης και ειδικά της παλιάς πόλης, θα μπορεί να καταλαμβάνεται από τραπεζοκαθίσματα εις βάρος των πεζών και των ΑμεΑ.
• Η παραχώρηση κοινόχρηστου χώρου μπροστά από ένα όμορο κατάστημα με υπεύθυνη δήλωση θα εφαρμόζεται και για περισσότερους του ενός γειτονικούς χώρους (δηλαδή και απέναντι, παραδίπλα ή γενικά πλησίον) που βρίσκονται μπροστά και από κατοικία, οικόπεδο, ακάλυπτο κτλ.
• Το μέγιστο ποσοστό μήκους παραχώρησης επί των προσόψεων 30% αυξάνεται στο 60%.
Σύμφωνα με τον ισχύοντα Κανονισμό Παραχώρησης Κοινόχρηστων Χώρων, είναι δυνατή η παραχώρηση σε ένα κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος του κοινόχρηστου χώρου που αντιστοιχεί στην πρόσοψή του και επιπλέον του κοινόχρηστου χώρου που αντιστοιχεί στην πρόσοψη μόνο ενός όμορου καταστήματος. Η δυνατότητα που δίνεται για παραχώρηση κοινόχρηστου χώρου πέραν του ενός όμορου καταστήματος και σε περισσότερους του ενός γειτονικούς χώρους (απέναντι, παραδίπλα κ.λπ.) που βρίσκονται μπροστά από κατοικία, οικόπεδο, ακάλυπτο κλπ., ενέχει τον σοβαρό κίνδυνο να γεμίσουν τα πεζοδρόμια και κυρίως οι πεζόδρομοι της παλιάς πόλης με τραπεζοκαθίσματα εις βάρος του ελεύθερου χώρου για τους πεζούς και τα ΑμεΑ.
Το μέτρο αυτό, σε συνδυασμό με το μέτρο του διπλασιασμού από 30% σε 60% του μέγιστου επιτρεπόμενου ποσοστού του μήκους παραχωρούμενου χώρου για τραπεζοκαθίσματα κατά μήκος ενός δρόμου ή πεζόδρομου, το οποίο υπολογίζεται επί του συνολικού μήκους των προσόψεων των κτιρίων έκαστης πλευράς του δρόμου ή πεζοδρόμου, θα δημιουργήσει έναν υπερκορεσμό σε τραπεζοκαθίσματα σε πολλούς δρόμους και πεζοδρόμους κυρίως της παλιάς πόλης.
Β) Παράλληλα, το μέτρο της παραχώρησης κοινόχρηστων χώρων για ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων στις περιπτώσεις των υφιστάμενων καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, τα οποία δεν είχαν δικαίωμα ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων με βάση τον Κανονισμό Παραχώρησης Κοινόχρηστων Χώρων, δίνει το δικαίωμα σε καταστήματα που βρίσκονται σε πεζοδρόμια με πλάτος μικρότερο από 3μ., (απαραίτητη προϋπόθεση του ισχύοντος Κανονισμού), ή σε πεζόδρομους με μικρό πλάτος, να αναπτύσσουν τραπεζοκαθίσματα σε πλάτος 0,8μ. αρκεί να παραμένει ελεύθερο πλάτος 1,5μ. για τη διέλευση πεζών ή τα 3,5μ. όπου επιβάλλεται για οχήματα εκτάκτου ανάγκης.
Αυτό θα έχει ως συνέπεια σε πεζοδρόμια ή πεζόδρομους της πόλης, στους οποίους, με βάση τον Κανονισμό, δεν επιτρέπεται η παραχώρηση κοινόχρηστου χώρου για τραπεζοκαθίσματα λόγω του μικρού πλάτους τους, να δίνεται η δυνατότητα για ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων, δυσχεραίνοντας έτσι τη διέλευση των πεζών και των ΑμεΑ.
Επίσης το μέτρο αυτό, δίνει το δικαίωμα παραχώρησης κοινόχρηστου χώρου για ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων σε καταστήματα που βρίσκονται κατά μήκος πολυσύχναστων κεντρικών οδών της πόλης των Χανίων, στα οποία, με βάση τον Κανονισμό Παραχώρησης Κοινόχρηστων Χώρων, δεν επιτρέπεται η παραχώρηση κοινόχρηστου χώρου, όπως: Ανδρέα Παπανδρέου, Κυδωνίας, Ελ. Βενιζέλου, Ηρώων Πολυτεχνείου, Χατζημιχάλη Γιάνναρη, Σκαλίδη, Στρ. Τζανακάκη, Αποκορώνου, πλατεία Σοφοκλή Βενιζέλου.