Σχεδόν δύο εβδομάδες έχουν περάσει από την ημέρα που ξεκίνησε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ο ουκρανικός λαός και οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας συνεχίζουν να προβάλλουν σθεναρή -κι αναμφισβήτητα γενναία- αντίσταση απέναντι στα ρωσικά στρατεύματα.
Ωστόσο, παρά την ψυχή και το σθένος της Ουκρανίας έναντι των πολλαπλών, συνεχιζόμενων επιθέσεις του ρωσικού στρατού στα βόρεια, ανατολικά και νότια της χώρας, πολλοί στρατηγικοί αναλυτές πιστεύουν ότι είναι θέμα χρόνου προτού υποκύψει στη στρατιωτική υπεροχή της Μόσχας.
Το μέλλον για την Ουκρανία μπορεί να είναι ζοφερό, υποστηρίζουν οι εν λόγω εμπειρογνώμονες, με πολλούς εξ αυτών να εκτιμούν ότι επίκειται μια μακρά και παρατεταμένη σύγκρουση, σημειώνοντας ότι ακόμη και στο πιο θετικό σενάριο -στο οποίο η Ρωσία αποσύρει τον στρατό της και η Ουκρανία παραμένει κυρίαρχο κράτος- η Ευρώπη είναι απίθανο να επιστρέψει στο πρότερο status quo.
Το CNBC παρουσιάζει πέντε σενάρια για την πιθανή κατάληξη του ρωσοουκρανικού πολέμου και το μέλλον της Ουκρανίας.
Σενάριο 1ο: Μερικός ρωσικός έλεγχος
Όσοι παρακολουθούν στενά την εξέλιξη του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας σημειώνουν ότι η ρευστή και ταχέως μεταβαλλόμενη φύση της σύγκρουσης καθιστά δύσκολη την εκτίμηση του τι μέλλει γενέσθαι στην Ουκρανία, καθώς είναι απρόβλεπτες οι επόμενες κινήσεις τόσο της Μόσχας όσο και της Δύσης.
Ωστόσο, η κυρίαρχη άποψη είναι ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, που απεχθάνεται την υφιστάμενη φιλοδυτική κυβέρνηση της Ουκρανίας και τις φιλοδοξίες της για ένταξη στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, θέλει να εγκαθιδρύσει ένα φιλορωσικό καθεστώς στο Κίεβο.
Το πώς και πότε (και εάν) θα συμβεί αυτό είναι αβέβαιο, ωστόσο το βασικό σενάριο του Eurasia Group για το επόμενο τρίμηνο προβλέπει ότι η Ρωσία θα αποκτήσει “μερικό έλεγχο της ανατολικής Ουκρανίας, έως τον ποταμό Δνείπερο” και θα καταλάβει την πρωτεύουσα Κίεβο μετά από παρατεταμένη πολιορκία, όπου θα εγκαθιδρύσει μια “κυβέρνηση – μαριονέτα που θα έχει τη στήριξη της Ρωσίας”.
Ο πρόεδρος του Eurasia Group, Κλιφ Κούπαν και οι συνεργάτες τους πρόσθεσαν σε σημείωμά τους την Πέμπτη ότι “ένα απομεινάρι του ουκρανικού κράτους” είναι πιθανό να διοικείται από την πόλη Λβιβ, στη δυτική Ουκρανία και κοντά στα σύνορα με την Πολωνία, με την ημιεξόριστη κυβέρνηση πιθανότατα να δέχεται “ισχυρή υποστήριξη από τη Δύση”.
Οι αναλυτές προβλέπουν ότι οι πρόσφυγες από την Ουκρανία προς τη Δυτική Ευρώπη θα φτάσουν τα 5 με 10 εκατομμύρια.
Σε ένα τέτοιο σενάριο, το Eurasia Group προβλέπει ότι το ΝΑΤΟ, το οποίο μέχρι τώρα έχει αρνηθεί να επέμβει στρατιωτικά στη σύρραξη (καθώς η Ουκρανία δεν αποτελεί μέλος της Συμμαχίας), θα παράσχει “σημαντική στρατιωτική βοήθεια στο δυτικό ουκρανικό κράτος και εξοπλισμό (στρατιωτικό υλικό και εξοπλισμό) για την υποστήριξη της αντίστασης στην ανατολική Ουκρανία”. Ωστόσο, προσθέτουν ότι το ενδεχόμενο αυτό ενέχει τον κίνδυνο αεροπορικών συγκρούσεων μεταξύ ρωσικών και ΝΑΤΟϊκών αεροσκαφών.
Εν τω μεταξύ, η στρατιωτική στρατηγική της Ρωσίας κατά καιρούς αντιμετωπίζει προβλήματα εφοδιασμού, συγχέοντας την εικόνα για τους κύριους ή άμεσους στόχους της Ρωσίας.
Από την έναρξη της εισβολής το πρωί της 24ης Φεβρουαρίου μέχρι σήμερα, μόνο μία πόλη έχει πέσει οριστικά στα χέρια των Ρώσων -η Χερσώνα- ωστόσο κι άλλες πόλεις όπως η Μαριούπολη, στον νότο, φαίνεται ότι θα έχουν σύντομα την ίδια τύχη εν μέσω των ελλείψεων που παρατηρούνται σε τρόφιμα, νερό και ηλεκτρική ενέργεια.
Η αντίσταση στις ρωσικές δυνάμεις είναι πιθανό να ενταθεί όσο εξελίσσεται η σύρραση και η Ρωσία επιδιώκει την κατάληψη περαιτέρω εδαδών.
Ο Σκοτ Μπόστον, ανώτερος αμυντικών αναλυτών στη RAND Corporation, δήλωσε στο CNBC την Παρασκευή ότι οι Ρώσοι “έχουν ακόμη πολλές δυνάμεις για να κλιμακώσουν τη βία, η οποία εξελίσσεται ήδη. Αυτή η κατάσταση θα μπορούσε πραγματικά να διαρκέσει πολύ καιρό”.
Σενάριο 2: Εκκαθάριση και διχοτόμηση;
Ορισμένοι αναλυτές συμφωνούς ότι οποιοσδήποτε μερικός έλεγχος από τη Ρωσία τμήματος της Ουκρανίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε ενός είδους διχοτόμηση της χώρας, ιδίως αφού η Ρωσία εδραιώνει την παρουσία της στην ανατολική Ουκρανία – κυρίως στην περιοχή του Ντονμπας όπου αναγνώρισε την ανεξαρτησία δύο φιλορωσικών δημοκρατιών ήδη πριν από την εισβολή της στα ενδότερα της χώρας.
Ο Τάρας Κούζιο, εταίρος ερευνητής στη δεξαμενή σκέψης Henry Jackson Society, έγραψε σε άρθρο του για το Atlantic Council την Πέμπτη ότι η Μόσχα έχει διαμηνύσει ότι στοχεύει στην “πλήρη στρατιωτική κατάκτηση της Ουκρανίας την οποία θα ακολουθήσει η διχοτόμηση και η μαζική εκκαθάριση του άμαχου πληθυσμού”.
“Ο προφανός στόχος του Πούτιν είναι να εξαλείψει όλα τα υπολείμματα της ουκρανικής ταυτότητας καταδικάζοντας τη χώρα σε ένα ζοφερό μέλλον μιας στρατιωτικής δικτατορίας που συνδεδεμένη με μια νέα Ρωσική Αυτοκρατορία. Το εφιαλτικό αυτό όραμα συνάδει με τους δεδηλωμένους στόχους του Πούτιν για την τρέχουσα στρατιωτική εκστρατεία αλλά και τη μακρά δεδηλωμένη περιφρόνηση και έχθρα του προς την ουκρανική κυριαρχία”, πρόσθεσε.
Υπάρχουν πολλά ερωτηματικά σχετικά με το ποιος θα μπορούσε να ηγηθεί ενός πιστού στον Πούτιν καθεστώτος στην Ουκρανία, που θα μπορούσε να προσομοιάζει σε αυτό του Αλεξάντερ Λουκασένκο στη Λευκορωσία. Ο Κούζιο επεσήμανε ότι φημολογείται πως η Μόσχα επιδιώκει να τοποθετήσει τον πρώην πρόεδρο της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς, ο οποίος εκδιώχθηκε από την εξουσία κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του Μαιντάν το 2014 και διέφυγε από το Κίεβο στη Ρωσία.
“Αυτό θα είναι απόλυτα σύμφωνο με την προπαγάνδα του Κρεμλίας, που τα τελευταία οκτώ χρόνια επιμένει ότι ο Γιανουκόβιτς εκδιώχθηκε παράνομα από ένα πραξικόπημα που υποκινήθηκε από τη Δύση”, σημείωσε ο Κούζιο.
Σενάριο 3: Αντίσταση της Ουκρανίας
Οι περισσότεροι προειδοποιούν ότι οι Ουκρανοί θα συνεχίσουν να πολεμούν ενάντια σε οποιοδήποτε καθεστώς-μαριονέτα, με τη σύγκρουση να εξελίσσεται σε επανάσταση, με όσους Ουκρανούς έχουν παραμείνει στη χώρα να προσπαθούν να ανατρέψουν ένα τέτοιο καθεστώς με κάθε διαθέσιμο μέσο.
Παρατηρητές των της Ρωσίας, όπως ο Τιμ Ας, ανερχόμενος στρατηγικός αναλυτής της BlueBay Asset Management, αναφέρουν ότι η Ρωσία είναι πιθανό να κληθεί να αντιμετωπίσει μια μακρά, κοστοβόρα και επίπονη κατοχή στην Ουκρανία.
“Υποθέτοντας ότι ο Πούτιν κερδίζει τον πόλεμο, το ερώτημα του τρισεκατομμυρίου είναι πώς θα επιτύχει την ειρήνη στην Ουκρανία… Οι Ουκρανοί έχουν βιώσει 30 χρόνια ελευθερίας, οπότε πώς μπορεί ο Πούτιν να γυρίσει το ρολόι πίσω στο 1991 [έτος κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης] χωρίς βάναυση καταστολή, γεγονός που θα έκανε τον ίδιο, και το καθεστώς-μαριονέτα του στο Κίεβο, διεθνείς παρίες. Δεν είμαστε στο 1945, το 1956 ή το 1968 όπου τα σοβιετικά στρατεύματα/το NKVD [η σοβιετική υπηρεσία επιβολής του νόμου] σφυροκόπησαν τους αμάχους για να τους υποτάξουν, βρισκόμαστε στο 2022”.
“Οι Ουκρανοί θα αντισταθούν επί μακρόν και σκληρά, ακόμα κι αν τερματισμούς οι επίσημες στρατιωτικές συγκρούσεις. Και τα μέσα ενημέρωσης και το Διαδίκτυο θα αποκαλύψουν τη βαρβαρότητα του Πούτιν σε όλους”, ανέφερε ο Ας σε σχόλιό του μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στις 25 Φεβρουαρίου, μια ημέρα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Υπάρχει φυσικά η πιθανότητα η ουκρανική αντεπίθεση να μην αποτελέσει σημαντική πρόκληση για τις ρωσικές δυνάμεις που θα παραμείνουν στην Ουκρανία – σε τελική ανάλυση, χιλιάδες Ουκρανοί μαχητές είναι πολίτες που έχουν πάρει τα όπλα και έχουν εκπαιδευτεί βιαστικά.
Άλλοι αναλυτές προειδοποιούν για ένα “τέλμα” -όπου δεν υπάρχει εύκολη λύση για μια κατακρεουργημένη Ουκρανία ή για τη Ρωσία- εάν η αντίσταση συνεχιστεί μακροπρόθεσμα.
Σε αυτό το σενάριο, οι στρατηγικοί αναλυτές του προγράμματος Scowcroft Center for Strategy and Security του Atlantic Council, Μπάρι Πάβελ, Πίτερ Ενγκέλκε και Τζέφρϊ Κιμίνο, επεσήμαναν ότι η νίκη της Ρωσίας στην Ουκρανία θα είναι “πύρρειος”.
Σε αυτό το σενάριο, οι στρατηγοί αναλυτές επεσήμαναν ότι μια ουκρανική εξέγερση θα μπορούσε να επιφέρει “σημαντικό, διαρκές κόστος σε ανθρώπινες ζωές και οικονομικό επίπεδο στη Ρωσία”, καθώς θα αναγκαζόταν να αφιερώσει πολύ περισσότερους πόρους και για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι περίμενε. Εν τω μεταξύ, οι χώρες του ΝΑΤΟ “θα παρέχουν πιθανότατα κεκαλυμμένη αλλά πολύ ισχυρή αμυντική βοήθεια στην ουκρανική αντίσταση”.
Ως εκ τούτου, “η σύγκρουση στραγγίζει τα ταμεία της Μόσχας και η επίλυση, τελικά είναι η αναγκαστική απόσυρση μετά από πολλή βία και θάνατο”, αποτέλεσμα που θυμίζει την αποτυχημένη, αντιδημοφιλή και δαπανηρή εισβολής της Ρωσίας στο Αφγανιστάν το 1979, που διήρκεσε 10 χρόνια και οδήγησε στο θάνατο 15.000 Ρώσων στρατιωτών.
Σε αυτό το σενάριο, οι αναλυτές επισημαίνουν ότι η Ρωσία θα συνειδητοποιούσε ότι “έκανε για μια ακόμη φορά έναν πόλεμο που δεν μπορούσε να κερδίσει, το παροιμιώδες τέλμα στο οποίο έχουν παγιδευτεί πολλές ισχυρές χώρες στο παρελθόν”.
Αν και αυτό το σενάριο μπορεί να φαίνεται θετικό για την Ουκρανία, με τη Ρωσία να γίνεται κράτος-παρίας σε παγκόσμιο επίπεδο και να αποσύρεται μετά από μια κοστοβόρα εισβολή, η Ουκρανία θα “καταστραφεί” στην πορεία, επισημαίνουν οι αναλυτές.
Σενάριο 4: ΝΑΤΟ εναντίον Ρωσίας
Το ΝΑΤΟ έχει επανειλημμένως αρνηθεί να εμπλακεί άμεσα στη σύρραξη Ρωσίας – Ουκρανίας, καθώς κάτι τέτοιο πιθανότατα θα οδηγούσε τη Συμμαχία σε άμεση σύγκρουση με τη Μόσχα, η οποία, από την πλευρά της, έχει προειδοποιήσει ότι κάθε χώρα που “αναμειγνύεται” στην “ειδική στρατιωτική επιχείρησή” της, όπως τη χαρακτηρίζει, στην Ουκρανία θα αντιμετωπίσει ανείπωτες συνέπειες.
Χώρες στην ανατολική πτέρυγα της ΕΕ (και του ΝΑΤΟ), όπως η Πολωνία, η Ρουμανία και τα κράτη της Βαλτικής, όπου έχουν ενισχυθεί οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ τις τελευταίες εβδομάδες, ανησυχούν μήπως ο πόλεμος φτάσει και στα δικά τους εδάφη.
Εάν η Ρωσία επικρατήσει στην Ουκρανία, αναλυτές, συμπεριλαμβανομένου του Ας, έχουν προειδοποιήσει για ένα νέο “Σιδηρούν Παραπέτασμα” που εγείρεται στην Ανατολική Ευρώπη, δημιουργώντας δύο αντίπαλα γεωπολιτικά μπλοκ που θυμίζουν εκείνα του Ψυχρού Πολέμου – η ΕΕ (και τα έθνη του ΝΑΤΟ) στη μία πλευρά των δυνητικά στρατιωτικοποιημένων συνόρων και η Ουκρανία και άλλες χώρες στην πολιτική τροχιά της Ρωσίας (όπως η Λευκορωσία και η Μολδαβία) από την άλλη.
Μια τέτοια κατάσταση αποτελεί βόμβα για την Ευρώπη, επεσήμανε ο Ίαν Μπρέμερ, πρόεδρος του Eurasia Group σε σχόλιό του μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος τη Δευτέρα. Σημείωσε ότι δεν είναι εφικτό για τη Δύση να στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία ή να εφαρμόσει ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από τη χώρα “γιατί αυτό οδηγεί σε άμεση σύγκρουση μεταξύ ΝΑΤΟ και ρωσικών στρατευμάτων και συνεπώς εγκυμονεί ένας Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος”.
“Οτιδήποτε άλλο, πέραν αυτού, είναι εφικτό: να στείλουν μαχητικά αεροσκάφη και άλλα προηγμένα οπλικά συστήματα στους Ουκρανούς, να παρέχουν στην Ουκρανία πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο για τις θέσεις των ρωσικών δυνάμεων και να λάβουν απεριόριστα οικονομικά μέτρα για να καταστρέψουν τη ρωσική οικονομία”, ανέφερε.
Ωστόσο, ο Μπρέμερ πιστεύει ότι ο Πούτιν και πάλι αντιλαμβάνεται αυτό το είδος βοήθειας “ως πολεμικές ενέργειες των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ εναντίον της Ρωσίας, που χρήζουν αντιποίνων”.
Ο Μπρέμερ τόνισε ότι η Ρωσία μπορεί επομένως να καταφύγει σε πιο έμμεσες επιθέσεις, όπως κυβερνοεπιθέσεις κατά κρίσιμων υποδομών, εκστρατείες παραπληροφόρησης, ακόμη και πιθανές αντιτρομοκρατικές κυρώσεις κατά των χωρών του ΝΑΤΟ.
Οι στρατηγικοί αναλυτές στην Ανατολική Ευρώπη δεν έχουν αυταπάτες ως προς το εάν το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να συρθεί στη σύγκρουση.
Ο Μίχαλ Μπαρανόφσκι, διευθυντής του γραφείου του German Marshall Fund στη Βαρσοβία, δήλωσε στο CNBC λίγες ώρες μετά την εισβολή της Ρωσίας ότι ο Πούτιν “μας είπε τι θέλει να κάνει, θέλει να αλλάξει την κυβέρνηση στο Κίεβο και όταν εξέθετε τα αιτήματά του μιλούσε για την ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ και την υπόλοιπη Ευρώπη επίσης. Ανασκουμπωθείτε λοιπόν, πρέπει να αποτρέψουμε όχι μόνο τις επιθέσεις στο Κίεβο αλλά και στα άλλα μέτωπα”.
“Ο κόσμος έχει αλλάξει. Δεν υπάρχει επιστροφή… βρισκόμαστε σε μια εντελώς νέα εποχή”, πρόσθεσε. “Κινούμαστε προς μια πολύ μακρά σύγκρουση, δεν πρόκειται να είναι σύντομη, δεν θα αφορά μόνο την Ουκρανία… Αυτή είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση που βλέπουμε στην Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά”, σημείωσε ο ίδιος.
Σενάριο 5: Ένα Θαύμα;
Οι αναλυτές φυσικά συμφωνούν ότι μια σαφής απόσυρση των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων από την Ουκρανία θα ήταν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τη χώρα.
Αναλυτές του Scowcroft Center σημείωσαν ότι στο πιο “ρόδινο” σενάριο για το πώς θα μπορούσε να τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, η χώρα θα μπορούσε να δει την αμυντική της ικανότητα να ενισχύεται από το ΝΑΤΟ, επιτρέποντας στον στρατό της και τους πολίτες της να “υπερβούν τα προγνωστικά και να ανακόψουν την προέλαση της Μόσχας”.
Σε αυτό το υποθετικό σενάριο, θα ανατρέπονταν τα σχέδια του Πούτιν να ανατρέψει την κυβέρνηση του Κιέβου και να εγκαθιδρύσει ένα καθεστώς-μαριονέτα, ενώ “η αποφασιστικότητα και η ικανότητα της ουκρανικής αντίστασης θα οδηγούσε σε τέλμα στο πεδίο της μάχης, το οποίο θα ευνοούσε τους αμυνόμενους”, επισήμαναν οι στρατηγικοί αναλυτές του Atlantic Council, Μπάρι Πάβελ, Πίτερ Ενγκέλκε και Τζέφρϊ Κιμίνο.
Πράγματι, σε αυτό το σενάριο – “θαύμα”, οι αναλυτές ανέφεραν ότι το Κρεμλίνο θα συνειδητοποιούσε πως η Ρωσία “θα πληρώσει υπέρογκο τίμημα” για την εισβολή στην Ουκρανία και μπροστά στο ενδεχόμενο μιας μακράς και δαπανηρής κατοχής στην Ουκρανία, σε συνδυασμό με την οικονομική και διπλωματική απομόνωση, ο Πούτιν θα διέταζε την απόσυρση των στρατευμάτων του.
Ωστόσο, ακόμη και αυτό το σενάριο, όπου η Ουκρανία παραμένει κυρίαρχο κράτος και το ΝΑΤΟ βελτιώνει το επίπεδο ασφάλειας, ενέχει “πολλούς κινδύνου”, προειδοποίησαν οι αναλυτές.
“Ο σύντομος πόλεμος έχει στοιχίσει χιλιάδες ζωές και από τις δύο πλευρές, αφήνοντας έντονη πικρία. Και παρότι μια δημοκρατική Ουκρανία αναδύεται ανέπαφη, αν όχι αλώβητη, ο ακόμη επικίνδυνος γείτονάς της αντιμετωπίζει ένα αβέβαιο μέλλον με το ρωσικό πολιτικό τοπίο να βρίσκεται σε οριακό σημείο. Το αν η χώρα θα γίνει πιο αυταρχική υπό τον Πούτιν ή θα στραφεί προς την αντίθετη κατεύθυνση, θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τη στάση της Ρωσία προς τον υπόλοιπο κόσμο”, πρόσθεσαν.
Πηγή: capital.gr